– Պարոն Դեմիրճյան, ընդդիմության՝ վերջին շրջանում ցուցաբերած պասիվության հետեւանքով շատերի մոտ տպավորություն է ստեղծվել, թե այսօրվա ընդդիմությունն իրեն սպառել է: Դուք համամի՞տ եք այդ գնահատականների հետ եւ ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այս իրավիճակը:
– Իհարկե, համաձայն չեմ: Թե ով է իրեն սպառել, ցույց են տալիս ընտրությունները, եւ նման խոսակցություններ, ի դեպ, շրջանառվում էին նաեւ 2003թ. ընտրություններից առաջ: Եթե «Արդարություն» դաշինքն այս փուլում հանրահավաքներ չի կազմակերպում, դա չի նշանակում, թե պայքարը դադարեցրել է: Իսկ ԱԺ-ում մեր խմբակցությունը բավական ակտիվ է, բոլոր կարեւորագույն հարցերի վերաբերյալ ներկայացնում է իր տեսակետները, հետամուտ է լինում քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանությանը:
– Այնուամենայնիվ, շատերն այն կարծիքին են, որ եթե ընդդիմությունը շարունակի իր այս պասիվ պահվածքը, ապա թափուր դաշտը զբաղեցնելու համար իշխանություններն իրենք իրենց համար կառավարելի ընդդիմություն կստեղծեն եւ այդպիսով երկրում ժողովրդավարության իմիտացիա կստեղծեն:
– Նախ` ես չէի ասի, թե «Արդարություն» դաշինքը պասիվ է: Ժողովուրդը շատ լավ տեսնում է, թե ով է ազնվորեն պայքարում երկրում տիրող անօրինականությունների դեմ: Այս իշխանություններն ամեն ինչ արել են գործող ընդդիմությանը քաղաքական դաշտից դուրս մղելու եւ կառավարելի ընդդիմությամբ փոխարինելու համար: Սակայն արհեստական ճանապարհով գործող ընդդիմությանը կառավարելի ընդդիմությամբ փոխարինելու փորձերը ինչպես նախկինում են ձախողվել, այնպես էլ այս անգամ կձախողվեն: Թեկուզ այն հանգամանքը, որ իշխանությունների կողմից տարիներ շարունակ թմբկահարվում է, թե գործող ընդդիմությունն իրեն սպառել է, վկայությունն է այն բանի, որ այս ընդդիմությունը անհարմար է իշխանությունների համար:
– ԱԺՄ նախագահ Վազգեն Մանուկյանը մի առիթով կարծիք էր հայտնել, թե այսօր Հայաստանում կոշտ ընդդիմության կարիք կա: Հաճախ են տեսակետներ հնչում, որ ընդդիմությունն իրեն իրավիճակին համարժեք չի պահում:
– Կոշտ ասելով, բնականաբար, Վազգեն Մանուկյանն ի նկատի չունի զինված պայքարը: Եթե գործող վարչախումբը ղեկավարվում է «իշխանություն` ամեն գնով» կարգախոսով, ապա մեզ համար ամեն գնով իշխանության հասնելն ընդունելի չէ: Միջոցները մեզ համար նույնքան կարեւոր են, որքան նպատակները: Մեզ համար ընդունելի է միայն պայքարի խաղաղ ճանապարհը, եւ մենք համոզված ենք, որ այդ ճանապարհով հնարավոր է հասնել ցանկալի արդյունքի: Չափազանց կարեւոր է` երկրում ձեւավորել անարյուն, ժողովրդավարական ճանապարհով իշխանափոխության հասնելու նախադեպ: Սակայն, ինչ խոսք, ընդդիմությունը պետք է համապատասխան քայլեր ձեռնարկի եւ կձեռնարկի պայքարի արդյունավետության բարձրացման ուղղությամբ:
– Ի՞նչ եք կարծում, պայքարում հաջողության հասնելու համար ընդդիմության ամենամեծ խոչընդոտը արդյո՞ք լիդերների ամբիցիաները չէին:
– Ոչ, չեմ կարծում, թե դա է եղել ամենամեծ խոչընդոտը։ Վարչախումբն իր իշխանությունը երկարաձգելու համար ունակ է ամեն ինչի: Բայց ինչ խոսք, չհիմնավորված ամբիցիաները վնասում են գործին: Նախ պարզաբանենք, թե ի՞նչ է նշանակում ընդդիմության լիդեր: Ես ընդունում եմ միասնական թեկնածու հասկացությունը, խորհրդարանական ընդդիմության լիդեր հասկացությունը, սակայն, ինձ համար պարզ չէ, թե ի՞նչ է նշանակում առհասարակ ընդդիմության լիդեր, մանավանդ, երբ խոսքը տարաբնույթ ընդդիմության մասին է: Ես բազմիցս եմ նշել, որ լիդերի հարցը լուծվում է բնականոն ճանապարհով ու պայմանավորված է ժողովրդի քվեով: Իսկ ժողովրդի քվեն պետք է հարգել:
– Իշխանական թեւը բավական ակտիվորեն է նախապատրաստվում 2007թ. ընտրություններին. ստեղծվում են նոր կուսակցություններ, որոնք ակնհայտորեն, բավական լուրջ ֆինանսական միջոցներ ունեն: Իսկ ֆինանսական միջոցներն իրենց ազդեցությունը կունենան ընտրությունների վրա: Դուք ի՞նչ եք անելու այդ ֆինանսական միջոցների դեմ:
– Այդ գործոնը չի կարելի թերագնահատել եւ, անկասկած, գնալով այն ավելի ու ավելի մեծ դեր է ստանում: Սակայն այն չի կարող դառնալ որոշիչ: Մենք պայքարելու ենք, եւ համոզված եմ, որ ժողովուրդը տեր կկանգնի իր արժանապատվությանը, իր ապագային` նախապատվությունը տալով բանիմացությանը, ազնվությանն ու արդարությանը:
– Իսկ արդեն որոշվա՞ծ է, թե ՀԺԿ-ն ինչպես է մասնակցելու առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին:
– ՀԺԿ-ն ի վիճակի է առանձին մասնակցելու ընտրություններին: Բայց ինչպիսին կլինի մասնակցությունը՝ առանձի՞ն, թե՞ դաշինքներով, դեռ կորոշվի:
– Ընդդիմությանը մեղադրում են Ղարաբաղյան հարցի շուրջ տեսակետ չունենալու մեջ: Ռամբույեում կայացած հանդիպումից եւ Ռոբերտ Քոչարյանի վերջին հարցազրույցից հետո ընդդիմության համար բավական լավ առիթ էր ներկայացել` իր դիրքորոշումներն արտահայտելու եւ կոնկրետ քայլեր առաջարկելու համար, ինչը, սակայն, տեղի չունեցավ:
– Մեր տեսակետները հայտնի են: Մենք գտնում ենք, որ Ղարաբաղը պետք է դառնա բանակցային կողմ, սխալ էր Ղարաբաղը Հայաստանով փոխարինելը, ինչը որ արվեց` սկսած 1998 թվականից: Իսկ այն փաստարկները, որ բերվում են ի օգուտ դրան, համոզիչ չեն: ՀՀ-ն, բնականաբար, պետք է սատարի, լինի ԼՂՀ-ի անվտանգության երաշխավորը, բայց չփոխարինի բանակցային գործընթացում: Եթե հիշում եք, դրա մասին ես նշել եմ նաեւ, այսպես կոչված, բանավեճի ընթացքում:
– Իսկ հակամարտությունն, ըստ Ձեզ, ի՞նչ սկզբունքով պետք է կարգավորվի: Այդ հարցում որո՞նք են ձեր առաջարկները:
– Հակամարտության լուծմանը, բնականաբար, պետք է հասնենք խաղաղ ճանապարհով, բանակցությունները պետք է շարունակվեն: Պետք է հարգվի Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքը: Հակամարտության կարգավորումն իրենից ենթադրում է փոխզիջումներ, բայց ոչ թե միակողմանի զիջումներ: Շատ է խոսվում նաեւ պատերազմի վտանգի մասին, սակայն ռազմական գործողությունների վերսկսումը ես ռեալ չեմ համարում: Նախ` Ադրբեջանը պատրաստ չի պատերազմի, չի գնա այդ ռիսկին` զրկելով երկիրը ֆինանսական ներդրումներից, եւ, ի վերջո, միջազգային հանրությունն ինքը թույլ չի տա պատերազմ:
– Պարոն Դեմիրճյան, որպես ԵԽ ԽՎ-ում Հայաստանյան պատվիրակության անդամ, ՀՀ-ն ի՞նչ վարկանիշ ունի միջազգային հանրության մոտ եւ մասնավորապես` ԵԽ ԽՎ-ում:
– ՀՀ-ն ու Ադրբեջանը դիտարկվում են մեկ հարթության մեջ: Մեր վարկանիշը բարձր կլինի, եթե մենք լուծենք մեր ներքին խնդիրները, եթե իրապես գնանք ժողովրդավարական ճանապարհով, ունենանք օրինական ճանապարհով ընտրված իշխանություններ եւ ոչ թե ծավալենք իմիտացիոն գործունեություն: