Ռուբեն ԱՆԳԱԼԱԴՅԱՆ

Աշխարհը շարունակում է հետեւել, թե ի՞նչ քայլեր կձեռնարկի Թուրքիան այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ Կոնգրեսի Միջազգային հարցերի հանձնաժողովն ընդունեց Օսմանյան Կայսրությունում հայերի ցեղասպանությունը ճանաչող հռչակագիրը: Թուրք ժողովուրդը վրդովված էր, Անկարայում դրա դեմ բողոքի էին ելել՝ 200, իսկ Ստամբուլում` 500 մարդ: Իսկ թատերական ժեստերի սովոր թուրքական իշխանությունները խորհրդակցելու համար Վաշինգտոնից հետ կանչեցին իրենց դեսպանին` Պետդեպարտամենտին մռութ …

Մարկո Գրիգորյանը հրաշալի նկարիչ էր, խոշոր երեւույթ հայ եւ համաշխարհային մշակույթի մեջ, որին այդպես էլ ըստ արժանվույն չգնահատեց հայ ինտելեկտուալ հասարակությունը: Եվ բանը նրանում չէ, որ հայ ինտելեկտուալ միտքը կույր է, կամ, որ ավելի վատ է` անկիրթ, այլ այն, որ Մարկո Գրիգորյանը ոչ մի կերպ չէր տեղավորվում դինամիկ զարգացող հայ կերպարվեստի ընդհանուր համատեքստի մեջ: Նա …

Եվ այսպես, առաջին քայլն արված է. ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի Միջազգային հարցերի հանձնաժողովը ճանաչեց Օսմանյան Կայսրությունում հայերի ցեղասպանության փաստը: Սակայն դրանից երեք ժամ առաջ ԱՄՆ նախագահ Ջորջ Բուշը հանդես եկավ հայտարարությամբ, թե նման քայլը վաղաժամ է եւ ներկայումս ցանկալի չէ, քանզի Թուրքիան ԱՄՆ-ի դաշնակիցն է ՆԱՏՕ-ի կազմում եւ կարեւոր գործընկեր է միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարում: Ծիծաղելի …

Երրորդ նախագահը երկրի նկատմամբ ավելի մեծ պատասխանատվություն կունենա, քան առաջինն ու երկրորդը: Եվ ամեն անգամ այդ պատասխանատվությունն ավելի կմեծանա: Դա երկու պատճառ ունի: 1. Հսկա կայսրության փլուզման իներցիոն գործընթացներն (ինչպես արտաքին, այնպես էլ ներքին քաղաքականության բոլոր բնագավառներում ամեն անգամ հաջորդը պետք է պատասխան տա նախորդի սխալների համար) ավարտվում են: Ոմանց մոտ, օրինակ` լիտվացիների եւ էստոնացիների, …

Նվիրվում է մեծ ռուս ռեժիսոր Անդրեյ Տարկովսկու 75-ամյակին, որն իր առաջին ֆիլմը` «Ջութակ եւ սահադաշտ», մասամբ նկարահանել է Երեւանում, եւ որի գեղագիտական կոնցեպցիան ձեւավորվել է այնպիսի կինոռեժիսորների նեղ շրջանակում, որտեղ Սերգեյ Փարաջանովն անկրկնելի էր: Ստեղծագործելու եւ առօրյա կյանքի միջեւ նա տեսողական խորհրդանիշներ էր գտնում, որոնք ոչ այն է՝ կյանքից էին վերցված, ոչ այն է՝ գեղարվեստական …

Իրաքյան մեծ պատերազմի արդյունքը պետք է փոխի տարածաշրջանում ուժերի դասավորությունը, որտեղ Հայաստանը սեփական ռազմավարական շահերն ունի: Այսօր տեսանելի են Վաշինգտոնի կողմից գրված հնարավոր սցենարներից մեկի որոշ գծեր: Եվ այդ սցենարը, ըստ ամերիկացիների, պետք է բերի որոշակի կայունության կամ տարածաշրջանի բոլոր լեգիտիմ ուժերի միջեւ հավասարակշռված փոխկապակցության: Խոսքն Իրաքը երեք պետությունների տրոհելու մասին է: Իրաքյան պատերազմը ոչ …

Գարնանային երեկո է: Ես հյուր եմ պրոֆեսիոնալ լուսանկարիչ Սերգեյ Մատվեեւին: Մենք նրա հետ հաճույքով նայում ենք Արագածի մեծ լուսանկարները` զրուցելով լուսանկարչական արվեստի՝ որպես ժամանակակից վիդեոարտի, կարեւոր բաղադրիչի մասին: Մատվեեւն այժմ առանց տեսախցիկի ոչ մի տեղ չի գնում: Իսկ այն ժամանակ` 80-ականներին, Սերգեյը երկու անգամ եղել է Հայաստանում: Նրա արվեստի սկզբունքը բացարձակ հավաստի լինելն է: Ողջ …

Այսօր աշխարհում պատմական իրադարձություններ են տեղի ունենում: Մասնավորապես այն տարածաշրջանում, որտեղ գտնվում է Հայաստանը, որտեղ նրա կենսական կարեւորություն ունեցող շահերն են: Եվ սա առաջին հերթին վերաբերում է աշխարհայացքային հարցերին, որոնք ուղղակիորեն կապված են բարձր տեխնոլոգիաների զարգացման, գիտական մտքի այլ ոլորտների հետ, որտեղ նախ եւ առաջ շոշափվում են տեղեկատվական ուղղությունների, էներգետիկայի, բժշկության հարցերը, այսինքն` խոսքը տնտեսության …

Նախապատմություն 1960-ական թթ. վերջերին, երբ ես Լենինգրադի համալսարանի ուսանող էի, ընկերոջս` Կոլյա Գեւորգյանի հետ, որը սովորում էր արեւելագիտության ֆակուլտետում, գնացինք «Էրմիտաժի» տնօրենի մոտ: Պետք էր մի կարեւոր խնդիր լուծել՝ ճշտել, թե որտե՞ղ է ավելի հարմար անցկացնել Հովհ. Թումանյանի 100-ամյակը: Այդ միջոցառման գաղափարը մերն էր: Մենք էլ գլխավորեցինք Լենինգրադի հայ ուսանողների նախաձեռնող խումբը: Էրմիտաժում Բորիս Բորիսովիչ …

1. Հարցադրումը Անկախ պետության կազմավորմամբ հայ ազգի ողջ ազգային-պետական կառուցվածքը պետք է վերանայվի բովանդակային եւ վերաբաշխման տեսանկյունից: Ինչո՞ւ: Չէ՞ որ վերջապես ժողովրդի ԿԱՄՔԸ՝ ի դեմս Հայաստանի, ազատվել է մի պետության դիկտատից, ասել է թե՝ չկա ձուլման կամ դեգրադացիայի ենթարկվելու ոչ մի, նույնիսկ աննշան վտանգ: Այն սփյուռքը, որը կազմավորվել էր 20-րդ դարի սկզբին եւ ավելացել հայերի …

7.Այսօր Իրաքյան պատերազմը հանուն ռեսուրսների չէ (նավթ միշտ էլ կարելի է գնել հայտնի բիրժաներում), այլ հանուն գաղափարախոսության, հանուն աշխարհայացքի: Ո՞վ կհաղթի` Արեւե՞լքը, թե՞ Արեւմուտքը: Եվ այստեղ Թուրքիայի ղեկավարությունը մանեւրելու է այս երկու կետերի միջեւ` ցույց տալով իր ճկունությունն ու կեղծավորությունը, սակայն նրանք չեն կարողանալու փոխել ժողովրդի մտածելակերպը: Թուրքիան լավ է տեսնում եւ հասկանում եվրոպական ընտանիք …

1.Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո կնքված հաշտության պայմանագրերը նախ եւ առաջ ցույց են տալիս, թե ինչպես են վերաբաշխվում հաղթանակ տարածների ուժն ու պարտվածների անուժությունը: Այսպես վերաձեւեցին աշխարհը պատերազմող տերությունների միջեւ: Այդ պայմանագրերը իբրեւ թե միաժամանակ պետք է հանդիսանային անվտանգության կարեւորագույն համակարգ կամ Երկիր մոլորակի վրա կյանքի երաշխիք: Այն ժամանակ դրված չէր այդ համաձայնագրերի արդար լինելու, հեռատեսության …

1.Արդեն ավարտվել են բուհական ընդունելության քննությունները կամ էլ պայքարը հանուն արդարության, կամ, ավելի ճիշտ, ուսանողների ընտրությունը…: Որերորդ անգամն է՝ Հայաստանն ապրում է արդար ընտրությունների այս պայքարն ընդունելության քննությունների մեխանիզմի միջոցով: Եվ ամեն անգամ նույն ուժերն են հանդես գալիս` երիտասարդ սերունդը, ծնողները, քննություն ընդունողները, «պետքական մարդիկ ու հարկավոր կապերը»: Եվ, իհարկե, ֆինանսները: Այս պայմաններում երիտասարդներն առաջին …

1. Կասկածից դուրս է, որ այսօրվա յուրաքանչյուր հայի մեջ շատ մեծ սեր կա մոր նկատմամբ: Այդ սերը ոմանց մոտ վերաճել է պաշտամունքի, մյուսների մոտ` ընտանեկան կամ սոցիալ-կենցաղային հարաբերություններում մի տեսակ ամուր օրենքի… Սակայն ընդհանուր առմամբ հայերի մի քանի սերունդների մեջ այն ավանդույթ է դարձել: 2. Այդ սիրո գագաթնակետն արվեստում մենք տեսնում ենք Հովհաննես Շիրազի ստեղծագործության …

Որքան էլ զարմանալի է, հայերը դարերի ընթացքում կատարում են նույն սխալները, իրենք իրենց համար բարդություններ ստեղծելով միջազգային եւ միջպետական շփումներում, ինչը, ի վերջո, մեծամասամբ հանգեցրել է պարտությունների: Հայերը շատ վատ բանակցողներ են, քանզի երբեք չեն ունեցել հստակորեն ձեւակերպված խնդիրներ ու նպատակներ, դրանց հասնելու ռեսուրսներ, ժամանակ եւ ֆինանսներ… Ինչպես յուրաքանչյուր ազգ, որը նոր-նոր է ստացել պետականություն, …

1. Վերջերս երկու իրադարձություն ցնցեց գրեթե քնատ քաղաքական Երեւանը: ա) ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարությունը (2006, հուլիսի 3), բ) «Միջազգային ճգնաժամային խմբի» («Crisis Group») կովկասյան նախագծի տնօրեն Սաբինա Ֆրեյզերի հայտարարությունը (2006, հուլիսի 7): Եվ այս ամենը, բնականաբար, ղարաբաղյան հարցի շուրջ էր: Այս հայտարարությունների էությունը բանակցությունների փակուղին է, անկանխատեսելի ապագան… Հասկանալու համար ողջ իրավիճակը` հարկավոր է …

1. Արդեն 15 տարի է` Երեւանն անկախ պետության մայրաքաղաք է, սակայն մի քանի կարեւոր չափանիշներով մենք դա չենք տեսնում ու չենք հասկանում: Մայրաքաղաքը պետական կարգի, իշխանության եւ գնահատման համակարգի խորհրդանիշն է: Մայրաքաղաքը երկրի կոլեկտիվ կամքի եւ խելքի արտահայտությունն է: Մայրաքաղաքը կենդանի գիրք է բոլոր նրանց համար, ովքեր գալիս են տվյալ քաղաք, երկիր: Մայրաքաղաքը մի ցուցափեղկ …

1. Սոցիալական հասարակությունից դեպի ազգային անկախություն 1988թ. մեր գիտակցության մեջ շրջադարձային տարի եղավ: Վերջին 15 տարիներին (այսինքն՝ 1973-ից) առաջին անգամ մենք անհարմար զգացինք մեր հանրապետության ղեկավարների համար՝ կանգնելով դժվարությունների եւ մեր մտքերի ու զգացմունքների դեմ հանդիման: Մենք չափազանց էմոցիոնալ ազգ ենք, եւ դա հաճախ մեզ խանգարելու է, քանզի իբրեւ ազգ՝ մենք պատանու նման ոգեւորվում ենք …

Նախաբան Իրաքյան պատերազմն ունի իր բացահայտ եւ ոչ բացահայտ խնդիրները, ինչպես նաեւ իր ավարտը: Բնականաբար, պատերազմը կունենա եւ իր արդյունքները, որոնք էլ կփորձենք կանխատեսել աշխարհընկալման ռակուրսով: Այս պատերազմը, ինչպես ցանկացած պատերազմ, հրեշավոր է, սակայն այն հետաքրքրական է վերլուծության տեսակետից: Այն հետաքրքիր է նաեւ իբրեւ աշխարհաքաղաքական խաղ, որը, ես վստահ եմ, կհանգեցնի քաղաքական, էթնիկական, նաեւ աշխարհայացքային …

Հայտնի է, որ խորհրդային դարաշրջանի քաղաքական ու պետական հայտնի գործիչ Անաստաս Միկոյանը 20-րդ դարի 20-ական թթ. (1922թ.-ից) Խորհրդային իշխանության համար պայքարի կազմակերպիչներից եւ կուսակցության Հյուսիսկովկասյան շրջկոմի ԿԿ-ի Հարավարեւելյան բյուրոյի ղեկավարներից մեկն էր: Հենց նրան էր վիճակված հարաբերություններ հաստատել տարբեր ազգերի հետ եւ ղեկավարել այդ բարդ տարածաշրջանը Քաղաքացիական պատերազմից հետո առաջին տարիներին: Այդ տարիներին նշված երկրամասի …