– ՀԱԿ առաջնորդ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը նախօրեին հայտարարեց, թե երեք պահանջների կատարման հանգամանքը նկատի ունենալով` իրենք արդեն պատրաստ են «իշխանության հետ ֆորմալ, այսինքն` պատվիրակությունների մակարդակով երկխոսության»: Ի՞նչ քայլեր են անելու այս առումով իշխանությունները:
– Իշխանությունն այդ երկխոսության առաջարկն արել է վաղուց, դեռեւս 2008թ. ընտրությունից հետո, երբ Հայաստանում քաղաքական իրավիճակը բավականին լարված էր, եւ անցանկալի իրադարձություններ տեղի ունեցան: Հանրապետության նախագահն առաջարկել է երկխոսության չհասկացվածության պատը քանդել: Բայց այդ պատի քանդելն ու երկխոսությունը հնարավոր եղավ այն ժամանակ, երբ ընդդիմությունը եւս գիտակցեց դրա անհրաժեշտությունն ու փոխադարձ առաջարկով հանդես եկավ: Եվ հիմա ունենք այն, ինչ ունենք:
– Բայց ՀԱԿ-ը միշտ հայտարարել է, որ երկխոսության կգնա միայն այն դեպքում, երբ իշխանություններն ազատ կարձակեն կալանավայրերում գտնվող իրենց քաղբանտարկյալ ընկերներին: Եվ հիմա, իշխանությունների կողմից այդ պահանջի կատարումից հետո, ընդդիմությունը հայտարարում է, որ պատրաստ է երկխոսության:
– Երկխոսության գնանք ինչի՞ շուրջ:
– ՀԱԿ-ի ներկայացմամբ` առաջին հերթին արտահերթ խորհրդարանական ու նախագահական ընտրությունների շուրջ:
– Ես մամուլից տեղյակ եմ նման մոտեցումներին, որ «եթե քաղբանտարկյալներին որպես նախապայման ազատ արձակեք, դրանից հետո մենք կգնանք երկխոսության արտահերթ ընտրությունների շուրջ»: Կարելի էր մտածել, թե իշխանությունները երեք տարի շարունակ խնդրում էին ընդդիմությանը, թե` եկեք բանակցենք արտահերթ ընտրությունների շուրջ, բայց ընդդիմությունը դրան չէր գնում ու նախապայմաններ էր առաջադրում: Եվ հիմա, երբ կատարվել են նախապայմանները, նրանք պատրաստ են երկխոսության: Բայց կարծում եմ, որ այն օրակարգը, որ ՀԱԿ-ն է ցանկանում կամ գոնե հրապարակային է արտահայտել, երբեք չի կարող իշխանությունների եւ ընդդիմության միջեւ երկխոսության քննարկման առարկա դառնալ: Եվ լավ է, որ ընդդիմության ղեկավարը դա քաջ գիտակցում ու հասկանում է, որ միգուցե իշխանությունը բերում է այլ օրակարգ, եւ իրենք պետք է հաշվի առնեն նաեւ իշխանության տեսակետը:
– Ամեն դեպքում թեկուզ իշխանությունն իր օրակարգով պատրա՞ստ է ընդդիմության հետ երկխոսության գնալ նրա օրակարգով:
– Թեեւ ոչ ինստիտուցիոնալ, այլ զուտ հրապարակային, տեսակետների արտահայտման առումով` երկխոսությունը մինչեւ հիմա էլ եղել է: Եվ ընդդիմության լիդերների կողմից հնչող` հանրության մի մասի տեսակետը, որը համընկնում էր մեր ազգային, պետական շահերին եւ մտնում է մեր օրակարգի մեջ, իշխանությունն այդ խնդիրների լուծման ուղղությամբ քայլեր կատարել է: Եթե սրանից հետո եւս լինեն նման առաջարկներ, իհարկե, այդ ուղղություններով եւս կարելի է համագործակցել եւ աշխատանքներ կատարել:
– Ընդդիմությունն ասում է, որ սոցիալ-տնտեսական, հակակոռուպցիոն, օլիգոպոլիաների դեմ պայքարի խնդիրները դրական լուծում չեն ստանա գործող պաշտոնյաների պաշտոնավարման պարագայում: Եվ պահանջ է ներկայացնում պաշտոնանկ անել մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաների: Լ.Տեր-Պետրոսյանը նախօրեին նույնիսկ համոզմունք հայտարարեց, թե առաջիկայում կլինեն նոր աղմկոտ պաշտոնանկություններ: Իշխանությունները գնալո՞ւ են նման քայլերի:
– Իշխանությունը պատրաստ չէ պաշտոնանկություններ անել ընդդիմության պահանջով: Այդպիսի բան չի կարող լինել: Դա նշանակում է, որ իշխանությունն ընդդիմությանը տա իրենից բարձր լիազորություններ, վերադասի կարգավիճակ: Իշխանությունը գիտի, որ երկրում ունենք շատ` այդ թվում եւ կադրային խնդիրներ, ու առանց ընդդիմության հայտարարությունների, մենք բազմաթիվ պաշտոնանկումների ականատես ենք եղել: Եվ տեսականորեն հնարավոր է, որ որեւէ պաշտոնյայի հարցում այդ տեսակետները համընկնեն, բայց ՀՀ-ում իշխանությունը երբեք չի կարող գնալ պաշտոնանկությունների զուտ նրա համար, որ դա ընդդիմությունն է պահանջում:
– Լ.Տեր-Պետրոսյանը հայտարարեց, թե իշխանությունների հետ երկխոսության համար մի քանի հոգուց բաղկացած պատվիրակություն կկազմեն: Իշխանությունն այս ուղղությամբ ի՞նչ քայլեր է անում:
– Ընդդիմությունը` որպես կառույց, կարող է ստեղծել այդպիսի խումբ, որ իր տեսակետը հայտնի: Բայց իշխանությունն արդեն ինստիտուցիոնալ կառույց է եւ այդպիսի խումբ ձեւավորելու, ընդդիմության հետ բանակցելու այդպիսի ֆորմատի մեջ մտնելու խնդիր չունի: Դա իմ անձնական տեսակետն է: Իշխանությունն ունի պետական կառավարման ինստիտուտներ, որոնք անհրաժեշտության, նախագահի դրական մոտեցման դեպքում կարող են ընդդիմության հետ հանդիպել եւ զրուցել: Ինչպես եղել է տարբեր ժամանակներում եւ հիմա էլ կարող է լինել ընդդիմության դաշտի տարբեր ներկայացուցիչների` այդ թվում եւ ՀԱԿ-ի հետ:
– Օրինակ, ո՞ր ինստիտուտը:
– Օրինակ, վարչապետն ընդունեց «Դաշնակցություն» խմբակցության անդամներին եւ նրանց հետ քննարկեց մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական շատ հարցեր:
– Ճի՞շտ են այն տեղեկությունները, թե ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանն է կատարում իշխանության եւ ընդդիմության միջեւ միջնորդի դերը:
– Ես երկխոսության միջնորդ հասկացողությունը չեմ ընդունում: Երբ ընդդիմությունն իր տեսակետը հայտարարում է հազարավոր մարդկանց ներկայությամբ, ի լուր ամբողջ աշխարհի, եւ նույն օրը ողջ մամուլը դա հրապարակում է, այդտեղ միջնորդության խնդիր չի կարող լինել: Մինչեւ այժմ այդ տեսակետները շատ հրապարակային են եղել, եւ միմյանց տեսակետները հասկանալու բնական ցանկություն է եղել:
– Բայց իշխանությունը միայն պետական ինստիտուտները չեն, իշխանությունը կազմված է նաեւ կոալիցիոն կուսակցություններից: Ձեր կարծիքով` այդ կուսակցությունները նո՞ւյնպես պետք է ներգրավված լինեն իշխանություն-ընդդիմություն արդեն ֆորմալ երկխոսության մեջ:
– Կոալիցիան է ստեղծել այդ ինստիտուտները, այդ պետական կառավարման համակարգը ձեւավորված է կոալիցիոն կուսակցությունների ներկայացուցիչներից: Եվ ի դեմս կոալիցիայի` հանդես կգա իշխանությունը: Հասկանալի է, որ կոալիցիայում յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ ունի իր դերակատարումը: