գիտություն

«Հայաստանում գիտությունը ծերացել է. ոլորտում ընդգրկված աշխատողների միջին տարիքը՝ 52, գիտության դոկտորներինը՝ 62-63 տարեկան է»,- այս տվյալները երեկ հրավիրված ասուլիսում ներկայացրել է Գիտության պետական կոմիտեի նախագահ Սամվել Հարությունյան: «Շատ կարեւոր է, որ հանրապետությունում գիտական աստիճան ստացողների թիվը բավականին մեծ է: Ամեն տարի մեզ մոտ պաշտպանում են շուրջ 500 գիտության թեկնածուներ ու դոկտորներ, բայց նրանց չնչին …

Գիտատեխնիկական հզոր առաջընթացից հետո, երբ մարդու աշխարհայացքը զգալի փոփոխություններ կրեց, ու մարդը սկսեց հասկանալ Ժամանակն ու Տարածությունը նոր ուսումնասիրությունների լույսի ներքո, երբ բարոյականության եւ ոգու սովով տառապող համաշխարհային մշակույթը դադարեց ինքն իրեն հասկանալուց, մարդկության կյանքում ի հայտ եկան մրցույթները: Նրանք հայտնվեցին շատ համեստորեն, բայց հեռուն գնացող նպատակներով: Իսկապես, ինչպե՞ս որոշել լավագույն ջութակահարին կամ դաշնակահարին, կինոռեժիսորին …

Աստղագետ Գարիկ Իսրաելյանին ճանաչում է ողջ աշխարհը, իսկ Հայաստանում նրան գրեթե չեն ճանաչում: Գիտության ասպարեզում աշխատողներն էլ չափազանց խանդոտ են, որպեսզի ուրախանան իրենց հայրենակցի հաջողություններով: Ավելին, երբ 1993թ. Գ. Իսրաելյանը մեկնեց արտասահման՝ աշխատելով Հոլանդիայի, Սիդնեյի, Բրիզբենի աստղագիտական ինստիտուտներում եւ աշխարհահռչակ գիտնականների հետ, նա գիտական ամսագրերում իր աշխատությունները ստորագրելիս տվյալ ինստիտուտի անվան կողքին նաեւ նշում էր …

«Հաբլ» տիեզերական աստղադիտակը «տեսել է» մի այլ արեգակնային համակարգ, որը մեր համակարգից հեռու է 25 լուսային տարով, եւ առաջին անգամ ստացել է համակարգի մի քանի մոլորակների պատկերը: Այդ մասին նախօրեին հաղորդել են ԱՄՆ-ի Օդագնացության եւ տիեզերական տարածության հետազոտության ազգային վարչության ներկայացուցիչները: Օպտիկական, այսինքն՝ տեսանելի լույսով ստացված լուսանկարներից մեկում «Հաբլը» պատկերել Է Ֆոմալհոտ-բ մոլորակը, որն ուղեծրով …

Բարձրագույն կրթությունը ստացել է ԵՊՀ Ֆիզիկայի ֆակուլտետում: 1983թ. պաշտպանել է թեկնածուական, 2000թ.` դոկտորական թեզերը Սանկտ Պետերբուրգի Պետական համալսարանի ակադեմիկոս Ա. Ֆոկի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտի տեսական բաժնում: 1995թ. մասնակցել է ՌԴ Գերհամակարգչային առաջին ինստիտուտի հիմնադրման աշխատանքներին եւ ստեղծել Քվանտային համակարգերի եւ Քվանտային պրոցեսների լաբորատորիան: Հիմնարար աշխատանքներ է կատարել բազմամասնիկ քվանտային համակարգերի դինամիկայի, ստոխաստիկ քվանտային համակարգերի եւ …

«Ազգային կոմիտեի հասցեին ուղղված Գիտության ազգային ակադեմիայի ելույթները լուրջ չեմ ընկալում: Նախ՝ այն, որ ընդամենը մի քանի ամիս է, ինչ կոմիտեն գործում է: Իսկ այն որակումները, որ համալսարանական կոռումպացված մաֆիա է ղեկավարում կոմիտեն, ծիծաղելի է, քանի որ քառասուներեք հաստիքներից ընդամենը չորսն են համալսարանականներ` ես, իմ օգնականը, իմ վարորդը եւ մեր վարչության պետերից մեկը»,- երեկ լրագրողների …

Հայաստանի «Գիտության ոլորտի բարեփոխումների նոր հայեցակարգը» գրվել է ՀՀ նախագահի ակտիվ միջամտության պայմաններում: Բնական է, որ գիտական աշխարհի մի հատվածը չի ընդունում այս հայեցակարգը, իսկ մի մասն էլ ընդհանրապես տեղյակ չէ այս փաստաթղթից: Հայեցակարգն արդեն ներկայացվել է Կառավարության հաստատմանը, որը գիտնականների գնահատմամբ խորհրդային ժամանակների ժառանգություն է հիշեցնում եւ չի համապատասխանում արդի շուկայական պայմաններին: Սակայն մինչ …

Անցյալ շաբաթ տեղի ունեցավ անսպասելին: Մատենադարանի մասին հասարակական խոսք ու զրույցն իսկապես անսպասելի ընթացք ստացավ: Ձեռագրերի ինստիտուտը մշտապես կասկածից դուրս էր: Հասարակական կարծիքում այն մշտապես ազգային հպարտության առարկա էր եւ ընկալվում է հայագիտության միջնաբերդ: Երկու տարի առաջ իրար հետեւից սկսեցին թոշակի ուղարկվել գիտահետազոտական ինստիտուտների տնօրենները: Շատերն էին կարծում, որ առաջացած տարիքի ղեկավարներին թոշակի ուղարկելու ՀՀ …

«Հայագիտությունը կողպեքի տակ զարգանալ չի կարող», «Սա ազգային հարստության վաճառքի գաղտնի գործարք է»: Այս բանավեճով սկսվեց Մատենադարանի ձեռագրերի թվայնացման մասին համաձայնագրի քննարկումը հայ հանրության մեջ: Մատենադարանի հայերեն ձեռագրերի լուսանկարման եւ թվայնացման աշխատանքը, Մատենադարանում եւ Մատենադարանի աշխատակիցների հետ միասին, իրականացնելու է «Հիլլ» ձեռագրերի թանգարան-գրադարանը: Հայաստանյան մամուլը բազմիցս անդրադարձել է Մատենադարանի թվայնացման վերաբերյալ` հայ մասնագետների խիստ տարաբնույթ …

2006թ. նոյեմբերին Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանը վերանայեց մեր երկրին մատակարարվող գազի սակագինը: Հայաստանցի պատվիրակների գործադրած ջանքերը չարդարացրին հույսերը, եւ ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին մնում էր անցնել իր բուն պարտականություններին: Այն է՝ հաստատել ներքին սպառման նոր սակագները: Գազի գներին չենք անդրադառնա, քանի որ ներկայումս թե բնակչությունը եւ թե արտադրական ձեռնարկություններն այդ բեռի կրողը չեն: Պետությունը …

«ԳԱԱ նախագահության կողմից ծաղկաձորյան քննարկումների բացահայտ բոյկոտը, նույն նախագահության կողմից փաստաթղթի դրույթների վերաբերյալ քննադատական հրապարակային ելույթները եւ ստեղծված փաստաթղթի հաստատման նկատմամբ ՀՀ կառավարության կողմից ներկայիս անորոշ դիրքորոշումը, ինչպես նաեւ այն փաստը, որ գիտության ոլորտի 2007 թ. պետբյուջեի մասը որակապես չի տարբերվում 2006-ի պետբյուջեից, հանգեցնում են այն եզրակացությանը, որ որոշ ուժեր փորձում են վիժեցնել ՀՀ նախագահի՝ …

Դառը փորձը ցույց է տալիս, որ մեր հասարակությունն արդեն նախապես գիտի, թե ինչպես են Հայաստանում տեղի ունենում «արդար ու թափանցիկ» ընտրությունները։ Եվ անկախ այն բանից, թե այդ ընտրությունները որ ոլորտում են տեղի ունենում, գնահատականը գրեթե միշտ նույնն է լինում՝ վարկաբեկող։ Նույնը տեղի ունեցավ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (ԳԱԱ) թղթակից անդամների ընտրության ժամանակ, երբ չընտրվածներն ընտրությունները որակեցին …

Հայաստանում օր օրի շատացող գիտության թեկնածուներն արդեն անհանգստացնում են այն մարդկանց, ովքեր լրջորեն զբաղվում են գիտությամբ։ 5000 դոլարով կոչում գնած ու բանակից խուսափող «թեկնածուներն» արժեզրկում են այս կոչումը ու նպաստում, որ գիտությունը հայտնվի հոգեվարքի մեջ։ ՀՀ Կրթության եւ գիտության փոխնախարար Արա Ավետիսյանը երեկ լրագրողներին ներկայացրեց ՀՀ Ասպիրանտուրայի ընդունելության նոր կարգը, որը, ըստ փոխնախարարի, հնարավորություն կտա …

ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիան հաստատել է 8 ՊՈԱԿ գիտահետազոտական կազմակերպությունների տնօրենների թեկնածությունները: «ԱրմԻնֆո»-ի փոխանցմամբ` վերջերս կայացած նիստերում նախագահությունը ԳԱԱ արեւելագիտության ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնում հաստատել է Ռուբեն Սաֆրաստյանի թեկնածությունը, ԳԱԱ Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնում հաստատվել է՝ Պավել Ավետիսյանը, ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի տնօրենի պաշտոնում՝ Տիգրան Զարգարյանը, ԳԱԱ ցեղասպանության թանգարան՝ ինստիտուտի տնօրենի պաշտոնում հաստատվել է …

Երեկ քիմիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակ է ստացել ամերիկացի գիտնական Ռոջեր Քորնբերգն, ում հայրը եւս Նոբելյան մրցանակակիր է: Մրցանակը Քորնբերգին շնորհվել է բջիջների գենետիկ ինֆորմացիայի պատճենման մեխանիզմն ուսումնասիրելու համար: Նրա հայրը՝ Արթուր Քորնբերգը, 1959թ. Նոբելյան մրցանակ է ստացել բժշկագիտության բնագավառում՝ նույնպես գենետիկայի ոլորտում կատարած հետազոտությունների համար: Դրամական պարգեւն այս տարի կազմում է 1 միլիոն 100 հազար …

Վերջերս Իսպանիայում միջազգային գիտական հանրությունը հանճարեղ էր ճանաչել ռուս մի հետազոտողի աշխատանք, որը կարողացել էր լուծել 100-ամյա պատմություն ունեցող մի խնդիր։ Երբ այդ գիտնականին հրավիրել են 1 միլիոն եվրո մրցանակը ստանալու, նա հրաժարվել է՝ ասելով, թե պարզապես հետազոտություն է արել եւ իրեն չի հետաքրքրում՝ այդ մասին ինչ է մտածում միջազգային գիտական հանրությունը։ Ավելին՝ գիտնականը խնդրել …

Հայաստանը, որ ժամանակին համարվում էր տարածաշրջանի ամենահզոր գիտական երկիրը, այսօր հայտնվել է, մեղմ ասած, մահամերձ վիճակում։ Այն երկար ու բարդ ճանապարհը, որ մարդն անցնում է գիտական կոչում ստանալու համար, այսօր գնահատվում է ընդամենը 25.000 դրամ։ Դեռ ինչքա՞ն կշնչի մեր գիտությունը, երբ «շտապօգնությունը» միշտ սխալ հասցեով է գնում։ Կամ` ինչքա՞ն կարելի է դոփել նույն տեղում, երբ …

Երեկ լրանալու էր Վարդգես Գնունու ծննդյան 70-ամյակը: Առավոտյան ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Մեխանիկայի ինստիտուտի աշխատակիցներն այցելեցին իրենց երկարամյա տնօրենի շիրմին: Կեսօրից հետո Մեխանիկայի ինստիտուտում կայացավ գիտական սեմինար: Մասնակիցների համար այն մի կողմից` տուրք էր իրենց գործընկերոջ ու ուսուցչի հիշատակին: Մյուս կողմից՝ այն նախապատրաստությունն էր Վարդգես Գնունու անվան միջազգային գիտական սեմինարի, որ կայանալու է սեպտեմբերին: Կազմակերպիչները …

Այս օրերին Հայաստանում է գտնվում ԱՄՆ Հյուսթոն քաղաքի բժշկական կենտրոնի «Բեյլորի» բժշկական քոլեջի ավագ գիտաշխատող, մեր հայրենակից Կարինե Հարությունյանը: Շատ է խոսվում, որ լավագույն մասնագետները, արվեստագետները, գիտնականները մեկնում են Հայաստանից: Ճիշտ է, Կարինե Հարությունյանը Հյուսթոնում գիտական բնագավառում իր աշխատանքով Հայաստանի հեղինակությունն է նաեւ բարձրացնում, սակայն ցավալի է, որ այդպիսի մասնագետները հայրենիքում չեն գնահատվում: «Ես պարզել …

– Պրն Սարգսյան, վերջերս մամուլում հրապարակումներ եղան, որտեղ ակադեմիկոս Անրի Ներսիսյանը ձեզ մեղադրում է ՀՀ ԳԱԱ-ն զավթելու եւ քայքայելու մեջ: – Այո, ծանոթ եմ, մի երկու անպատասխանատու թերթեր կան, որոնք, առանց նշված փաստերը ստուգելու, զբաղված են հերյուրանքներ տարածելով: Իրենց խնդիրն էլ է պարզ՝ նրանց վճարում են, իրենք էլ գրում են… – Սակայն մեղադրանքները հնչել են …