Արա ԳԱԼՈՅԱՆ

Վերջին մեկ-երկու ամսում մամուլը պարբերաբար անդրադառնում է «Զվարթնոց» օդանավակայանի խնդրին: Երկու շաբաթ առաջ Փարաքար ու Թաիրով գյուղերի բնակիչները նույնիսկ փակեցին ճանապարհը` բողոքելով այն շինարարական աշխատանքներից, որ տարվում են ճանապարհի վրա: 90-ականներից օդանավակայանի ճանապարհը պարբերաբար փոփոխությունների է ենթարկվում: Մի քանի տարի շարունակ օդանավակայանն արտաքին աշխարհի հետ հաղորդակցման միակ միջոցն էր: Այդ տարիներից այս ճանապարհը վերածվեց յուրատեսակ …

ՀՀ Սահմանադրական դատարանը հազվադեպ է հայտնվում հասարակության ուշադրության կենտրոնում: Հարկավ, նաեւ այն պատճառով, որ ՍԴ-ի որոշումները, որպես կանոն, կանխատեսելի էին: Ինչպես, օրինակ,1996թ. եւ 2003թ. նախագահական ընտրություններից հետո: Սակայն հոկտեմբերի 4-ին կայացած որոշումից հետո ակնհայտ դարձավ, որ Սահմանադրական դատարանը կամերային կամ ձեւական կառույցից վերածվում է հասարակական կյանքում նշանակալի ազդեցություն ունեցող մարմնի: Մոտ մեկ ամիս առաջ ՍԴ-ն …

Տարադրամի շուկայում տեղի ունեցող փոփոխությունները շատերին հանգիստ չեն տալիս: Հատկապես իշխանություններին: Ամեն անգամ նրանք անհավանական հիմնավորումներ են բերում: Փորձելով բացատրել` թե ինչո՞ւ օր օրի արժեւորվող դրամը դրական հետեւանքներ չի ունենում, եւ ինչո՞ւ ժողովուրդը փողոց չի թափվում գովերգելու հայրենյաց իշխանավորներին: Ավելին` իշխանությունները մասամբ ընդունում են, որ տնտեսության գլխին նոր չարիք է կախվել: Արժեւորվող դրամի պարագայում երկրի …

Հայաստանն ակնհայտորեն հակասությունների երկիր է: Հատկապես տնտեսության ոլորտում: Պարզ մարդկային տրամաբանությամբ երբեմն անհնար է որեւէ բան հասկանալ: Անկախ նրանից, թե ովքեր են խոսում մեր տնտեսության մասին: Միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունների ներկայացուցիչնե՞րը, թե՞ մեր տնտեսական ոլորտի իշխանավորները: Համաշխարհային բանկը մեր երկրի տնտեսության մասին գրելիս օգտագործում է «վագր» տնտեսագիտական տերմինը: Մյուս կողմից՝ խոսում մաքսային համակարգում բարեփոխումների դանդաղ տեմպի …

Անցնող շաբաթվա տնտեսական նորությունները հիմնականում բացահայտումներ են: Բացահայտվել է գազի գողության դեպք, որն իր մասշտաբով ցնցող է: Հասարակությունը ոգեւորված է, թամաշան իսկապես ապահովված է: Նման տեսարանները հասարակության համար լավագույնն են ու կատարյալ: Որակով բացարձակապես չեն զիջում բրազիլական սերիալներին: «Հարուստներն էլ են լաց լինում» տեսարանը որպես խայծ անգերազանցելի է: Ողջ հասարակությունն ուշադիր հետեւում է Հակոբ Հակոբյան …

Այս օրերին երկրի ֆինանսական շուկան նորից տատանվում է: Կայուն ու անընդհատ արժեզրկվող տարադրամը մի քանի դրամով արժեւորվեց: Մամուլում հրապարակումներ եղան տարադրամի շուկայում նկատված անհասկանալի գործարքների մասին: Ու նորից շատերի շուրթերին Կենտրոնական բանկի անունն է: Հակառակի պես ԿԲ-ն հոկտեմբերի 3-ին խորհրդի նիստ էր գումարել: Այդ մասին հաղորդագրությունն ընթերցած մարդու մոտ միանգամից կարթնանան խորհրդային տարիների մասին հիշողությունները: …

Հասարակությունը միշտ էլ մի տեսակ պասիվ է արձագանքում հանրակրթությանը վերաբերող խնդիրներին: Կրթության նախարարությունում կամ Ազգային ժողովում պարբերաբար կազմակերպվող քննարկումներին միայն մասնագետներն են հետեւում: Բուլոնյան շարժմանը միանալու եւ մեր դպրոցական համակարգն արեւմտյան չափանիշներին համահունչ դարձնելու մղումով այս տարվանից ներդրվեց 12-ամյա ուսուցման համակարգ: Հանրակրթական դպրոցն անկախության 15 տարիների ընթացքում տոտալ բարեփոխումների փուլում է: Բարեփոխումներն այնքան անփույթ ու …

Այս շաբաթ տնտեսության շուրջ կատարվող իրադարձություններից ամենակարեւորը, հարկավ, «Հայաստան-Սփյուռք» համաժողովն է: Ընդհանրապես սփյուռքի հետ կազմակերպվող ցանկացած միջոցառում իր հիմքում, ի վերջո, տնտեսական է: Միջոցառման ընթացքում, վաղ թե ուշ, հնչելու է «մեզ փող տվեք» արտահայտությունը: Եվ այս միօրինակությունն արդեն ձանձրացրել է թե սփյուռքահայերին, թե մեզ` հայաստանցիներիս: Նախորդ համաժողովների փորձն ամփոփելով` այս տարի ՀՀ իշխանությունները հստակության աստիճանի …

Անցած շաբաթը տնտեսական իմաստով որեւէ նորություն չբերեց: Տարադրամը ժամանակային փոքր դադարից հետո շարունակեց իր անկումը: Այս փաստից մի փոքր գրգռվեց Ազգային ժողովը: Անգամ փորձ արվեց դրամի կուրսը դարձնել խորհրդարանական քննարկումների առարկա ու Կենտրոնական բանկի նախագահին հաշվետվության կանչելու (կամ հրավիրելու) առաջարկ հնչեց: Հասարակությունը չարձագանքեց: Որովհետեւ ծանոթ պատկեր էր ու ավելի շուտ դեժավյու: Խորհրդարանական մի քննարկում ավել …

Ի տարբերություն շոգերի` արձակուրդներն ավարտվեցին: Ընդ որում` միանգամից: Աշխատանքի լծվեցին բոլորը` իշխանություններից մինչեւ քրեական աշխարհ: Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակեց տնտեսության վիճակի համապարփակ տվյալներ: Ամենացնցողն իհարկե այն է, որ երկնիշ տնտեսական աճ արձանագրելուն զուգահեռ նվազել են արտահանումները: Նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արտահանումները հունվար-հուլիս ամիսներին կրճատվել են 2,2 տոկոսով: Մեր տնտեսական ղեկավարությունը մեծ հույսեր էր կապում …

Մեր պետական կյանքում ամենաքիչ օգտագործվողը հավանաբար «հարկատու» հասկացությունն է: ՀՀ քաղաքացիներս համարյա երբեք չենք օգտվում հարկատուի մեր դիրքից ու իրավունքներից: Պետությունն էլ ի դեմս չինովնիկների առանձնահատուկ հարգանք չունի հարկատու քաղաքացիների հանդեպ: ՀՀ հարկային մարմինները պարբերաբար հրապարակում են խոշոր հարկատու կազմակերպությունների ցանկը: Հայաստանում երբեք չի հրապարակվել խոշոր հարկ մուծող քաղաքացիների անունները: Պատճառը, թվում է, թե պարզ …

Ամռան վերջում ազգս նոր զբաղմունք է գտել: Ավելի ճիշտ՝ ազգիս գրագետ հատվածը: Հանրապետական մամուլում քննարկման թեման երկրի օրհներգն է: Մտավորականությունը, սույն բառի օգտագործման համար իհարկե հայցում եմ ընթերցողի ներողամտությունը, կիսվել է երկու բանակի: Մի մասը կամ օրհնելով, կամ անիծելով խորհրդային անցյալը` պահանջում է վերականգնել խաչատրյանական հիմնը: Մյուս մասն էլ պահանջում է հարգել «գործող» հիմնը: Առաջինը …

Որքան էլ տարօրինակ է` օգոստոսը խիստ ուսումնական ամիս է: Տարօրինակ է, որովհետեւ սովորողներն ու ուսանողներն այս ընթացքում ըմբոշխնում են ուսումնական տարիների արանքում ընկած ամենամեծ արձակուրդը: Սակայն ճիշտ այս պահն ուսումնական հաստատությունների համար ամենակարեւորն է: Բուհերն օգոստոսին ավարտում են «ընդունելության քննություն», իսկ դպրոցները՝ «հավաքագրում» կոչվող միջոցառումները: Մեր երկրում անցկացված կրթական բարեփոխումների հետեւանքով դրանք կրթական հաստատությունների կյանքում …

Ամառային տապը սառեցրել է հասարակական ու տնտեսական կյանքը Հայաստանում: Մեր երկրում օգոստոսն արձակուրդների տոտալ շրջան է: Տնտեսության միայն երկու ոլորտ է աշխատում ամբողջ թափով` շինարարությունն ու գյուղատնտեսությունը: Սա իհարկե սեզոնային բացատրություն ունի: Սակայն դատելով երկրի ֆինանսական շուկայում տեղի ունեցող գործընթացներից` լրիվ թափով աշխատում է նաեւ Կենտրոնական բանկը: Տարադրամն անշեղորեն արժեզրկվում է: Ամերիկյան դոլարի փոխարժեքն այս …

Այս շաբաթվա ամենացնցող տնտեսական նորությունը, հարկավ, տարադրամի հերթական արժեզրկումն էր: Ֆինանսական շուկայում կատարվող գործընթացներին մեր մամուլն անդրադառնում է տարբեր բառապաշարով: Իշխանամետ, այսինքն` «պատասխանատու» մամուլն այն որակում է «ազգային դրամի արժեւորում»: Չեմ թաքցնի, որ ինձ ավելի ճշմարտանման է թվում «տարադրամի արժեզրկում» արտահայտությունը, որն ավելի հաճախ օգտագործում են անկախ փորձագետները: ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը նոր-նոր էր հրապարակել …

Հարկային տեսչությունը շարունակում է հաճելիորեն զարմացնել հասարակությանը: Այս շաբաթ երեք հետաքրքիր ցուցակ հրապարակվեց՝ 100 եւ ավելի աշխատողներ հայտարարագրած առեւտրային կազմակերպությունների, սոցիալական ապահովագրության վճար մուծած 300 խոշոր կազմակերպությունների եւ 300 խոշոր հարկ վճարողների ցանկերը: Դրանց ուսումնասիրությունը բավական հետաքրքիր օրինաչափություններ է բացահայտում: Առաջին հերթին պարզ է դառնում, թե սոցիալ-տնտեսական ցուցանիշներով որ ձեռնարկություններն են նշանակալի դեր գրավում երկրի …

Երեկ լրանալու էր Վարդգես Գնունու ծննդյան 70-ամյակը: Առավոտյան ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Մեխանիկայի ինստիտուտի աշխատակիցներն այցելեցին իրենց երկարամյա տնօրենի շիրմին: Կեսօրից հետո Մեխանիկայի ինստիտուտում կայացավ գիտական սեմինար: Մասնակիցների համար այն մի կողմից` տուրք էր իրենց գործընկերոջ ու ուսուցչի հիշատակին: Մյուս կողմից՝ այն նախապատրաստությունն էր Վարդգես Գնունու անվան միջազգային գիտական սեմինարի, որ կայանալու է սեպտեմբերին: Կազմակերպիչները …

Մեր երկրում ամենաանհեթեթ զբաղմունքը հավանաբար պաշտոնական փաստաթղթեր կամ գրություններ ընթերցելն է: Անցած շաբաթ, դեպքերի բերումով, ես կրկնակի տրվեցի այդ անիմաստ զբաղմունքին: Նախ` ընթերցեցի «ՀՀ օրենքը եկամտահարկի մասին»: Հետո ծանոթացա «2005 թ. հաշվետու տարվա արդյունքներով ՀՀ պետական բյուջե երեք մլն դրամ եւ ավելի եկամտահարկ վճարողների (հարկային գործակալների) ցանկին»: Ցանկն անստորագիր հրապարակել է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթը: Այս …

ՀՀ ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի նախարարությունը հրապարակել է «ՀՀ պետական պարտքի հաշվետվությունը» 2006թ. հունվարի 1-ի դրությամբ։ Պետական պարտքի նկատմամբ մեր հասարակության զգուշավոր վերաբերմունքը ավանդական է դարձել։ Նույնքան ավանդական է քաղաքական ուժերի անտարբերությունն այս ոլորտի հանդեպ։ Պատճառը հավանաբար այն է, որ մեր հայրենի իշխանություններն, ի վերջո, սովորել են պարտք վերցնել։ Դա կարելի է արձանագրել երկրի արտաքին պարտքի …

ՀՀ բանկային համակարգը հազվադեպ է հայտնվում հասարակական ուշադրության կենտրոնում։ Այս փաստը պարզ բացատրություն ունի։ Հասարակությունը լայն իմաստով որեւէ աղերս չունի բանկային համակարգի հետ։ Խորհրդային խնայբանկի ավանդների ճակատագրից հետո հասարակության մեծ մասն ապակյա «բանկաներում» փող պահելը գերադասում է բանկային ավանդներից։ Սակայն միջազգային ֆինանսական կառույցները նախանձախնդիր ու կայուն միջոցառումներ են կազմակերպում։ Դրանց նպատակն է` կանխել փողերի լվացման …