Հիվանդանալ երբեք ու ոչ ոք չի ուզում, հատկապես ամռանը, բայց, այնուամենայնիվ, բուժաշխատողներն օգտագործում են «ամառային հիվանդություններ» տերմինը:
Կան օրգաններ ու օրգան համակարգեր, որոնք հատկապես շոգ ամռանը խոցելի են: Ռիսկային խումբ են համարվում սիրտն ու անոթները: Ամռանը հատկապես լուրջ խնդիրներ են առաջանում երակների վարիկոզ լայնացում ունեցողների մոտ: «Վարիկոզ» տերմինն առաջացել է լատիներեն varix բառից, որ նշանակում է՝ «հանգույց, փքվածություն»: Երակների լայնացումը երակների փոփոխված ձեւերից մեկն է, որն արտահայտվում է պարկանման լայնացումներով ու հանգուցանման գնդիկներով: Այն հաճախ հանդիպում է ներքին վերջույթների, ուղիղ աղիքի եւ հազվադեպ՝ մարսողության համակարգի երակների շրջանում: Վիճակագրական տվյալներով, կանայք այս հիվանդությամբ 3 անգամ ավելի շատ են հիվանդանում, քան տղամարդիկ: Երակների լայնացման առաջացման մեջ էական նշանակություն ունեն առաջին հերթին ի ծնե երակային պատերի թուլությունը, անոթների անոմալիաներն ու նաեւ մկանային շերտի էլաստիկության փոփոխությունը: Արյան շիթի հոսքը լայնացած երակներում սովորաբար դանդաղում է, ինչն էլ հաճախ թրոմբի պատճառ է հանդիսանում: Երակների լայնացման պատճառ կարող է հանդիսանալ հարթաթաթությունը: Այս հիվանդությունը զարգանում է մարդկանց մոտ, ովքեր ծանր ֆիզիկական աշխատանք են կատարում կամ աշխատանքի բերումով երկար ժամանակ գտնվում են ոտքի վրա (վիրաբույժ, վարսահարդար, մատուցող եւ այլն): Երակների լայնացումը զարգանում է աստիճանաբար: Հիվանդները հաճախ գանգատվում են ոտքերում ծանրության զգացումից, հոգնածությունից: Հիվանդության վաղ շրջանում ոտքերն այտուցվում են, որը կարող է արագ անցնել, ինչը չես կարող ասել հիվանդության խորացումից հետո: Երբեմն երակի լայնացած հանգուցամասում զարգանում է երակային խոց: Սկզբնական շրջանում էլաստիկ բինտերն ու ռեզինե կիսագուլպաներն օգնում են, իսկ հետո վիրահատական միջամտությունն անխուսափելի է դառնում: Անոթային փոքրիկ խնդիրներն էլ իրենց հերթին կարող են վերաճել հիպերտոնիայի ու այլ վտանգավոր հետեւանքներ ունենալ` սրտի եւ ուղեղի կաթված: Բանն այն է, որ ամռան շոգին սիրտն ավելի արագ է սկսում արյուն արտադրել, իսկ քանի որ շոգի հետեւանքով մարդ շատ հեղուկի կորուստ է ունենում, արյունը սկսում է խտանալ, ինչն էլ կարող է թրոմբի պատճառ դառնալ:
Պրոֆիլակտիկ միջոցներ
– Երակների լայնացման ժառանգական նախատրամադրվածության դեպքում բուժական ֆիզկուլտուրան, վիտամինաթերապիան, ծովային ու օդային վաննաները պարտադիր են:
– Կանայք հղիության 2-րդ ամսվանից հետո պետք է պարտադիր օգտագործեն էլաստիկ բինտեր:
* Երակների լայնացման դեպքում պարտադիր պայման է լողանալուց հետո ոտքերը ծնկներից ներքեւ ցայել սառը ջրով:
Ուժեղ արտահայտված երակների լայնացման դեպքում, երբեմն ոտքերը դժվարությամբ են շարժվում, որովհետեւ երակների լայնացումը վնասում է ներվն ու առաջացնում ահավոր ցավ: Մասնագետներն առանձնացնում են առաջնային ու երկրորդային երակների լայնացումը: Առաջնայինը կապված է երակային պատի թուլության կամ թեթեւ խախտման հետ: Հիվանդության զարգացմանը նպաստում են հղիությունը, ճարպակալումը, երկարատեւ ոտքի վրա գտնվելն ու ձիգ գուլպաներ հագնելը: Երկրորդային երակների լայնացումը հաճախ առաջանում է արյունաբեր երակի հոսքի խախտման արդյունքում, երբ փականները չեն կարողանում կատարել իրենց աշխատանքը: Բժշկական վիճակագրությունը հաստատում է, որ հիվանդների 50 տոկոսը հիվանդության սկզբնական շրջանում նույնիսկ չի էլ գիտակցում, որ լուրջ հիվանդ են: Երակների ամրացմանն ու արյան շրջանառության լավացմանը կնպաստեն սպորտով զբաղվելն ու ավելի քաշից խուսափելը: Ի՞նչ է կարելի կամ չի կարելի անել երակների լայնացման դեպքում:
– Ակնամոմով էպիլյացիան խիստ արգելվում է:
– Տաք բաղնիքներն ու արեւաբուժարանները եւս խիստ արգելվում են:
– Մերսման որոշակի տեսակները, հատկապես վակուումայինը, խիստ հակացուցված է:
Երակների վարիկոզ լայնացման դեպքում չի կարելի մեծ լարում պահանջող վարժություններ անել` ծանրաձողի բարձրացում, վարժություններ կշռաքարերով եւ այլն: Կարելի է հիվանդ մասերին դնել կալանխոէի հյութի մեջ թրջած վիրակապ:
Կանաչ ընկույզը բաժանել 4 մասի, վրան ավելացնել ձիթապտղի կամ որեւէ բուսական յուղ, կափարիչը փակած ամանի մեջ թրմել արեւի տակ 40 օր` ժամանակ առ ժամանակ թափահարելով, ապա քամել: Այն պետք է քսել հիվանդ մասերին: Հետո այն պահել մութ տեղում:
Ինչպես գիտեք, թութքն էլ ուղիղ աղիքի երակների լայնացումն է, առավելապես՝ հետանցքի շրջանում: Թութքի հանգույցները լինում են արտաքին ու ներքին: Դրա առաջացումը պայմանավորված է հիմնականում մարսողական համակարգի քրոնիկ խանգարումներով, ճարպակալումով, փորկապությամբ, ծննդաբերությունից հետո եւ այլն: Թութքի դեմ շատ արդյունավետ միջոց է նորահաս կանաչ ընկույզը` փոքր ձիթապտղի չափսի: Առաջին օրը կուլ տալ 1 հատ, երկրորդ օրը` 2 հատ, ու այսպես շարունակ, մինչեւ ութերորդ օրը` 8 հատ, հետո նույն հերթականությամբ էլ նվազեցնել: Այս բուժամիջոցը շատ օգտակար է նաեւ խպիպի` զոբի դեպքում:
Թութքի բուժման համար վերցնել արոսի հասած պտուղները, լվանալ, հյութը քամել եւ ընդունել օրը 3 անգամ`1/4 բաժակից: Նաեւ շատ օգտակար է ջրապղպեղով թեյը: Ջրապղպեղի խոտը թրմել եռացրած ջրում, ինչպես թեյը, եւ օրը մի քանի անգամ խմել: Այժմ բերենք մի քանի դեղատոմսերի օրինակներ` նախօրոք զգուշացնելով այն մասին, որ ամեն դեպքում ճիշտ է խորհրդակցել բժշկի հետ: Ներքին վերջույթների երակների լայնացման դեպքում խորհուրդ է տրվում.
– Վերցնել հավասար քանակությամբ արոսի ու կոճղարմատի ծաղիկներ: Այս խառնուրդից 1 ճաշի գդալ եփել 1 բաժակ եռջրով, թողնել 20 րոպե: Խմել այս թուրմից օրվա մեջ 2-3 բաժակ, կապ չունի` սնվելուց առա՞ջ, թե՞ հետո: Այս թուրմն էլ ընդունել 1 ամիս տեւողությամբ:
– Վերցնել 20 գ խնկեղեգի կոճղարմատ, խառնել 0,5 լիտր տնական պատրաստված խնձորի քացախին ու 2 շաբաթ թրմել մութ տեղում: Խմել այս թուրմից օրը 3 անգամ, ուտելուց 30 րոպե առաջ` 2 ճաշի գդալից:
Լոլիկը խոչընդոտում է թրոմբների առաջացմանը
Շոտլանդացի մի խումբ բժիշկներ համոզված են, որ սովորական լոլիկն օժտված է հետաքրքիր հատկությամբ. այն խոչընդոտում է թրոմբի առաջացմանը: Այս փորձը անց է կացվել 200 կամավորների միջեւ: Ըստ գիտնականների` 1 բաժին տոմատի հյութը նպաստել է արյան խտության նվազմանը: Հավանաբար նույն պատճառով էլ օդանավի մեջ խորհուրդ են տալիս խմել լոլիկի հյութ:
Կոսմետոլոգիան՝ երակների վարիկոզ լայնացման ժամանակ
Մեր անոթների հետ կապված քիչ չեն էսթետիկական խնդիրները` այտուցները, կապույտ սարդոստայնի նման առաջացած գոյացությունները: Նույնիսկ ցելյուլիտը, որից տառապում են շատ կանայք, խիստ կապված է անոթային պաթոլոգիայի հետ: Այս երկու հիվանդությունների մեջ ոչ միայն ուղիղ կապ կա, այլեւ կարելի է ասել, որ այն փակ շրջան է. մեկի վատացման հետ վատանում է նաեւ մյուսը: Անոթային հիվանդությունները բուժելը ֆլեբոլոգների` անոթաբանների ոլորտն է, բայց կոսմետոլոգները քիչ հնարավորություն չեն ունենում օգնելու այս հիվանդությամբ տառապողներին:
Հիվանդության աստիճաններն ու կոսմետոլոգիական միջամտությունները
Առաջին աստիճանը քրոնիկական երակային անբավարարությունն է: Ոտքերում ծանրության զգացողության, երեկոյան զգացվող այտուցների ախտանիշերի դեպքում կարելի է բավարարվել ավելի պահպանողական միջոցներով` կոմպրեսներով:
Խորհուրդ է տրվում
– Լիմֆոդրենաժային մերսում` այն ազդում է միանգամից երկու ուղղություններով` եւ լավացնում է անոթների վիճակը, եւ օգնում է պայքարել ցելյուլիտի դեմ:
– Տաք շփումներ՝ կոնքամասում, եւ սառը` սրունքների մասում: Այս պրոցեդուրան կատարել, եթե ծնկից վերեւ լայնացած երակներ չկան:
– Կոնտրաստային պրոցեդուրաները շատ լավ մարզում են անոթները, իհարկե, ջերմաստիճանի տատանումները պետք է չափավոր լինեն:
Երկրորդ աստիճանը բնորոշվում է տեւական այտուցներով, անոթային աստղիկներով: Այս դեպքում պետք է ավելի լուրջ մեթոդներ կիրառել: Նման դեպքերում է, որ հաճախ դիմում են կոսմետոլոգիական միջամտության: Իհարկե, երեւացող անոթները վերացնելուց հետո պետք է բուժել հիվանդության պատճառները, այլապես այն նորից կառաջանա:
Երրորդ աստիճանը հաճախ արտահայտվում է վերքերի, երակների ուղղությամբ պիգմենտացիաների փոփոխությամբ: Այս դեպքում միայն կարող է օգնել ֆլեյբոլոգը:
Ռիսկի գոտի են համարվում նաեւ հորմոնները: Լյարդն այն կարեւոր օրգանն է, որը պատասխանատու է մարսողության համար: Լյարդը շոգին սկսում է կենսական կարեւորության պեպտիդ հորմոնը քիչ արտադրել, որն էլ հենց կարգավորում է մարսողությունը: Դա է պատճառը, որ շոգին մարդիկ ախորժակ չեն ունենում: Այդ օրգանի համար տաքն ու ջերմությունը հատկապես վատ է երեխաների համար, քանի որ այն հանդիսանում է հասակի ինսուլինանման հորմոն: Պետք է շատ օգտագործել մատղաշ սխտոր եւ թարմ ցիտրուսային մրգեր, հատկապես` թուրինջ: Որպեսզի լյարդն իրեն հանգիստ զգա, կարելի է նաեւ հատուկ սառեցնող կոմպրեսներ անել: Դրա համար անհրաժեշտ է թուրինջի եթերային յուղից մի քանի կաթիլ կաթեցնել խոնավ շորի վրա ու կոմպրեսի ձեւով դնել լյարդի մասում` թողնելով 10-15 րոպե:
Ամառային հիվանդությունների ռիսկային խմբում են նաեւ երիկամային հիվանդությունները: Բանն այն է, որ շոգին օրգանիզմում հեղուկի շրջանառությունը մի քանի անգամ արագանում է: Ռիսկային մեծ գոտում է նաեւ նյարդային համակարգը: