– Եթե հաշվի առնենք այն փաստը, որ 1997թ. Ռոբերտ Քոչարյանն իշխանության եկավ ԼՂՀ հիմնահարցի շուրջ ստեղծված իրավիճակի արդյունքում, հիմնավո՞ր են արդյոք նրա պնդումները, թե մինչեւ 2007թ. խորհրդարանական ընտրությունները սառեցվել են ԼՂՀ շուրջ բանակցությունները, որպեսզի այն ընդդիմության համար նախընտրական փուլում շահարկումների առարկա չդառնա:
– Մեր դիրքորոշումն այն ժամանակ հստակ է եղել. երբ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն էր վտանգավոր որեւէ քայլ անում, մենք հանդես էինք գալիս դրա դեմ՝ հանրահավաքներով, Կինոյի տան հավաքներով եւ այլն: Հիմա էլ ենք մենք նման քայլեր անում, երբ համոզվեցինք, որ բանակցային գործընթացն ընթանում է լրիվ այլ, մեզ համար անընդունելի ճանապարհով: Ինչ վերաբերում է պարոն Քոչարյանի հայտարարությանը, ապա պետք է ասեմ, որ ես շատ ուրախ կլինեի, որ նա, եթե վստահ է, որ ճիշտ ճանապարհով է գնում, հենց հիմա էլ շարունակեր այդ բանակցություններն ու ընդուներ այն որոշումը, որն անհրաժեշտ է: Եթե ամեն ինչ մեզ համար լավ է ընթանում, այդ դեպքում՝ ինչո՞ւ է սառեցնում այդ բանակցությունները:
– Որ չշահարկեք:
– Ինչո՞ւ: Որ լավ լինի, մենք ինչո՞ւ պիտի շահարկենք: Դա իր համար շատ ավելի լավ կլինի, որովհետեւ կասի՝ տեսեք, ես լավ բան եմ անում, իրենք էլի շարունակում են ինձ քննադատել: Ժողովուրդն էլ կասի՝ հա, տեսնում եք, էս ինչ վատ ընդդիմություն է, մեզ համար լավ բան է ուզում անել, ինքն էլ չի ուզում: Հակառակ դեպքում, ես այդ հայտարարության իմաստն այլ կերպ եմ հասկանում: Այսինքն՝ սպասել մինչեւ ընտրությունները, իրենց պատկերացմամբ` ԱԺ-ում ստանալ բացարձակ մեծամասնություն՝ հլու-հնազանդ քաղաքական ուժերի կողմից, եւ այն ժամանակ իրականացնել այն, ինչ չի ընդունելու ժողովուրդը: Ես այդպես եմ պատկերացնում նրա հայտարարությունը: Եվ եթե սա իրենք շահարկում են համարում՝ թող համարեն, ինձ համար դա ոչ մի նշանակություն չունի: ԼՂՀ հիմնահարցն այն հարցը չէ, որ մենք շահարկենք: Դա պետք է լուծվի ի շահ հայ ժողովրդի, որովհետեւ ազգային ազատագրական պայքարը եղել է ամբողջ ժողովրդի կողմից: Ես նոր եմ վերադարձել մեր հերթական ռաունդից՝ «Դեյմուրդյան» կոնֆերանսի շրջանակներում անցկացվող Հայաստանի, Ադրբեջանի եւ ԼՂՀ հասարակայնության ներկայացուցիչների երկխոսությունից, եւ մենք բավական լուրջ ինֆորմացիա ունենք մեր համանախագահներից, որոնք ասում են, որ տարածքների վերադարձը քննարկված է, եւ մնացել է հանրաքվեի անցկացման ժամկետը, որը բարձրացրել է Մամեդյարովը: Եթե հանրաքվեն դառնում է իրենց գլխավոր խնդիրը, ապա Հայաստանն էլ պետք է իր քայլն անի նույն պահին: Հանրաքվեն չի կարող կայանալ ԼՂՀ-ում, որովհետեւ Ադրբեջանի Սահմանադրության մեջ ԼՂՀ հասկացողություն գոյություն չունի, եւ իր դրույթներից մեկի համաձայն` հանրաքվեն պետք է կայանա միայն ամբողջ Ադրբեջանի տարածքով մեկ: Եթե ԼՂՀ-ն չի ճանաչվել որպես առանձին միավոր, ինչպե՞ս ենք մենք պատկերացնում այդ հանրաքվեն:
– Ուզում եք ասել, որ բանակցությունները սառեցվել են, որովհետեւ այդ առաջարկը Ռոբերտ Քոչարյանի՞ն դուր չի եկել: Իսկ Ադրբեջանի կամ համանախագահների դիրքորոշումն ի՞նչ եղավ:
– Բանը նրանում է, որ Ադրբեջանն էլ իր պրոբլեմն ունի: Եթե Հայաստանն ասում է՝ իմ ներքին իրավիճակն այնպիսին է, որ ես չեմ կարող նման համաձայնագրի տակ ստորագրել այսօր, Ադրբեջանը պետք է համաձայնի, որովհետեւ միեւնույն է՝ դա հիմա կլինի, թե մեկ տարի հետո: Կարեւորը, որ նա հասել է իր գլխավոր նպատակին:
– Հեռուստաընկերություններին տված իր հարցազրույցում, ի վերջո, Ռոբերտ Քոչարյանն ասաց, թե ինչո՞ւ են կեղծվում ընտրությունները: Նրա հավաստմամբ, մեղավորությունն ընդդիմությանն է, որը չի կարողանում իր շարքերում 2000 անկաշառ մարդ գտնել, որոնք ընտրատեղամասերում չեն կաշառվի ու կհետեւեն ընտրությունների արդար ընթացքին: Ռոբերտ Քոչարյանը դրանից նաեւ հետեւություն է արել. եթե ընդդիմությունը հիմա չի կարողանում դա ապահովել, ապա իշխանության գալով՝ ինչպե՞ս է երկիրը ղեկավարելու, թալանելու է:
– Պատկերացրեք, 2000 մարդ կռիվ է տալիս, բայց քվեարկությունն ընթանում է այսպես. ինն հոգուց վեցը կողմ է քվեարկում, երեքը՝ դեմ: Որոշումն ընդունվում է մեծամասնության ձայնով, չէ՞: Ուրեմն՝ էլ ի՞նչ պիտի անեն այդ անկաշառ մարդիկ: Գոնե դրա տրամաբանությունը թող պարոն Քոչարյանն ինձ բացատրի, որ ես էլ հասկանամ, թե ի՞նչ կապ ունի այդտեղ 2000 անկաշառ մարդը: Երեւի մի «խելոք» մարդ իրեն հուշել է, ինքն էլ կրկնում է: Եթե համակարգն է այդպիսին, մենք ի՞նչ անենք: Պատկերացրեք՝ մենք էինք ու չէինք կարողանում, ո՞վ է պատասխանատվություն կրում երկրում օրինականության համար՝ ընդդիմությո՞ւնը, թե՞ հանրապետության նախագահը: Գոնե մտածո՞ւմ է՝ ի՞նչ է ասում:
– Ռ. Քոչարյանը նույն ասուլիսում նաեւ բացատրեց, թե Հայաստանում ինչու չեն կայանում ընդդիմադիր դաշինքները: Ըստ Ռ. Քոչարյանի, պատճառը գաղափարների անհամատեղելիությունն ու գաղափարախոսության բացակայությունն է: Սակայն մյուս կողմից՝ նա, որպես «Բարգավաճ Հայաստանի» բարգավաճում, նշեց ոչ միայն նրանց բարեգործությունները, այլ նրանց կարգախոսը, այն է՝ մենք մտածում ենք մարդկանց մասին: Համաձա՞յն եք:
– Ինչի՞ հետ համաձայնվեմ: Ախր, եթե բարեգործությունը կարող է քաղաքական կուսակցության համար գաղափարախոսություն լինել, ապա դա ինձ համար հայտնություն է քաղաքական մտքի առումով: Աշխարհը նման բան չի տեսել: Իսկ եթե ավելի լուրջ, ապա եթե ինձ էլ թույլ տայիք այդպես բարգավաճել՝ անձնական առումով, հետո ես անպայման ունեցածիս մի մասը՝ մյուս մասը պահպանելու համար, կօգտագործեի այդպիսի բարեգործության համար: Ինչի՞ մասին է խոսքը: Իրենց մեջ այսօր գաղափարական տարաձայնություն չկա այն պարզ պատճառով, որ այդ նույն գաղափարախոսությունն ինքն է կրում: Իսկ գաղափարախոսությունն այն է, որ մենք՝ ՀԴԿ-ն, սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն է, որն ունի իր ազգային մոդելը, որը կոչվում է՝ դեմոկրատական սոցիալիզմի հայկական մոդել: Ես եւ իմ կուսակցության ցանկացած անդամ պատրաստ է գաղափարական պայքար մղել ցանկացածի հետ: Եթե իրենք պատրաստ են, մենք՝ պատրաստ ենք: Եթե, իհարկե, գաղափարական պայքար են ուզում: Ամոթ է, ի վերջո, այդ կուսակցությունները մի օր պե՞տք է ասեն, թե իրենք որ գաղափարախոսությանն են դավանում, եւ տնտեսական ի՞նչ ծրագիր են իրականացնելու երկրում:
– Ըստ Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանության պետք է գա այն ուժը, որը լավ վարորդի նման փորձառություն ունի, քանի որ, ինչպես նա նշեց, եթե վարորդը փորձառու չի լինում, ապա այդ մեքենան՝ այսինքն՝ երկիրը, բազմաթիվ փորձությունների է ենթարկվում: Փորձառու վարորդ ասելով` նա հաստատ ընդդիմադիր որեւէ ուժի նկատի չուներ: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
– Վարորդը պետք է ոչ միայն փորձառու լինի: Վարորդը պետք է նաեւ հմուտ լինի ու այլ հատկություններ էլ ունենա, որը կոչվում է բարոյականություն: Դա եւս շատ կարեւոր է վարորդի հարցում: Բայց, հմուտ ասելով, ես նկատի ունեմ նաեւ համապատասխան լուրջ գիտելիքները, որը հնարավորություն է տալիս ցանկացած անսարքության դեպքում վերացնել այն, այլ ոչ թե մի հատ քեռի էլ անպայման դրսից հրավիրել, որ գա քո փոխարեն այդ անսարքությունը վերացնի: