Ստեղծվում են նոր կուսակցություններ, սպասվում է Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) արտահերթ համագումար, իսկ այս ամենին էլ նախորդեցին իշխող կոալիցիայից «Օրինաց երկիր» կուսակցության (ՕԵԿ) դուրս գալն ու նրա նախագահի հրաժարականն Աժ ղեկավարի պաշտոնից: Վերջերս տեղի ունեցած մի քննարկման ժամանակ քաղաքագետ, «Կովկաս» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Մանվել Սարգսյանը կարծիք էր հայտնել, թե կոալիցիայի փլուզման արդյունքում «իշխանության ճամբարում իրական իշխանությունն անցավ Ռոբերտ Քոչարյանի ձեռքը»: Մի՞թե իրականում ՕԵԿ-ն այնքան իշխանություն ուներ, որը Ռ. Քոչարյանին թույլ չէր տալիս իշխանությունն «իր ձեռքը վերցնել» եւ միայն ՕԵԿ՝ կոալիցիայից դուրս գալու արդյունքում դա տեղի ունեցավ: Երեկ մեզ հետ զրույցում Մ. Սարգսյանը կարծիք հայտնեց, թե խնդիրն այստեղ ՕԵԿ-ը չէ, այլ իշխանության այն կոնստրուկցիան, որը ստեղծվել էր 2003-ին: «Շատերին թվում է, թե դա ինչ-որ կատակ է. բան ու գործ չանելով՝ նստել են ինչ-որ հուշագիր են գրել, իշխանություն են կազմել: Դրանով իշխանության որակը փոխվեց, որի հիմքում դրված էր ոլորտների բաժանման պայմանագիրը: Այդ մեծամասնությունը պայմանագրային էր: Այդ մեծամասնությունն էր ապահովում իշխանությունը: Եթե մի կուսակցություն դուրս եկավ, այնտեղ մեծամասնություն չկա: Փոխվել է վիճակը: Այս պահին, այդ փոփոխությունից հետո արդեն իսկ առանց նախագահ Քոչարյանի որեւէ բան հնարավոր չէ լուծել պառլամենտում: Մինչ դա, այդ մեծամասնությունը կարող էր շատ բան թելադրել նախագահին»,- կարծում է քաղաքագետը: Ըստ նրա, այսօր ստեղծվել է մի վիճակ, որ Մինսկի խմբի հայտարարություններով «միջազգային կոնկրետ պարամետրեր են ի հայտ եկել»: Մինսկի խմբի համանախագահ Մեթյու Բրայզան իր հայտարարություններում ղարաբաղյան խնդիրը կապեց Հայաստանի եւ Ադրբեջանի դեմոկրատացման եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների հետ: «Դա կատակ բան չէ, եւ այն պահանջը, որը դրված է Հայաստանի դեմոկրատացման հարցում, ծանրացրել է նախագահի վիճակը: Եվ կարծում եմ, որ նախագահը լուրջ մտածում է եւ այդ վիճակից ելնելով է վարում իր ներքին քաղաքականությունը: Ուրիշ ձեւով հնարավոր չէ հասկանալ այն, ինչ հիմա կատարվում է»,- գտնում է Մ. Սարգսյանը: Վերջինս վերոնշյալ քննարկման ժամանակ նաեւ նշել էր, որ Ռ. Քոչարյանը չի գնում իշխանության վերարտադրության՝ Հայաստանի համար ավանդական ճանապարհով: Իսկ ո՞րն է այդ «ոչ ավանդական» ճանապարհը, որով, ըստ մեր զրուցակցի` գնում է Ռ. Քոչարյանը: «Եթե նա ավանդական ճանապարհով գնա, իրենից անկախ կստեղծի հեղափոխական վիճակ: Ճիշտ է, հանրապետականները շատ են փորձում իրենց ուռճացնել, ներկայացնել, որ իրենք ինչ-որ մի մեծ բան են: Հանրապետականներն ընդամենն ավանդական ձեւով ձեւավորվող չինովնիկական ակումբ են: Կարող են 100 հազար գրքույկներ բաժանել, ցուցակագրել, բայց մենք գիտենք, որ իրենք 50 կամ 46 հոգի են ընդամենը: Եվ ընդամենն ադմինիստրատիվ լծակն է գործում: Ի՞նչ իմանաք, որ եթե նման ձեւով այսօր մոտենաք իշխանափոխությանը, դուք չեք բերի հենց հակառակին, ասենք, Հայաստանը կդնեք հեղափոխության առաջ»,- նշում է մեր զրուցակիցը, ավելացնելով, թե ստեղծվում է պրոնախագահական «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն, որում տեղ չունեն գործող չինովնիկները եւ բիզնեսմենները: «Սա ի՞նչ է: Դուք նման բան տեսե՞լ եք Հայաստանում: Չի եղել նման բան, այնպես, ինչպես մինչեւ 2003-ը չի եղել կոալիցիայի պայմանագիր: Ի՞նչ է սա: Սրա տակ ինչե՞ր են արվում: Դա իմ գործը չէ: Ես նկատում եմ ու ցույց եմ տալիս տարբերությունը»,- ասում է քաղաքագետը: Ըստ նրա, Հայաստանում մինչեւ հիմա գործել է հետեւյալ սխեման. չինովնիկների խումբ՝ մի կողմից, ընդդիմություն՝ միասնական կամ ոչ միասնական՝ մյուս կողմից, եւ այս սխեման տարիներով Հայաստանում գործել է ու «նրանք մեղադրում են սրանց, սրանք մեղադրում են նրանց»: Սակայն հիմա, մեր զրուցակցի կարծիքով՝ ստեղծվում է բազմաբեւեռ պայքար: «Հիմա ես չգիտեմ` ո՞վ է ընդդիմություն, ո՞վ է իշխանություն, ո՞վ ում դեմ է: Սա լրիվ ուրիշ սխեմա է: Եվ ինչ-որ պահերի, նայած թե արտաքին եւ ներքին զարգացումներն ինչպիսին են, տարբեր ուժերի շահեր կարող են համընկնել: Քի՞չ է խոսվում Հանրապետական կուսակցության լիդերների կողմից, թե` եթե գա պահը` մենք կգնանք ընդդիմության հետ կխոսենք, մենք շփվում ենք…: Սա ի՞նչ է: Սա նշանակում է, որ մարդիկ արդեն տեսնում են բազմաբեւեռությունը»,- ասում է Մ. Սարգսյանը: Վերջինս, անդրադառնալով Մինսկի խմբի ու Մ. Բրայզայի հայտարարություններին, նշում է, թե Մինսկի խումբը «կատակ մեխանիզմ չէ», այլ այս տարածաշրջանում հզոր ազդեցություն ունեցող հզոր գեոպոլիտիկ մեխանիզմ է, եւ նրա շնորհիվ է, որ Ղարաբաղյան պատերազմում հրադադարը պահպանվում է: «Ստեղծվել է նոր միջազգային իրավիճակ, որը բարդացրել է նախագահների վիճակը թե՛ Հայաստանում եւ թե՛ Ադրբեջանում: Թեկուզ նրանով, որ փաթեթը բացվել է եւ սեղանին է դրվել: Մինչեւ հիմա փաթեթները փակ էին եւ այդ փաթեթների շուրջ կարելի էր ինչ ուզես ասել, այսինքն՝ նախագահների եւ հասարակությունների շփումը հեշտ էր: Այսօր չկա դա: Այդ քարտը նախագահներից խլել են»,- գտնում է մեր զրուցակիցը: Վերջինիս խոսքերով՝ Հայաստանում իշխանությունը, ելնելով քաղաքական կոնյունկտուրայից, անմիջապես հայտարարեց, որ ինքը կողմնակից է քննարկելու այդ փաթեթը, սակայն դրա մեջ, ըստ մեր զրուցակցի, կարող է ընդամենը դիվանագիտական կոնյունկտուրա լինել: Մ. Սարգսյանի կարծիքով՝ մեր իշխանություններն ընդունել են այդ փաթեթը՝ հույս ունենալով, որ Ադրբեջանը, միեւնույն է, դա չի ընդունի: «Սակայն կարեւորն այն է, որ կարգավորման խնդրում պարամետրեր են փոխվել, եւ դրա ազդեցությունը ներքինի վրա շատ մեծ է: Այսօր իրավիճակը շատ ավելի բարդ է, քան թվում է»,- շեշտում է քաղաքագետը: Նա, անդրադառնալով միջազգային ճգնաժամերի խմբի կովկասյան ծրագրերի տնօրեն Սաբինա Ֆրեյզերի օրերս արած հայտարարությանը, մասնավորապես նրան, որ ղարաբաղյան խնդրի կարգավորումը «սարսափելի մի փուլ» է մտնում, եւ որ Ադրբեջանը հակված է պատերազմի, կարծիք հայտնեց, թե Ադրբեջանն այն երկիրը չէ, որ միայն իր որոշումով պատերազմ սկսի: Քաղաքագետ Մ. Սարգսյանի մոտ տպավորություն է ստեղծվում, որ «զոռով փորձում են այդ պատերազմը վերսկսել»: «Ինչ-որ ուժեր կան, որ փորձում են այդպես անել կամ էլ որպես շանտաժ են օգտագործում: Սա կարող է շանտաժ լինել Հայաստանի նկատմամբ, այն էլ՝ նույնիսկ շանտաժ ներքաղաքական, ոչ թե հարցի լուծման առումով: Սաբինա Ֆրեյզերը վերջին տարիներին իր տեսակետները հիմնավորում է նրանով, թե ձեզ խելոք պահեք, Ադրբեջանը շուտով պատերազմ կսկսի, այսինքն՝ այդ շանտաժը ոչ միայն Ադրբեջանից է գալիս, այլեւ եվրոպական կառույցներից»,- գտնում է Մ. Սարգսյանը: Նրա խոսքերով՝ պատերազմը կախված է գեոպոլիտիկ շահերից, եւ եթե որեւէ մեկին շատ ու շատ պետք է այստեղ զորքեր մտցնել, այդ ժամանակ հեշտ է կողմերից մեկին կոնֆլիկտի դրդելը: «Այստեղ խնդիրը հարցի կարգավորումը չէ: Սա գեոստրատեգիայի խնդիր է, կապված Իրանի հետ եւ այլն: Մի մասն ասում է, որ դա այդպես չէ: Ես այն տեսակետին եմ, որ դա այնքան էլ այդպես չէ: Ես ավելի շատ հակված եմ տեսնել, որ երկրների դեմոկրատացումն այսօր իրենց համար մեծ նշանակություն ունի»,- կարծում է մեր զրուցակիցը` հավելելով, թե սա էական խնդիր է, որովհետեւ ուժերի բալանսը եւ քաղաքական բալանսն աշխարհում շատ մեծ նշանակություն ունի այսօրվա գեոստրատեգիայի մեջ: Ավելի մեծ նշանակություն ունի, քան այն «հասարակ հետաքրքրությունները»՝ էներգետիկ եւ այլն: «Ոչ ոք թույլ չի տա, որ աշխարհում իշխանական վակուումներ ստեղծվեն, որովհետեւ նման վակուումներն անմիջապես լցվում են, ինչպես իրենք են ասում՝ տեռորիստական գործունեությամբ, եւ անմիջապես մեծ վտանգ են ներկայացնում միջազգային հանրության համար»,- գտնում է քաղաքագետ Մ. Սարգսյանը:
