Երգի պետական թատրոնի ղեկավար Արթուր Գրիգորյանը համարվում է հայկական ժամանակակից էստրադայի հիմնադիրներից մեկը: Ինչպիսի՞ն է հայ էստրադան այժմ, ինչպե՞ս կարելի է մտնել այս ասպարեզ: Այս հարցերի շուրջ զրուցեցինք Ա. Գրիգորյանի հետ:
– Պրակտիկան ցույց է տվել, որ դու աշխատում ես, բայց էն մարդը, ով կարողանում է դուրս գալ էստրադա, հաստատ դուրս կգա: Դրա համար պետք չէ ինչ-որ հատուկ բաներ անել: Նա դուրս կգա, դրա համար ի՞նչ պետք է անել, ձեռքից բռնել-տանել հեռուստատեսությո՞ւն: Այն մարդը, ով այս ասպարեզում ճիշտ հոտառություն ունի, հասկանում է, որ ժամանակն իրեն օգնում է, ոչ թե խանգարում: Բացի երգելուց, իրենք պետք է կարողանան գոյատեւել, ռուսերեն ասում են «Վիժիվանիե»: Էդ թեստը պետք է անցնեն մարդկային առումով: Եթե իրենք չեն կարողանում անցնել դա, ապա պրոցեսը դժվարանում է: Այդպիսի տաղանդավոր մարդիկ շատ են լինում, ովքեր չեն կարողանում արտահայտվել: Բայց կան նաեւ, որ ինչքան էլ ասես՝ չէ, մեկ է, էլի դուռդ ծեծում են, դա լավ է:
– Իսկ շոու-բիզնես Հայաստանում կա՞:
– Չեմ սիրում էդ բառը: Կա երգարվեստ, շոու-բիզնես չկա: Մի փոքր արդեն ինչ-որ բաներ գուցե եւ կան, բայց շոու-բիզնես հասկացողությունը մի մեծ ինստիտուտ է՝ մի մեծ քաղաքի նման: Իսկ երգարվեստ կա, վստահ կարող եմ ասել:
– Երգիչներին նայելիս թվում է, թե նրանք պետք է առանձնահատուկ ապրելակերպ ունենան: Մեզ մոտ իրականում այնքան էլ այդպես չէ: Ի՞նչ է պետք անել շոու-բիզնեսը զարգացնելու համար:
– Նրանց ապրելակերպը պետք է փոխվի: Հենց առավոտվանից նրանք պետք է արթնանան ու հասկանան, որ իրենք շոու-բիզնեսում են, չմտածեն ինչ-որ փոքր բաների մասին, որոնք ճնշող են: Ոչ ոք չգիտի նրանց պրոբլեմների մասին: Էլի իրենք քիչ թե շատ կարողանում են դուրս գալ, պահել որակը: Բայց ամենաահավորը, որ հետեւներից ինչ ասես խոսում են: Ինչքան դժվար է այդպես ապրելը, էդ ամեն ինչը տանելը: Էդ ամեն ինչը իրենց ճնշում ու քայքայում է, հիասթափվում են: Շոու-բիզնեսի մարդը պետք է անհասանելի լինի: Ոչ թե բոլորին էնքան հասանելի լինի, որ դեռ մի հատ էլ ինչ ասես խոսեն հետեւից: Հատկապես դժվար է երիտասարդ կատարողների համար:
– Ո՞րն է այդ հասանելիության պատճառը:
– Այն, որ ամեն տեղ կարող են գնալ՝ այդ 200-300 դոլար փողն աշխատեն. դա հասանելիություն է: Նրանք պետք է հասանելի լինեն, բայց կյանքը ցույց է տալիս, որ էդ հասանելիությունը պետք է, բա ի՞նչ անեն, եթե Գրիգորյանը շատ փող ունենար, չէր թողնի, հաստատ չէր թողնի: Հիմա էլ էնքան համաձայն չեմ, որ գնում են, բայց դե, իրավունք չունեմ ասելու, թե սխալ են:
– Երգիչները երբ այստեղ՝ թատրոնում են, եւ հետո, երբ դուրս են գալիս, որեւէ փոփոխություն կրո՞ւմ են, տարբերություն կա՞:
– Ոչ մի տարբերություն: Մեծանում են, գնում:
– Իսկ ձեր հովանավորությո՞ւնը:
– Իմ հովանավորությունը հայրիկի հովանավորություն է: Նրանց համար մինչեւ հիմա ես հայր եմ, նրանք ինձ այդպես են ընդունում: Տարբերությունն այն է, որ իրենք ավելի ազատ են մտածում, այսինքն` էլի ցանկացած դեպքում գալիս են, հարցնում են՝ ի՞նչ անել, ո՞նց անել, բայց դե ազատությունն ավելի շատ է: Բայց հիմա էլ իմ երեխեքից ոչ մեկից դժգոհ չեմ:
– Որքանո՞վ են նրանք կապված թատրոնի հետ:
– Երգերն իրենք են գրում, իրար են տալիս: Այստեղ 200 երեխա է ավարտել, հիմա արդեն 6-րդ սերունդն է այստեղ սովորում: Մեծերը բերում են, տալիս են: Էն օրը Արմինկան իր երգերը բերեց, տվեց երեխեքին: Սերունդները կապված են, սա մի տեսակ բանակի նման է, որ նաեւ դաստիարակում է, ավելի մեծերն իրենց սովորածը փոխանցում են: Եվ կարեւորը, որ այստեղ միայն ճիշտ երգել չեն սովորում, այլեւ ճիշտ հագուկապ ու պահվածք:
– Բացի Երգի պետական թատրոնից, էլ ի՞նչ երգի լավ դպրոց ունենք:
– Նադեժդա Սարգսյանի դպրոցն է շատ դուրս գալիս, շատ լավ երեխաներ են:
– Իսկ ի՞նչ եք կարծում, այսօր անցկացվող երգի մրցույթների միջոցով հնարավո՞ր է երգիչ դառնալ:
– Հենց էս ֆորմատով են լավ կատարողներ հայտնաբերվում, պրոպագանդայով է երեւում: Այսօր ունենք մի սերունդ, որ արդեն եկել ու համարյա հասել է մեծ սերունդին (կպել է ոտքին): Վատ չէ, բայց, ցավոք, որ էլի բոլորին հասանելի չէ, որովհետեւ չեմ սիրում այդ բառը, բայց հովանավորություն է պետք, մեկենասներ, որոնք ուղղակի կհավատան երգչին ու կօգնեն նրան:
– Իսկ ինչպե՞ս եք ընտրում երեխաներին, Երգի թատրոնի սաներին:
– Եթե տաղանդավոր են՝ ընդունվում են: Մրցույթ է լինում, հետո էլ քննություններ են հանձնում: Ծանոթներ են ուզում մեջ գցել, չի ստացվում, անտաղանդ երեխաների չենք ընդունում: Ծնողները գալիս-ասում են՝ «Վայ, որ ինքը չընդունվի, իրեն բալկոնից կգցի»: Ես ասում եմ՝ պետք չէ գցել, ձեր երեխան 2 տարի իզուր է գալու: Լինում են նաեւ դեպքեր, որ ընդունում ենք նման երեխաների, բայց երկու տարվա ընթացքում էստեղ ստացած դաստիարակությունն էլ հերիք է իրենց: Նրանք երգիչ ու երգչուհի հաստատ չեն դառնա, բայց շատ բաներ կսովորեն:
– Խոսենք «Հանրային» հեռուստաընկերությամբ ցուցադրվող «Տես» հաղորդաշարից, որը դուք եք վարում: Ո՞ւմն էր հաղորդման գաղափարը:
– Գաղափարն իմն էր: Ինչ-որ հատուկ նպատակ չկար: Ես փորձեցի ուղղակի մի հատ էլ բան ստեղծել, որը յուրօրինակ կլիներ: Այն հնարավորություն է տալիս երգիչ-երգչուհիներին ավելի ճիշտ ներկայացնել, թե իրենք ովքեր են, որովհետեւ մի բան է, երբ նրանք բեմի վրա են, մի այլ բան, եթե դու իմանաս իր հոգին: Ինձ թվում է՝ ստացվում է, որովհետեւ, եթե ես եմ վարում, իրենք ինձ չեն կարող խաբել: Հետո, օրինակ, այն երգերը, որ նրանք երգում են հաղորդման վերջում. նրանցից ոչ ոք չգիտի, թե ինչ է երգելու, մինչեւ վերջին րոպեն չգիտեն, թե ում երգն է լինելու:
– Խոսենք նաեւ Ազգային երաժշտական մրցանակաբաշխությունից, որի ժյուրիի նախագահն էիք դուք, եւ որի արդյունքները շատերի քննարկման նյութն էր դարձել:
– Ինչի՞ց խոսենք. այն, որ երկուսին էլ տվեցի տարվա լավագույն երգչուհի՞: Ինչպես երեխաներն են ասում՝ լավ եմ արել: Երբ ժյուրիի 10 հոգին հինգ-հինգ բաժանվեցին, ես պետք է իմ խոսքն ասեի: Երկու երգչուհուց պետք է ընտրեի լավագույնին: Երբ հինգից մեկին ես ընտրում՝ հեշտ է: Իսկ երբ երկուսն են, ինչքանո՞վ է տղամարդկային, երբ որ տղամարդը ժյուրիի նախագահ է եւ մեկին գցում, մյուսին բարձրացնում է: Հասմիկն իմ երեխեքից է, Էմման էլ է իմը: Հա, անսպասելի է, թող լինի անսպասելի: Դա տղամարդկային ժեստ էր, ու ոչ մի բան պետք չէ ման գալ: Հետո էլ մենք խոսում ենք շոուի մասին, եւ դա շոու էր: Ասեմ նաեւ, որ ոչ մի պայմանավորվածություն չի եղել: Ինչ տեսնում էի՝ այն էի ընտրում: Հիմա անկախ այն բանից՝ ես սիրո՞ւմ եմ «Քամի փչի» երգը, թե՞ չէ, եթե այն հիթ էր, չէի կարող ձայն չտալ: Վատն այն էր, որ անվանակարգերում քիչ ստեղծագործողներ էին ներկայացված, վերջին պահին երգիչներն իրենք էին հանել իրենց թեկնածությունը:
– Իսկ ընդհանրապես այդ մրցանակաբաշխության մասին ի՞նչ կարծիք ունեք:
– Կուզենայի` ավելի լավը լիներ: Բայց երեւակայությունը մի բան է, իսկ ֆինանսները չեն ներում երեւակայածի, պատկերացրածի պես անել: Համենայնդեպս չեմ գտնում, որ այն կայացած չէ: Ու նաեւ սպասված է, կարծում եմ:
– Ինչպիսի՞ն են երգիչների ու ԶԼՄ-ների փոխհարաբերությունները:
– Ես ընդհանրապես չեմ սիրում չարացած ԶԼՄ-ներին: Չգիտես ինչու, էսօր շատ են չարացած: Ես սիրում եմ կրիտիկա, բայց որ տեղին է լինում: Երբ որ երգից բան չեն հասկանում, ուրեմն չպետք է գրեն երաժշտության մասին: Եթե լրագրողն իրեն իրավունք է վերապահում գրել էն մասին, ինչից տեղյակ չէ, դա ինձ ուղղակի ջղայնացնում է: Բայց ես սուս ու փուս, զուսպ կարդում եմ, մի քիչ հեգնանքով, որովհետեւ անգրագետ բաներ են գրում երաժշտության մասին: Չեմ սիրում նաեւ անգրագետ երգիչների, որոնք անգրագետ ինտերվյուներ են տալիս, մենակ թե թերթում գրվի իրենց մասին: Ժամանակին ես թույլ չէի տալիս, որ իմ երեխեքն առանց ինձ գնան ու հարցազրույց տան, եւ դա ճիշտ է: Չէ՞ որ դա էլ է մշակույթ՝ ժուռնալիստի հետ շփվելու մշակույթ: Եվ եթե ախմախ դեմքով ես ժուռնալիստի առաջ նստում, նա էլ իրավունք ունի գրելու, թե սա ախմախ դեմքով այսպես պատասխանեց… Իսկ ընդհանրապես աշխատող մարդը պետք է քիչ խոսի: