Եվրոպական պատուհան

Հայաստանի հետ հարաբերություններում Եվրամիությունը հետեւողականորեն բարձրացրել է Մեծամորի ատոմակայանի փակման հարցը։ Դրա համար տարբեր ժամանակներում սահմանվել են տարբեր ժամկետներ: Ներկայումս խոսվում է այն մասին, որ Մեծամորի ատոմակայանը կարող է փակվել մինչեւ 2016-2018 թվականները` մինչ այդ էլեկտրաէներգիայի արտադրության այլընտրանքային աղբյուրների ապահովման դեպքում: Ընդհանրապես, ատոմային էներգետիկայի խնդիրը միշտ էլ եղել է ՄԱԿ-ի, Եվրամիության եւ այլ միջազգային կառույցների …

Բնապահպանական խնդիրները գնալով ավելի մեծ ուշադրության են արժանանում միջազգային հանրության կողմից։ Մասնավորապես, Եվրամիությունը լուրջ քաղաքականություն է իրականացնում այս ուղղությամբ, ոչ միայն իր սահմաններում, այլեւ՝ հարեւան երկրների հետ համատեղ։ Շրջակա միջավայրի պաշտպանությունն այսօր հանդիսանում է Եվրամիության գործունեության առաջնային ուղղություններից մեկը՝ ինտեգրացիայի այլ ուղղությունների հետ միասին։ Սա նշանակում է, որ բնապահպանության նկատմամբ եվրոպացիների աճող ուշադրությունը կարող է …

Հայերի` եվրոպացի լինել-չլինելու վերաբերյալ բանավեճը մեր հասարակությունում ավելի կամ պակաս սրությամբ ընթանում է վերջին առնվազն տասնհինգ տարիներին: Իրականում այս հարցադրման շուրջ քննարկումները միայն պայմանականորեն կարելի է բանավեճ համարել, քանի որ որպես կանոն՝ դրանք արտահայտվում են այն եզրահանգմամբ, որ եթե ոչ աշխարհագրորեն, ապա մշակութային առումով հայերը իսկական եվրոպացիներ են: Հրապարակային դատողությունների մակարդակում շատ քիչ են այն …

Ազգագրագետ Հրանուշ Խառատյանի համոզմամբ, եվրոպական կոչված արժեքները նույն մեր արժեքներն են, սակայն խնդիրն այն է, որ դրանք հասարակության կյանքում գործնականում չեն կիրառվում: «Կարծում եմ, որ առնվազն 2000 տարի մենք այդ նույն արժեքների հետ ենք առնչվում: Այլ խնդիր է, թե արժեքը հիմա մեզ մոտ ինչպես է գնահատվում: Իմ կարծիքով, դրանց կարեւորությունը ոչ այնքան եւ ոչ թե …

Արդյոք մենք եվրոպացի՞ ենք, որքանո՞վ ենք մեր մտածելակերպով, արժեքային համակարգով ու հոգեկերտվածքով համապատասխանում հին աշխարհամասին։ Եվ որքանո՞վ մենք մեզ հարմարավետ կզգանք եվրոպական ընտանիքում։ Այս հարցերը միշտ էլ հուզել են շատերին, իսկ վերջին շրջանում սկսել են ավելի հաճախ քննարկվել։ Ի տարբերություն Եվրամիության՝ արեւելաեվրոպական նոր անդամների, որոնց պատկանելությունը եվրոպական ընտանիքին կասկած չի հարուցում, հայերի հարցում անորոշությունը ավելի …

Մեզանում մի տեսակ ընդունված է «եվրոպական արժեքների» մասին խոսել վերացական՝ առանց հստակեցնելու, թե կոնկրետ ինչ է հասկացվում այդ արտահայտության տակ: Բարեբախտաբար, այսօր աշխարհի «բացությունը» հնարավորություն է տալիս մոտիկից ծանոթանալ մասնավորապես եվրոպացիների արժեհամակարգին, զգալ, տեսնել այն նաեւ առօրյա կյանքում, կենցաղում: Շատերն այսօր հնարավորություն ունեն սովորել եվրոպական երկրներում, Եվրոպայում մասնակցել տարատեսակ կոնֆերանսների, սեմինարների՝ այդկերպ «մոտիկից» ծանոթանալով այդ …

– Ինչպե՞ս է իրականում հայ հասարակությունը վերաբերվում Եվրոպային եւ եվրոպական արժեքներին: Որքանո՞վ են եվրոպացի դառնալու մեր ցանկությունները դեկլարատիվ եւ իրական` արժեքային համակարգի փոփոխության հարթությունում: – Եվրոպական արժեքներն, ըստ էության, համամարդկային են, դրանով իսկ ընդունելի ցանկացած ազգի կամ մարդու համար։ Հասարակությունը, կարծում եմ, այդ արժեքների հետ որեւէ խնդիր չունի։ Կոնֆլիկտային իրավիճակ Հայաստանում (ինչո՞ւ չէ՝ նաեւ նախկին …

– Պարոն Նավասարդյան, ձեր գնահատմամբ՝ ինչպե՞ս է հայ հասարակությունն ընկալում եվրոպական արժեքները: Համամի՞տ եք այն տեսակետի հետ, որ մենք ավելի շատ ասիացի ենք, քան եվրոպացի: – Մենք Եվրոպան շատ սահմանափակ ձեւով ենք պատկերացնում եւ հաշվի չենք առնում, որ այն բավականին բազմազան է: Եթե մենք մի քիչ լայն պատկերացնենք Եվրոպան, ապա մեզ համար մի քիչ ավելի …

«Մելտեքս ՍՊԸ-ն» եւ Մեսրոպ Մովսիսյանը 2004թ. բողոք էր ներկայացրել Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարան` ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության, ըստ որի` 2002 թ. մայիսից մինչեւ 2003 թ. դեկտեմբեր ընկած ժամանակահատված 7 անգամ արտոնագիր ստանալու մերժում էր ստացել: Ընդհանուր առմամբ, առ այսօր «Ա1+»-ը 12 նման դիմում է ներկայացրել: «Ա1+»-ը, որը, թերեւս, իշխանությունների կողմից չվերահսկվող միակ հեռուստաընկերությունն էր, եթերազրկվեց 2002 …

Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանի երրորդ բաժանմունքն ընդունել է «Բջնի հանքային ջրերի գործարան» ՓԲԸ եւ Սուքիասյանի բողոքն ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության: Նշված գործի համարն է N 41340/09: Հիշեցնենք, որ 2009թ. հուլիսի 24-ին «Բջնի հանքային ջրերի գործարան» ընկերությունը եւ Սուքիասյանը դիմել էին Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարան՝ ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության: Դիմողները խնդրել են, որպես արդար փոխհատուցում, ՀՀ-ին պարտավորեցնել տրամադրել …

Մարդու իրավունքների օրը, ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի առաջարկությամբ, նշվում է 1950 թվականից սկսած, ամեն տարի, դեկտեմբերի 10-ին։ 1948թ. հենց այդ օրն է Գլխավոր ասամբլեան ընդունել Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը։ ԳԱ-ն իր արձանագրության մեջ բոլոր երկրներին առաջարկել է համապատասխան զեկույցներ ներկայացնել՝ Մարդու իրավունքների օրը նշելու կապակցությամբ։ Այդ օրվա միջոցառումների կոորդինացման գործում կարեւոր դեր է խաղում Մարդու իրավունքների …

Հայաստանում գնալով պակասում է այն մարդկանց թիվը, ովքեր չեն լսել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ) մասին։ Իհարկե, տոկոսային առումով դեռ քչերն են, որ հստակ պատկերացնում են՝ ինչ է այդ դատարանը, ինչպես կարող են դիմել եւ որ դեպքերում։ Այդուհանդերձ, թեկուզ սահմանափակ իրազեկվածությունը մի կողմից՝ բարձրացնում է քաղաքացու ինքնավստահությունը՝ իր իրավունքների պաշտպանության հարցում, մյուս կողմից՝ զսպաշապիկի դեր …

Մասնագիտությամբ ճարտարագետ Լիլիթ Մկրտչյանը, ով երկու տարի առաջ մասնակցել է Եվրամիության աջակցությամբ «Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի» կողմից իրականացված «Քայլ առ քայլ» ծրագրին, այսօր, բացի իր հիմնական աշխատանքից, զբաղվում է նաեւ մարդու իրավունքներին առնչվող տարբեր հարցերի վերաբերյալ մոնիտորինգների անցկացմամբ: Լիլիթը բնակվում է Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքում, սակայն այսօր համագործակցում է «Քայլ առ քայլ» ծրագրի` տարբեր մարզերում գործող …

– Պրն Առուստամյան, Հայաստանի դատաիրավական ոլորտում ներկայումս ի՞նչ ծրագրեր են իրականացվում եվրոպական համայնքի աջակցությամբ։ – Ներկայումս Եվրամիության աջակցությամբ իրականացվում է «Բյուջետային աջակցության» ծրագիրը` «Աջակցություն Հայաստանում արդարադատության ոլորտի բարեփոխումներին» ծրագրի հիման վրա: Ֆինանսական օժանդակությունը ներառվում է ուղղակիորեն պետբյուջեում, որտեղից էլ ուղղվում է տվյալ ոլորտի ռազմավարական ծրագրի իրականացմանը։ Այդ կապակցությամբ արդեն հաստատված է 2009-2011թթ. դատաիրավական բարեփոխումների ռազմավարական …

– Դեկտեմբերի 10-ը նշվում է որպես մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային օր: Ինչպե՞ս եք գնահատում այդ բնագավառի իրավիճակը մեր երկրում, մասնավորապես` եվրոպական չափանիշների համատեքստում: – Եվրոպական չափանիշներ ասվածը մի քիչ հարաբերական հասկացություն է, եւ մեզ մոտ` Հայաստանում, հաճախ դրա նկատմամբ թյուրըմբռնում կա: Ինչ վերաբերում է նրան, թե ի՞նչ վիճակում է Հայաստանում այդ բնագավառը, ապա կարծում եմ` …

Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը ավելի քան 15 տարի համարվում է Հայաստանի հիմնական խնդիրներից մեկը եւ առաջնային նշանակություն ունի մեր երկրի ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին քաղաքականության օրակարգում: Այդ առումով բացառություն չեն նաեւ Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունները: ԼՂ հակամարտության կարգավորման անհրաժեշտությունն արձանագրված է այս կառույցի եւ ՀՀ-ի միջեւ ստորագրված գրեթե բոլոր փաստաթղթերում: Սակայն, եթե բազմաթիվ այլ միջազգային կազմակերպությունների, ասենք՝ …

– Ի՞նչ ազդեցություն ունի Եվրամիությունը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացի վրա։ – ԵՄ-ն այսօր որպես առանձին կառույց ներգրավված չէ, ազդեցության չափը շատ թույլ է։ Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Պիտեր Սեմնեբիի համար նախատեսված այդ դերակատարումը, որ կարող էր ինչ-որ չափով զբաղվել կոնֆլիկտային հարցերով, այդպես էլ տեղի չունեցավ։ Նա չկարողացավ գտնել այն ֆորմատը, որով գոնե կայցելի հակամարտության …

Եվրոպական Հարեւանությունը՝ որպես խաղաղության հասնելու գործիք Խաղաղությունը Հարավային Կովկասում կենսական նշանակություն ունի ԵՄ-ի համար, առաջին հերթին՝ անվտանգության տեսանկյունից։ Եվրոպայի համար կարեւոր է, որ իր սահմանակից երկրները վտանգ չներկայացնեն՝ կապված կազմակերպված հանցավորության, ահաբեկչության, թմրանյութերի եւ զենքի վաճառքի հետ։ Ինչպես նշում է վերլուծաբան Գեորգի Կամովը իր «ԵՄ դերը հակամարտությունների կարգավորման գործում» աշխատության մեջ, իրավիճակը փոխվեց` կապված ԵՄ-ի …

«Եվրամիությունը ողջունում է հայ-թուրքական հարաբերություններում ձեռք բերված առաջընթացը եւ ակնկալում այս գործընթացի հետագա խորացում»,- գնահատելով հայ-թուրքական հարաբերություններում ներկայումս ծավալվող գործընթացները` նախօրեին հայտարարել է Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Պիտեր Սեմնեբին: «Կարծում եմ՝ կողմերը ավելիին են հասել, քան շատերը կարող էին մտածել: Մեզ համար շատ կարեւոր է, որ մեր գործընկերները եւ Եվրամիության անմիջական հարեւանները` Թուրքիան եւ …

Գնացքով Ավստրիայից Իտալիա մեկնելիս սահմանն անցնում է Հարավային Տիրոլով՝ Իտալիայի հյուսիսում գտնվող լեռնային մի հրաշալի երկրամասով։ Սահմանագծին ուղեկցողը հայտարարում է. «Հարգելի ուղեւորներ, եկեք այժմ հրաժեշտ տանք ավստրիական երկաթուղիներին, ձեզ ողջունում է իտալական երկաթուղային ընկերությունը, բարի գալուստ Իտալիա»։ Եթե հարգելի ուղեւորները պատուհանից դուրս նայեն, լսածն ու տեսածն իրար կհակասեն, որովհետեւ սահմանի վրա գրված է. ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ՏԻՐՈԼՆ …