– ԱՄՆ-ում հայկական հանցավոր խմբավորման բացահայտումը, դրա կապը Հայաստանի եւ ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ, ԱՄՆ հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի ներկայացուցիչների ժամանումը Հայաստան, YouTube կայքում` Սերժ Սարգսյանի խնդրանքով ցեղասպանության ճանաչումը հետաձգելու մասին ԱՄՆ փոխնախագահ Ջո Բայդենին վերագրվող խոսքեր պարունակող տեսանյութը…. Ձեր կարծիքով՝ ինչի՞ հետեւանք են այս իրադարձությունները: Արդյո՞ք ի թիվս այլ պատճառների՝ այս իրադարձություններին չեն նպաստել նաեւ Իրան-Հայաստան սերտացող հարաբերությունները, Հայաստանում ՌԴ ռազմաբազաների պայմանագրի ժամկետի երկարաձգումը կամ Աստրախանում ՀՀ եւ Ադրբեջանի նախագահների վերջին հանդիպման ժամանակ ՌԴ նախաձեռնությամբ ստորագրված հայտարարությունը:
– ՀՀ նախագահի աշխատակազմից հերքել են, որ նման խոսակցություն է եղել, իսկ ԱՄՆ-ը չի հաստատել:
– Այո, բայց ԱՄՆ-ը դեռ չի էլ հերքել:
– Այդ հանցավոր խմբավորման գործից մենք այդքան չենք անհանգստանում, որովհետեւ դրանք իշխանությունների հետ չեն կապված: Կարող է անհատների հետ կապված լինի, դա իրենց խնդիրն է: Ինչպես ասում են՝ «մաֆիան միշտ անմահ է», եւ կապերն այլ երկրների հետ կան: Իհարկե, լավ կլիներ, որ մենք էլ կարողանայինք արմատախիլ անել, բայց կապերը եկել են, ինչ-որ տեղ գտել են: Ես չեմ կարծում, որ այդ դեպքերը իշխանությունների հետ կապ ունեն կամ գլոբալ քաղաքական ենթատեքստ: Ընդհանրապես PR-ը միշտ աշխատում է: Հատկապես, որ շուտով ընտրություններ են լինելու, եւ PR-ն էլ պիտի սկսեն, որպեսզի ընդդիմադիրներն իշխանությունների նկատմամբ առավելություն ունենան: Գիտե՞ք, մի փոքր հիմք ունենալով` PR-ը նույնիսկ կարելի է բստրել: PR-ը քաղաքական գործիչների համար չի արվում, դա արվում է բնակչության, ընտրող զանգվածների համար: Ես այդ հրապարակումները համարում եմ այդպիսի ճնշում: Իսկ ինչ վերաբերում է ռազմաբազայի պայմանագրին կամ Իրանի հետ ունեցած հարաբերություններին, դրանք շատ փոքր խաղաքարտեր են, որ կապվեն այդ գլոբալ ռազմավարական զարգացումների հետ: Կոնկրետ Իրանի հետ ունենք նորմալ հարաբերություններ, Իրանը մեզ հետ տնտեսական կապերը պահել է անկախ Հայաստանի ամենադժվար տարիներին: Այնպես որ, մենք բարին հիշող մարդիկ ենք, եւ հնարավոր չէ Իրանի հետ մեր հարաբերությունները հենց այնպես վատացնել: Ինչ վերաբերում է ՌԴ-ին, ապա այս տարածաշրջանում ո՞ւմ հետ կարող էինք անվտանգության պայմանագիր կնքել: Եթե մենք դա անեինք ՆԱՏՕ-ի անդամ որեւէ երկրի հետ, ապա տարածաշրջանում հարեւանը Թուրքիան է: Մենք նրանցից անվտանգությունը 1915 թվականից ենք հիշում, թե ինչպես են 1,5 մլն հայ բնաջնջել: Նորմալ եմ համարում ՌԴ-ի հետ այդ պայմանագրի երկարացումը: Մեղադրում են, թե անկախություն ենք կորցնում, գուցե մի թեթեւ անկախություն կորցնես, բայց անվտանգության պահպանման ձեռք բերվող արդյունքն ավելի արժեքավոր է:
– Ռուսաստանի դեպքում էլ պետք է հիշել խորհրդային տարիներին Ղարաբաղի ու Նախիջեւանի կորուստը: Չէ՞ որ հայկական այդ տարածքները Ռուսաստանն է միացրել Ադրբեջանին: Այնպես որ, ռուսների հետ Հայաստանի անվտանգությունն այնքան էլ ապահով չէ:
– Իհարկե, Ղարաբաղն ու Նախիջեւանը ԽՍՀՄ տարիներին են տրվել Ադրբեջանին, բայց դուք տեսաք, որ հետո մենք կարողացանք լուծել Ղարաբաղի խնդիրը: Նախիջեւանի խնդիրը չկարողացանք լուծել, որովհետեւ հայաթափ էր, եւ եթե այն վերցնեինք, մեզ կմեղադրեին ագրեսիայի մեջ: Ղարաբաղում ապրում էր ժողովուրդ, ով ինքնորոշման իրավունք ուներ: ՌԴ-ի հետ միայն այդ պայմանագիրը չէ, մենք մեր զենք-զինամթերքը հիմնականում գնում կամ ստանում ենք այդ երկրից, մեր բանակը մինչեւ այսօր հիմնականում ռուսական մոդելի վրա է կառուցված: Եվ հիմա թողնենք այս ամենը եւ սկսենք զրոյից ինչ-որ բա՞ն ստեղծել, դա շատ դժվար է: Մենք համագործակցում ենք նաեւ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների հետ:
– Փաստորեն վերը նշված բացահայտումները Դուք հիմնականում կապում եք առաջիկա ընտրությունների՞ հետ:
– Փորձը ունենք, նախկին ընտրություններում էլ այդ նույն PR-ն արվում էր, բայց Եվրոպան ընտրությունը ճանաչեց լեգիտիմ: Ամերիկան սկզբում չճանաչեց, հիմա ճանաչեցին: Հայաստանի անկախության տոնի հետ կապված նախագահին ուղղված շնորհավորանքները դա են վկայում:
– Բայց այդ շնորհավորանքը նախագահի ընտրվելու հետ չէր կապված:
– Եթե ուզում եք ճշգրիտ խոսենք, ապա անկախության տոնի շնորհավորանքն ուղղակիորեն կապվում է նախագահի հետ, որովհետեւ ուղղված էր անձամբ նախագահին ու հայ ժողովրդին: Եթե նույնիսկ ընտրությունները լեգիտիմ չեն ճանաչվել, բայց հետո ինչ-որ առիթով շնորհավորում ես կոնկրետ նախագահին, դու նրան լեգիտիմ ես ճանաչում: Դիվանագիտության մեջ դա այդպես է: Այստեղ կա ճկուն քաղաքականություն, որ մենք այնքան էլ վատը չենք, որ մեզ ամբողջությամբ սեւացնեն: Դրա համար Եվրոպան ճանաչեց, ԱՄՆ-ը ձեռնպահ մնաց, բայց հետո շնորհավորեց: Այդ ճնշումներն էլ մեկ ուժեղանում են, մեկ թուլանում, այսպես ասած` բլիթի եւ մտրակի քաղաքականություն են վարում: Եվ այնպես չէ, որ եթե գերտերությունները հզոր են, հզոր զենքեր եւ տնտեսություն ունեն, միշտ կարող են ճնշել: Եթե իրենք անընդհատ ճնշեն, ապա հարց է առաջանում, թե ում հետ պիտի գործ ունենան: Դրա համար գերտերությունները վարում են այդ բլիթի եւ մտրակի քաղաքականությունը, որպեսզի իրենք էլ լեգիտիմ երեւան: Պատկերացրեք` եթե բոլոր փոքր պետությունները գերտերություններին լեգիտիմ չճանաչեն, նրանք դուրս կգան բռնատիրություն: Դրա համար էլ նրանք վարում են երկակի քաղաքականություն` եւ օգնում են, եւ ճնշում են:
– Հայտնի դարձավ, որ նոյեմբերին ՆԱՏՕ-ի Խորհրդարանական վեհաժողովում քննարկվելու է ԼՂՀ վերաբերյալ բանաձեւ, որում ԼՂՀ հարակից 7 շրջանները որակվել են «օկուպացված»: Այդ բանաձեւի քննարկումը կամ ընդունումը կասեցնելու որեւէ լծակ ունի՞ Հայաստանը:
– Մենք դեմ ենք այդ քննարկմանը, պետք է դեմ արտահայտվենք, քննադատենք: Օրինակներ են բերում, թե նախագահը ՆԱՏՕ-ի ղեկավար Ռասմուսենին ասել էր, թե ՆԱՏՕ-ն կարող է միջամտել, եթե ԼՂՀ-ում պատերազմական իրավիճակ ստեղծվի: Մենք դեմ ենք այդ բանաձեւին, որովհետեւ բանակցություններն ընթանում են Մինսկի խմբի ֆորմատով: Ինչո՞ւ մի ռազմական բլոկ այդ հարցն առանձին քննարկի: