Պարտատոմսն արժեթուղթ է, որն ըստ էության ներկայացնում է ներդրողի նկատմամբ թողարկողի պարտքը, որի դիմաց վերջինս պարտավոր է տոկոսներ վճարել: Հայաստանում մինչ այժմ գործում են միայն պետական պարտատոմսեր: Իսկ այժմ փորձ է արվում զարգացնել նաեւ կորպորատիվ պարտատոմսերի շուկան: «Հայէկոնոմբանկը» թողարկելու է 10 հազար դրամ անվանական արժեքով 20 հազար հատ պարտատոմս: Վերջիններս, որոնց եկամտաբերությունը տարեկան 6% է, կարճաժամկետ են եւ մարվելու են 2006թ. դեկտեմբերի 14-ին: Պարտատոմսերի առք ու վաճառքի գործարքները կատարվելու են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում, իսկ պարտատոմսերի նկատմամբ գնորդների սեփականության իրավունքը փոխանցված է համարվելու Հայկական կենտրոնական դեպոզիտարիայում դրանց գրանցման պահից:
«Հայէկոնոմբանկի» գործադիր տնօրեն Աշոտ Օսիպյանի խոսքերով, թողարկողն առաջնային շուկայում խնդիրներ չունի: Այսինքն, ներդրումային «Տոնտոն» ընկերությունը պարտատոմսերի ողջ քանակը գնելու է «Հայէկոնոմբանկից»: Այստեղ հիմնախնդիրն այլ է՝ երկրորդային շուկան, այն է՝ ներդրողների կողմից կորպորատիվ պարտատոմսերի նկատմամբ պահանջարկը: Ա. Օսիպյանը համաձայնեց, որ այս նոր գործիքը լուրջ վստահության կարիք ունի, սակայն նրա հավաստմամբ՝ թողարկման ծավալը եւ տոկոսադրույքը որոշվել են պահանջարկի նախնական ուսումնասիրությունների արդյունքում:
Այս պարտատոմսերի թողարկումն ունի ավելի հեռահար նպատակներ: «Եթե երկրորդային շուկան լավ զարգանա, մենք կթողարկենք նաեւ երկարաժամկետ եւ հիպոթեքային պարտատոմսեր»,- նշեց Ա. Օսիպյանը: Նրա խոսքերով` նման գործիքի նախադեպը չունեցող Հայաստանում անհրաժեշտ է «շուկան զգալու» համար սկսել կարճաժամկետ պարտատոմսերի թողարկումից: Ի դեպ, «Հայէկոնոմբանկի» գործադիր տնօրենը տեղեկացրեց, որ հիպոթեքային պարտատոմսերի թողարկումը կատարվելու է միջազգային դոնորների միջոցով, սակայն վերջիններիս անուններն Ա. Օսիպյանը չհրապարակեց:
Իսկ ի՞նչ առավելություն ունի կորպորատիվ պարտատոմսը բանկային ավանդի նկատմամբ: Իրացվելիությունը: Եթե քաղաքացին ժամկետային ավանդ է ներդնում եւ իր գումարն ուզում է ժամկետից շուտ ետ վերցնել, ապա նա ստիպված է հրաժարվել այն տոկոսային եկամուտներից, որ կարող էր ստանալ ժամկետի ավարտի պահին: Իսկ պարտատոմսը նա կարող է ցանկացած պահի հեշտությամբ իրացնել երկրորդային շուկայում՝ առանց վնասներ կրելու: Ներդրողին հետաքրքրում է եւս մեկ հարց՝ ապահովությունը: Պարտատոմսը, ինչպես ցանկացած ֆիզիկական անձի ավանդ, «Ֆիզիկական անձանց բանկային ավանդների հատուցումը երաշխավորելու մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ երաշխավորվում է Ավանդների հատուցումը երաշխավորող հիմնադրամի կողմից:
Պարտատոմսերի թողարկում իրականացվում է USAID-ի «ՀՀ-ում արժեթղթերի շուկայի զարգացման ծրագրի» աջակցությամբ: Ծրագրի ղեկավար Դոնալդ Հարթը նշեց, որ թեեւ Հայաստանը չունի զարգացած արժեթղթերի շուկա, այնուամենայնիվ, պրոֆեսիոնալ բորսան ու բրոքերային կազմակերպությունները պետք է հնարավորություն ստեղծեն, որպեսզի ներդրողները հասկանան այս գործիքի իմաստն ու կարեւորությունը: Իսկ ծրագրի ղեկավարի տեղակալ Սամվել Մխիթարյանը համոզված է, որ այս պարտատոմսերի թողարկումը սկիզբ կդնի հայաստանյան ֆինանսական շուկայի զարգացմանը:
Մեզ հետ զրույցում Ա. Օսիպյանն ափսոսանքով նշեց, որ շատ են ուշացրել արժեթղթերի շուկայի զարգացման գործընթացը՝ դրանում մեղադրելով նաեւ իրեն: Թեեւ այսօրվա դրությամբ կորպորատիվ պարտատոմսերի թողարկողը միայն «Հայէկոնոմբանկն» է, այնուամենայնիվ, Ա. Օսիպյանի հավաստմամբ` «իրենք ուրախ կլինեն, որ մյուս առեւտրային բանկերը նույնպես շուկա դուրս գան»: «Մեր նպատակը նոր ներդրումային գործիքների միջոցով տեղական ներդրողներին ներգրավելն է, այլ ոչ թե սուր մրցակցությունը»,- ասաց Ա. Օսիպյանը: Ի դեպ, վերջինս նշեց, որ, թեեւ ցանկությունը մեծ է, առայժմ բանկը հնարավորություն չունի պարտատոմսերի տոկոսադրույքը բարձրացնել: Չնայած, որ 6%-ը բավականին «հրապուրիչ» թիվ է պետական պարտատոմսերի առաջարկած մոտ 4%-ի համեմատ, այնուամենայնիվ, Ա. Օսիպյանի կարծիքով, այսօրվա դրությամբ 200 մլն դրամ ծավալով կորպորատիվ արժեթղթերի շուկան պետականի համար մրցակից չի կարող հանդիսանալ: