«Հայաստանը դո՞ւ ես»

15/09/2011

ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը ՀՀ անկախության 20-րդ տարեդարձի առթիվ երեկ Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրում հրավիրել է տոնական ընդունելություն, որին մասնակցել են ՀՀ արդարադատության համակարգի, ուժային կառույցների ներկայացուցիչները եւ դիվանագետները: Ս. Սարգսյանն իր շնորհավորական խոսքում ասել է.

«… Սա հրաշալի տոն է: Սա նաեւ մեր քսանամյա ուղին, մեր անելիքներն ու ապագայի պատկերացումները վերաիմաստավորելու լրջագույն առիթ է: Իսկ օրվա խորհուրդը մեր հնարավորությունն է` սերունդներին փոխանցելու այն արժեքներն ու ժառանգությունը, որ մեզ թողել են նրանք, ովքեր քրտինքով ու արյամբ կերտել, պաշտպանել ու կայացրել են ազատ եւ անկախ Հայաստանը: Ավելի քան երեք միլիոն հայաստանցիների հայրենիքը: Միլիոնավոր աշխարհասփյուռ հայերի հայրենիքը: Տունը, որտեղ ապրելու եւ երջանկության իրենց բաժինն են վայելելու մեր զավակները: Երկիրը, որ պիտի շենանա, ծաղկի ու դեպի հավերժություն ընթանա նրանց արդար ջանքերով: Անկախություն, որ ձեռք ենք բերել ոչ թե ճակատագրի քմահաճույքով, այլ նախ եւ առաջ ազատ ու անկախ Հայաստանի մասին մեր նախնիների հավերժող երազանքի անմար հուրը նոր ուժով բորբոքելով: Ձեռք ենք բերել արդարության հաղթանակի հանդեպ վստահությամբ: Ձեռք ենք բերել հերոսամարտերում մեր պապերի ու հայրերի կորովի ու ինքնազոհության անջնջելի պարտքի կանչով, որ մեզ է հասել հերոսության ու երազանքի հավերժական վկաների` մեր հողի ու ջրի ամեն բռով, մեր բաժին երկնքի ամեն պատառով ու մեզ ջերմացնող լույսի յուրաքանչյուր ճառագայթով: Մենք մեր անկախությունը վաստակել ենք աշխարհին ու ինքներս մեզ ապացուցելով, որ մեր հողի վրա իրավունք ունենք ապրելու մե՛ր կերպով ու մե՛ր արժեքներով: Ապացուցել ենք առաջին հերթին մեր բանակի հաղթանակներով: Բանակ, որը ծնվեց մարտի դաշտում ու պատերազմի հնոցում դարձավ մեր նորանկախ պետականության կուռ վահանը եւ անխախտ հենասյունը: Եվ հզորանալով ու ամրանալով` Հայոց բանակն այսօր ապավենն է ոչ միայն հայաստանցու անվտանգ ու ստեղծագործ կյանքի, այլեւ խաղաղության ու կայունության մշտարթուն երաշխավորն է մեր տարածաշրջանում: Նա պատրաստ է խոյանալու Հայաստանի անկախության յուրաքանչյուր արտաքին սպառնալիքի դեմ` լինի մեր սահմաններին, զավթիչի տանիքի տակ, թե ցանկացած այլ կետում: Այսպիսին է մեր բանակն այսօր:

Քաղաքակրթությունն ու մարդու պրպտուն միտքն այսօր ստեղծագործ աշխատանքի ավելի մեծ հնարավորություններ են ընձեռում, քան երբեւէ: Ցավոք, ահագնացել ու բազմացել են ստեղծագործ կյանքով ապրող շինարար ժողովրդի խաղաղությանն ու անվտանգությանը սպառնացող մարտահրավերները: Դրանց դիմակայելու համար պետք է մշտապես քայլենք առաջ, բարձրացնենք բանակի ոգին ու մարտունակությունը: Բանակ, որի զինվորը ռազմի դաշտում ոչ միայն պաշտպանում, այլեւ կերտում էր իր պետության քաղաքացուն: «Զինվորը` զինվոր է, երբ ունի պետական մտածողություն». սովորեցնում էր անցած դարավերջի ասպետը` Հայաստանի ու Արցախի ազգային հերոս Մոնթեն, ով բոլոր կոչումներից գերադասեց մեկը` զինվորինը: Պետական մտածողություն ունեցող, կրթված ու կարգապահ զինվորը եւ նրա ոգին են մեր բանակի մարտունակության գրավականը: Մեր բանակի մարտունակությունը բարձրացնելու ենք` ժամանակին համաքայլ սպառազինությամբ ու մարտական տեխնիկայով ապահովելով մեր զինված ուժերը: Սակայն ամենից առաջ ու ամենից ավելի պիտի զինվորին ու որդուն բանակ ճանապարհող մորը զինենք բանակի ու նրա հրամանատարների հանդեպ վստահությամբ: «Մայրերի ափի մեջ պիտի փնտրել ազգերի ճակատագիրը»: 20-ամյա Հայաստանի Հանրապետության համար պիտի մեկընդմիշտ վերաիմաստավորենք մեծ Նժդեհի այս պատգամը: Եվ հավատացնում եմ, որ կունենանք առյուծածին մայրեր, որոնց որդիների արիությունը պակաս կարեւոր կդարձնի Հայաստանը պաշտպանող ձեռակերտ ամրությունները: Մեր մարտունակությունը պիտի գնահատենք ու զորացնենք ոչ միայն տարածաշրջանի այլ բանակների այսօրվա, այլեւ մեր իսկ բանակի երեկվա համեմատությամբ: Հետեւողական աշխատանքով: Ամեն օր, քայլ առ քայլ ամրացնելու ենք այն լարերը, որոնք բանակը կապում են քաղաքացիական հասարակության հետ: Զինվորին դարձնում քաղաքացի ու քաղաքացուն` զինվոր: Միաժամանակ, սակայն, պետք է անխնա կտրատենք այն վնասակար թելերը, որոնք ոչ թե ամրացնում, այլ թուլացնում են բանակը, որոնք զինվորին ու սպային խճճում են կենցաղային ու տնտեսական խնդիրների հորձանուտում: Միայն այս կերպ զորացնելով մեր բանակը` կարող ենք վստահ լինել, որ կկարողանանք խափանել մեր երկրի ազատությանն ու անկախությանը սպառնացող ոխակալ թշնամու հարվածը: Մենք ամուր ենք առավել, քան երբեւէ: Ու առանց երկիմաստության ասում ենք բոլորին: Մենք պատրաստ ենք հաղթելու: Բայց կամենում ենք հաղթել միայն մտքով ու աշխատանքով: Մենք պատրաստ ենք նվաճումների: Բայց կամենում ենք նվաճել արարման բարձունքները: Մենք չենք վարանի թեկուզ արյան գնով պաշտպանել այն ամենը, ինչն իրականում մերն է: Բայց գերադասում ենք խաղողի արյունն ու որդան կարմիրը:

Իրավամբ, մեր ազատության ու անկախության պաշտպանը հայ զինվորն է: Սակայն զինվորի կյանքն ու անվտանգությունը մեծապես կախված են նաեւ մեր դիվանագետների հաջող գործունեությունից: Տարածաշրջանում խաղաղության եւ կայունության ապահովման համար մենք պատրաստ ենք վճարել մեր դիվանագետների աշխատանքով` պահպանելով սահմանին կանգնած յուրաքանչյուր զինվորի կյանքն ու առողջությունը: Հազարավոր զինվորներ ապահով իրենց ընտանիքների գիրկն են վերադարձել հենց մեր դիվանագետների շատ ու շատ անքուն գիշերների ու տքնաջան աշխատանքի արդյունքում: Դիվանագիտական հաղթանակները մենք կարեւորում ենք ոչ պակաս, քան հաղթանակը ռազմի դաշտում: Մենք կարեւորում ենք նաեւ մեր երկրի առջեւ ծառացող մարտահրավերներին դիմակայելու հարցում Ազգային անվտանգության մարմինների աշխատանքը: Մարդկանց, ովքեր, կարծես, ճակատի առաջին գծում չեն, բայց իրականացնում են բարդ եւ առանձնահատուկ աշխատանք: Նրանց ծառայությունը մեր ժողովրդի ապահովության, պետության անվտանգության եւ հասարակության բնականոն գործունեության կարեւոր եւ հուսալի բաղկացուցիչն է:

Մենք անցյալում ենք թողնում անկախության դժվարին ու փորձություններով լի, բայց եւ բերկրալի երկու տասնամյակ: Դժվարություններ, որոնք կրելու պատիվը բաժին է հասել մեզ: Դժվարություններ, որոնք կրելու պատրաստ են շատ ժողովուրդներ, որոնց վիճակված է ապրել ուրիշների օրենքներով: Ժողովուրդներ, որոնք մեզանից բազմաքանակ են ու ոչ պակաս խրոխտ: Բերկրանք, որի կարոտն ինքներս ենք զգալու տասնամյակներ անց: Սեփական պետության հիմքը դնողի բերկրանքը: Ամեն սերնդի չէ նման բախտ վիճակվում: Բերկրանք, որի համար մեզ նախանձելու են մեր իսկ սերունդներն անգամ: Սերունդներ, որոնք ապրելու են մեզանից ավելի անհոգ կյանքով ու ապահով երկրում: Ապրելու են այն տանը, որ կառուցել ենք մենք: Կառուցել ենք ազգովին: Մեծով ու փոքրով: Ուժեղով ու տկարով: Կառուցել դժվարությամբ ու բերկրանքով: Գալիք սերունդներին մենք թողնելու ենք ամուր պետականության հիմքեր ու ժողովրդավարության հիմնասյուներ: Թողնելու ենք անվտանգության պարիսպներ` հայոց բանակն ու արդեն կայացած քաղաքացիական հասարակության կենսունակ տնկիներ: Թողնելու ենք նաեւ իրավական պետություն-տանիք: Հայոց պատմության համար այս նշանակալի օրն ուզում եմ կարեւորել հենց իրավական պետության կայացումը: Օտարի կամքով շարադրված ու հաճախ մեր կամքին հակառակ մեզ պարտադրված օրենքներով է ապրել մեր ժողովուրդը տասնյակ ու հարյուրավոր տարիներ: Դարեր, երբ օրենքն օտարինն էր: Երբ օտար էր ինքը` օրենքը: Կամ երբ օրենքը ինքը` օտարն էր: Երբ հայոց էպոսի ծուռ դյուցազնի առաջին հերոսագործությունը օտարի օրենքը պահպանողից իր ազգակիցներին պաշտպանելու համար օտար հարկահանին պատուհասելն էր:

Երբ մեծն Թումանյանի ծերունու հառաչանքով հայն անիծում էր օտարի օրենքն ու օտարի կարգերը: Ու միտք անելով այդպես էլ չէր գտնում մեղավորին: Ու չգտնելով` շատ հաճախ դառնում օրինախախտ ու օրինատյաց:

Այժմ, երբ մեր պետությունն իր կյանքի գարնանը բոլորում է իր քսաներորդ անկախ աշունը, ուզում եմ արձանագրել մի աննախադեպ ու անձեռակերտ նվաճում:

Այդ նվաճումը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին է: Հայաստանցին, ով ոչ միայն վայելում է սեփական օրենքներով ապրելու իրավունքը, այլ հենց ինքն էլ ստեղծում ու ընդունում է այդ օրենքները, գծում իր իրավունքի սահմանները:

Եվ իհարկե, անհրաժեշտության դեպքում, ինքնիշխան ժողովրդի իրավունքով պարտադրում է իր կամքն ու իր օրենքները նրանց, ում համար մեր երկրի օրենքները դեռեւս օտար են: Պարտադրում է իր իսկ ստեղծած ու իր կողմից վերահսկվող օրենքի պահապանների միջոցով: Այն պահապանների, ում լիազորում ու հարկադրելու իրավունք է վերապահում սեփական հայեցողությամբ: Պահապանների, ումից առաջինն է պահանջում օրինապահություն ու ծառայողական կարգապահություն: Վստահ եմ, որ հեռու չէ այն օրը, երբ մեր ժառանգների աչքերում օրինապաշտության ու իրավունքի կրակը կարդալով` տասնամյակների խորքից կժպտա Թումանյանի հառաչող ծերունին:

Սիրելի՛ քույրեր եւ եղբայրներ,

Այսօր` համայն հայության հայրենիքում աշխարհասփյուռ մեր յուրաքանչյուր հայրենակցի մենք ասում ենք. «Հայաստանը նաեւ դո՛ւ ես»: Դու վաստակել ես այդ իրավունքը ո՛չ միայն քո արյամբ, այլեւ Հայաստանի նկատմամբ ունեցած քո սիրո, նվիրումի եւ պատասխանատվության զգացումով:

Հայաստանը նաեւ դո՛ւ ես, երբ Սիրիայում մեսրոպյան այբուբենն ես հնչեցնում, երբ Ֆրանսիայում ցույցի ես ելնում, երբ Ամերիկայից գալիս ես Արցախին պաշտպան կանգնելու, երբ Ռուսաստանի հեռավոր քաղաքում հայկական կիրակնօրյա դպրոց ես բացում: Հայաստանը դո՛ւ ես, երբ հայրենադարձվում ես եւ հպարտանում, որ քո զավակները Երեւանի բակերում խաղում են որպես տանտեր եւ Հայաստանի քաղաքացի են այսօր ու մեկընդմիշտ: Աշխարհում շատերը հայի եւ Հայաստանի մասին պատկերացումը ձեւավորում կամ ամբողջացնում են` նկատի ունենալով անձամբ քո նկարագիրը, ճանաչելով քեզ. ուրեմն Հայաստանը նաեւ դո՛ւ ես: Ներկա աշխարհում Հայաստանի քաղաքական կշիռը բոլորովին այլ կլիներ առանց Սփյուռքի առկայության. ուրեմն` դու հայրենիքի քաղաքական կշռի անփոխարինելի բաղկացուցիչն ես:

Արդեն քսաներորդ անգամ մենք ազգովի տոնում ենք կարեւորագույն իրադարձությունը` Հայաստանի Հանրապետության անկախության տարեդարձը: Եվ ամեն տարեդարձ բերում է մեզ նոր ձեռքբերումներ ու նոր հաղթանակներ, նոր հոգսեր ու նոր անելիքներ: Այդպես է լինելու նաեւ այսուհետ: Տարեցտարի ու տասնամյակից տասնամյակ: Եվ իսկապես հրաշք կլիներ, եթե ճակատագիրը գեթ մեկ ակնթարթ հնարավորություն տար բարձրացնել ժամանակի անթափանց վարագույրն ու աչքի ծայրով տեսնել փառահեղ իրադարձության 100-րդ տոնակատարության հերոսին` ապագայի հայաստանցուն:

Իր հողին հպարտ կանգնած ձեր ու իմ ժառանգին: Եվ, ինչպես Դյուման էր ասում, քանի դեռ Աստված փակ է պահում ապագայի վարագույրը, գալիք հազարամյակների վստահ սպասումով մենք բարձրաձայնում ենք.

Կեցցե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը:
Կեցցե՛ անկախ երկրի ազատ քաղաքացին»: