Ինչպե՞ս կարող է ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը, որը պետք է խրախուսի աշխարհում խաղաղություն եւ անվտանգություն, արտոնել Ադրբեջանի ռազմամոլ նախագահին նախագահել այդ վսեմաշուք մարմինը: Դժբախտաբար, նման անարգանք հնարավոր է պարզապես, որովհետեւ Ադրբեջանի հերթն է մայիս ամսին ստանձնելու Անվտանգության խորհրդի նախագահությունը: Հաշվի առնելով Իլհամ Ալիեւի հարատեւ հակահայկական հռետորությունը` ոչ ոք թող չզարմանա, երբ նա ՄԱԿ-ի հարթակը վերածի մի նոր ռազմադաշտի: Բարեբախտաբար, նրա զինուժը չունի ոչ վերապատրաստում եւ ոչ էլ ձգտում է օգտագործել իր խիստ արդիական զենքերը` ներառյալ Իսրայելից վերջերս գնված 1.6 միլիարդ դոլար արժողությամբ զինամթերքը: Հաշվի առնելով Ադրբեջանի` Արցախի դեմ պատերազմելու անկարողությունը, եւ վախենալով, որ նման բախման հետեւանքով կարող է կորցնել հավելյալ տարածքներ եւ վտանգի ենթարկել իր նավթի արդյունաբերությունն ու նավթատար խողովակները` Ալիեւը փորձում է շեղել իր խեղճ ու կրակ ժողովրդի ուշադրությունը` սպառնալիքներ հնչեցնելով եւ հայերի հետ բանավիճելով: Խնդիրն այն է, որ միայն ադրբեջանցիները չեն, որ լսում են Ալիեւի թշնամական հայտարարությունները: Ադրբեջանի սահմանակից երկրները` Իրանը, Թուրքիան եւ Ռուսաստանը, հատուկ ուշադրություն կդարձնեն ՄԱԿ-ում սուր ճոճելու նրա սպառնալիքներին: Հարեւան երկրներին անհանգստացնում է, որ Ադրբեջանը հանդիսանում է իրենց տարածաշրջանում որպես Իսրայելի փոխանորդ: Եթե Իսրայելը հարձակվի Իրանի վրա` օգտագործելով Ադրբեջանի օդային բազաները, Իրանը կարող է հակահարված հասցնել` գրավելով Ադրբեջանը, քանի որ Իրանի հյուսիսում ավելի շատ ադրբեջանցիներ կան, քան Ադրբեջանի ամբողջ տարածքում: ՄԱԿ-ում հավանաբար Ալիեւը կմեջբերի այն թշնամական խոսքերը, որոնք ինքն օգտագործել է վերջերս Բաքվում: Նա հայերին անվանեց «ֆաշիստ»` բնութագրելով նրանց` որպես Ադրբեջանի գլխավոր ոսոխ, եւ մեղադրելով «հայկական լոբբիին»` որպես իր «թիվ մեկ թշնամին»: Օգտագործելով անտիսեմիթներից փոխառված լեզուն եւ փոխարինելով «հրեաներ» բառերը «հայերով»` Ալիեւը անում է հետեւյալ ռասիստական մեղադրանքը. «Նրանց ազդեցության շրջանակը բավականին լայն է: Նրանք [հայերը] ներկայացված են տարբեր երկրների առաջատար տպագիր մամուլում: Երբեմն նրանք հանդես են գալիս տարբեր անուններով եւ թաքցնում են իրենց էթնիկ ծագումը»: Ալիեւի ատելությամբ լի շարունակական ելույթները լավագույն ապացույցն են այն բանի, թե ինչու Արցախի հայերը երբեք այլեւս չեն կարող ապրել նրա բռնապետական ռեժիմի ներքո:
Ալիեւը նաեւ հայերին քննադատեց, քանի որ նրանք Ադրբեջանին անվանել են «հետամնաց եւ ոչ ժողովրդավար», ինչը ճշգրտորեն նկարագրում է իր երկրի մարդու իրավունքների ցավալի իրավիճակը: «Միջազգային համաներում» կազմակերպությունը, Մարդու իրավունքների դիտորդը, Եվրոպական պառլամենտը եւ ԱՄՆ-ի Պետական դեպարտամենտը, ինչպես նաեւ արեւմտյան մամուլը շարունակաբար քննադատել են Ադրբեջանին անթիվ լրագրողների, բլոգերների, այլախոհների, ընդդիմության անդամների եւ շարքային քաղաքացիների իրավունքները ոտնահարելու համար:
Հայաստանի խորհրդարանի փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովն անցյալ շաբաթ Ալիեւին տվեց պատշաճ պատասխան, երբ վերջինս պարծեցավ, որ «կգա այն օրը, երբ Ադրբեջանի դրոշը կծածանվի Խանքենդի (Ստեփանակերտ) եւ Շուշայի (Շուշի) վրա»: Շարմազանովը հեգնանքով ասաց, որ Ադրբեջանի դրոշը կարող է ծածանվել Արցախում Ադրբեջանի դեսպանատան վրա, միայն այն բանից հետո, երբ Բաքուն ճանաչի Արցախի Հանրապետության անկախությունը եւ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատի նրա հետ:
Ալիեւի թշնամական խոսքերին հակահարված տալու նպատակով ամերիկահայերը մարդու իրավունքների ջատագովների եւ ադրբեջանցի այլախոհների հետ վստահաբար իրենց բողոքի ձայնը կբարձրացնեն մայիսի սկզբին ՄԱԿ-ի կենտրոնի առջեւ, հենց որ Ադրբեջանի նախագահը սկսի դուրս տալ իր հակահայկական թույնը:
Դժբախտաբար, Ալիեւը մտադիր չէ գալ Ամերիկայի արեւմտյան ափ, որտեղ, անկասկած, հայաշատ համայնքը կդիմավորի նրա հայատյաց խոսքերը եւ գործողությունները զանգվածային բողոքներով: Այնուամենայնիվ, Կալիֆոռնիայի հայկական համայնքը կարող է օգտվել Ալիեւի ԱՄՆ այցից` խնդրելով, որ Նահանգի օրենսդիր մարմինն ընդունի թիվ 96 բանաձեւը, որը հիշատակում է Ադրբեջանի քաղաքներում` Սումգայիթում, Կիրովաբադում եւ Բաքվում հայերի դեմ իրականացված ջարդերը:
Ոտնահարելով ԱՄՆ օրենքները եւ ընդունված դիվանագիտական արարողակարգը` Լոս Անջելեսում Ադրբեջանի գլխավոր հյուպատոսարանը երկար մի նամակ ուղարկեց Կալիֆոռնիա նահանգի օրենսդիր մարմնի բոլոր անդամներին` կոչ անելով չսատարել այդ բանաձեւի ընդունումը: Ադրբեջանի ժամանակավոր գլխավոր հյուպատոս Ռամիլ Գուրբանովի կողմից ստորագրված այս նամակն ակնհայտորեն մշակված էր իր լոբբիստական ընկերություններից մեկի կողմից: Այս էժանագին քարոզչական գրությունը պարունակում է բազմաթիվ ծիծաղելի հայտարարություններ, սակայն դա «վարձու գրչակների» մտահոգությունը չէ, ովքեր ամեն ինչ կանեն, որպեսզի իրենց վճարող ադրբեջանցիներին երջանիկ պահեն, քանի դեռ շռայլորեն հատուցվում են իրենց կեղտոտ աշխատանքի համար:
Արեւմտյան ափի ամերիկահայերը պետք է դիմեն Նահանգի օրենսդիր մարմնի անդամներին, մասնավորապես` թիվ 96 բանաձեւի համահեղինակներին`պատգամավոր Ֆելիպե Ֆուենտեսին, Կաչո Աչաջյանին եւ Մայք Գատոյին, եւ պահանջեն այս բանաձեւը նորից առաջ քաշել, մինչ նախագահ Ալիեւը գտնվում է ԱՄՆ-ի հողատարածքի վրա: Մինչդեռ, արեւելյան ափի ամերիկահայերը պետք է մայիսի սկզբներին ՄԱԿ-ի կենտրոնի առջեւ խուռներամ հավաքվեն` բողոքարկելու համար նախագահ Ալիեւի, ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ժամանակավոր «նախագահի» ռասիստական խոսքերը:
Ավելին, հայկական համայնքը պետք է բողոքի դաշնային եւ նահանգային իշխանություններին ԱՄՆ-ի ներքին գործերում Ադրբեջանի հյուպատոսի կողմից ապօրինի միջամտության համար եւ պահանջի Ռամիլ Գուրբանովի վտարումը Միացյալ Նահանգներից, որպես «ոչ ցանկալի անձ»:
Հարութ ՍԱՍՈՒՆՅԱՆ
«Կալիֆոռնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիր
Թարգմանեց` Կարինե ԳԵՎՈՐԳՅԱՆԸ