1921թ. Լոնդոնում արձակագիր Դաուսոն Սկոտն ու Ջոն Գոլսուորդին հիմնադրեցին P.E.N (poets, essayists, novelists) գրողների համաշխարհային ընկերակցությունը՝ նպատակ ունենալով բարեկամական կապեր հաստատել բոլոր երկրների գրողների միջեւ՝ անկախ ազգությունից, ռասայից, կրոնից ու համոզմունքներից: Նրանք պաշտպանում էին խոսքի ազատությունն ու սատարում աջ կամ ձախ ամբողջատիրական վարչակարգի զոհերին, մերժում քաղաքական որեւէ հանձնառություն: P.E.N-ը մեծ արձագանք գտավ աշխարհում եւ շատ արագ լայնորեն տարածվեց: Այսօր արդեն աշխարհի 99 երկրներում ունի 140 կենտրոն: Հայկական ՊԷՆ կենտրոնը ստեղծվեց ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո՝ 1991թ. եւ ընդունվեց Միջազգային P.E.N Ընկերակցության շարքերը: Հայկական Պ.Է.Ն. կենտրոնը մասնակցում է Միջազգային P.E.N համագումարներին, տեղեկատվություն է հաղորդում Հայաստանի խոսքի ազատության իրավիճակի մասին, լույս է ընծայում իր անդամների ստեղծագործությունների ալմանախ, կազմակերպում մրցույթներ ու գիտաժողովներ: Այս տարի Հայկական Պ.Է.Ն. կենտրոնը Պոեզիայի միջազգային օրվա կապակցությամբ հայտարարել է լավագույն բանաստեղծության մրցանակաբաշխություն: Մրցույթի արդյունքները կամփոփվեն մարտի 21-ին՝ Պոեզիայի միջազգային օրվան նվիրված երեկոյի ժամանակ: «Թեպետ ոչ պարտադիր, սակայն ցանկալի է, որ ստեղծագործությունները բխեն Միջազգային P.E.N խարտիայի սկզբունքներից»,- ասվում է Կենտրոնի տարածած հայտարարության մեջ: Միջազգային P.E.N հռչակագրի հիմնական սկզբունքներից մեկն էլ խոսքի ազատությունն է, պայքարը հօգուտ ազատ մամուլի եւ ընդդեմ գրաքննության: Հայկական Պ.Է.Ն. կենտրոնի նախագահ, թարգմանչուհի, գրականագետ Աննա Հակոբյանը ստեղծագործությունների մեծ հոսք է ակնկալում այս մրցույթին: Մերոնք սիրում են մրցույթների մասնակցել, հատկապես` երբ դրամական մրցանակի հոտ են առնում: Սակայն, ինչպես նախորդ փորձերն են ցույց տվել, Պ.Է.Ն.-ի մրցույթներին ներկայացված ստեղծագործությունների մեծ մասը հայտնվում է աղբարկղում: «Մենք շատ կոնֆորմիստ ենք,- նկատում է Ա.Հակոբյանը՝ մտաբերելով թարմ մի օրինակ հավանաբար գրչակիցների շրջանակից,- մի քանի օր առաջ մեկը՝ անունը չեմ ուզում տալ, այնպես զայրացած էր, որ ուզում էր երկրից գնալ, սակայն երկու օր առաջ ինչ-որ բան ստացավ, սիրաշահվեց, գոհացավ ու լռեց. ահա այսպիսին ենք մենք»: Այս հիմնական հատկանիշով բնորոշվող մեր մտավորականության պարագայում լրիվ հասկանալի է դառնում, թե ինչու է Պ.Է.Ն. մրցանակաբաշխություններին ներկայացվող ստեղծագործությունների 90 տոկոսը աղբարկղում հայտնվում: Հատկապես, որ այստեղ գործում է ստեղծագործությունների ընդունման կոդավորված սիստեմ՝ այսինքն, հեղինակի անունը չի նշվում, եւ ժյուրին մինչեւ արդյունքների ամփոփումը չի իմանալու տվյալ գործի հեղինակի ով լինելը:
Ն.Ա.