– Դաշինքի տարբեր ներկայացուցիչներ օգոստոսի 29-ին ԱԺ-ում կայանալիք
սահմանադրական փոփոխությունների քննարկումներին մասնակցելու ցանկությունը
բացատրում են նրանով, թե դա ընդդիմության համար լավ հնարավորություն է ԱԺ
ամբիոնն օգտագործելու ու ժողովրդի հետ շփվելու համար: Ընդդիմությունն
այդքան անհուսալի ու խղճահարույց վիճակո՞ւմ է, որ հանուն ամբիոնի պետք է
հետ կանգնի բոյկոտի մարտավարությունից:
– Չեմ ցանկանում մեկնաբանել հնչած գնահատականները, պարզապես ուզում եմ
հիշեցնել, որ ընդդիմությունը զրկված է հեռուստաեթերից: Հայաստանում չկա
որեւէ հեռուստաեթեր, որը, եթե պարտադրված չլինի մոնիտորինգի հանձնաժողովի
ճնշումներով, ընդդիմությանը երբեւէ եթեր տա: Ինչ վերաբերում է բոյկոտը
դադարեցնելուն, ապա դաշինքը որոշում է կայացրել, որ կարեւորագույն հարցերի
վերաբերյալ մենք պետք է մասնակցենք քննարկումներին: Դաշինքն օգոստոսի
18-ին նիստ է հրավիրելու, որտեղ որոշում կկայացվի՝ մասնակցելո՞ւ ենք
քննարկումներին, թե՞ ոչ: Մենք ԱԺ ամբիոնն օգտագործում ենք
հայտարարությունների ժամին եւ, կարծում եմ, եթե սահմանադրական
փոփոխությունների քննարկումներն ուղիղ հեռարձակվեն, իսկ
պայմանավորվածությունը կարծեմ այդպիսին է, չեմ բացառում, որ, այո, կարելի
է խորհրդարանի ամբիոնն օգտագործել ու մերկացնել գործող իշխանություններին:
Իմ համոզմամբ, այսօր Հայաստանի պրոբլեմը ոչ թե սահմանադրական
բարեփոխումներն են, այլ այն կատարելը: Եվ Սահմանադրությունը բազմիցս
խախտած իշխանությունները Վենետիկի հանձնաժողովի ճնշման տակ փորձում են
բարեփոխումների իմիտացիա ստեղծել: Այս առումով, գտնում եմ, որ
սահմանադրական «բարեփոխումների» գործընթացը պետք է ծառայեցնել հիմնական՝
Քոչարյանին «ոչ» ասելու նպատակին: Այսինքն՝ սահմանադրական հանրաքվեն պետք
է օգտագործել որպես Քոչարյանի վստահության հանրաքվե։
– Ինչպե՞ս եք այն վստահության հանրաքվեի վերածելու, երբ «Արդարություն»
դաշինքի որոշ անդամներ պնդում են, որ այդ բարեփոխումները բխում են
ընդդիմության ներկայացրած առաջարկներից:
– Ես համաձայն չեմ այդ կարծիքներին: Դաշինքը կոլեկտիվ որոշումներ է ընդունում եւ այն կլինի օգոստոսի 18-ի դաշինքի նիստում:
– Ասացիք, թե սահմանադրական փոփոխությունների քննարկումներն ուղիղ
եթերով հեռարձակելու շուրջ պայմանավորվածություն կա: Հավատո՞ւմ եք
իշխանությունների տված այդ խոստմանը, հատկապես, երբ ինքներդ եք շարունակ
հայտարարում, թե որեւէ խոստում նրանք առ այսօր չեն իրականացրել:
– Եթե ես հավատայի իշխանությունների տված խոստումներին, չէի ասի, որ պետք
է սահմանադրական հանրաքվեով Քոչարյանին հեռացնել: Իսկ դա ոչ թե
պայմանավորվածություն է, այլ՝ Վենետիկի հանձնաժողովի վերջին բանաձեւի
պահանջը: Եվ այն իշխանությունները, որոնք ենթարկվում են ճնշումների,
միգուցե ենթարկվեն նաեւ այդ ճնշմանը: Իսկ եթե ուղիղ հեռարձակում չլինի,
ապա ես անիմաստ եմ համարում մեր մասնակցությունն այդ քննարկումներին: Իմ
անձնական մոտեցումն այն է, որ պետք է մասնակցել, մերկացնել եւ «ոչ» ասել
այդ նախագծին: Իսկ նրանց, ովքեր հայտարարում են, թե մեր առաջարկներն
ընդունվել են, խորհուրդ կտայի ուշադրությամբ կարդալ մեր հայտարարությունը,
որտեղ մենք հստակ ասել ենք, որ այն մեզ համար պետք է դառնա վստահության
հանրաքվե: Մենք երեք սկզբունքային պահանջ էինք ներկայացրել, որոնցից
երկուսը չեն կատարվել՝ կառավարության ձեւավորման եւ Երեւանի քաղաքապետի
ուղղակի ընտրության հետ կապված պահանջները:
– «Հանրապետություն» կուսակցությունն առանձին հայտարարություն ընդունեց
եւ վերահաստատեց իր՝ բոյկոտը չդադարեցնելու մասին դիրքորոշումը,
միաժամանակ չբացառելով այն հանգամանքը, որ եթե դաշինքը հակառակ որոշում
ընդունի, ապա իրենք կարող է վերանայեն իրենց մասնակցությունը դաշինքին:
Արժե՞ պառակտել դաշինքը հանուն այդ քննարկումների:
– Նույն կուսակցության մեջ էլ կան տարբեր մոտեցումներ, եւ ես դա շատ
բնական եմ համարում, քանի որ մենք 37 թիվը վաղուց անցել ենք:
«Հանրապետություն» կուսակցությունը փաստորեն «ոչ» է ասում՝ որդեգրելով
կարծր դիրքորոշում, իսկ եթե ուշադիր նայենք դաշինքի հայտարարությունը,
կնկատենք, որ այնտեղ «ոչ» է ասվում քաղաքավարի ձեւով: Այսինքն՝
տարբերությունները դրանք են, եւ ես համոզված եմ, որ դաշինքի նիստում մենք
«ոչ» ենք ասելու այդ տարբերակին:
– Իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերվում ձեր գործընկերների այն գնահատականներին,
թե դաշինքի որոշ պատգամավորներ, ովքեր կողմ են այդ քննարկումներին
մասնակցելուն, դարձել են «հաստիքային պատգամավորներ»:
– Ես պարզապես կխնդրեի իմ գործընկերներին՝ Շավարշ Քոչարյանին եւ
մյուսներին, որպեսզի նման լուրջ քննարկումները տեղի ունենան ոչ թե
մամուլում, այլ դաշինքի նիստում: Կարծում եմ, ամեն ինչ իր տեղը կընկնի
օգոստոսի 18-ի դաշինքի նիստում:
– Հնարավո՞ր է՝ դաշինքի շարքերը համալրեք ՄԱԿ-ով, քանի որ, կարծես, ձեր
եւ նրանց մոտեցումները նույնն են՝ կառուցողական ընդդիմություն:
– Գնահատում եմ հումորը: Երբ Շավարշ Քոչարյանը խոսել է «կառուցողական
ընդդիմություն» հասկացության մասին, նա դաշինքի տեսակետը չի արտահայտել,
քանի որ դաշինքը սահմանադրական բարեփոխումների հետ կապված հայտարարություն
է ընդունել, որտեղ նման բան չկա: Մեր հիմնական նպատակը Հայաստանում
օրինական իշխանության ձեւավորումն է, հետեւաբար՝ որեւէ կառուցողական
ընդդիմության մասին խոսք լինել չի կարող: Եթե Գ. Արսենյանը կմիանա մեզ
Քոչարյանի պաշտոնանկության հարցում, ապա մենք պատրաստ ենք նրա հետ
համագործակցել: Նման պայմանով պատրաստ ենք համագործակցել նաեւ կոալիցիան
ներկայացնող քաղաքական ուժերի հետ: Քաղաքական բոլոր այն ուժերը, որոնք
պաշտպանել են Քոչարյանի նախընտրական ծրագիրն ու աջակցում են նրան, բոլորը
պատասխանատու են այն բոլոր հանցագործությունների համար, որոնք Քոչարյանի
կողմից կատարվել են 1998 թվից սկսած: Դա վերաբերում է բոլորին: Եթե
Արսենյանը հայտարարում է, որ պաշտպանում է Քոչարյանի նախընտրական ծրագիրը,
դրանով նա իր վրա է վերցնում այն բոլոր ստվերները, որոնք բնորոշ են
Քոչարյանի վարչախմբին:
– Մոռացե՞լ եք Ալբերտ Բազեյանին, ով 1998թ. Ռ. Քոչարյանի հիմնական պաշտպաններից էր:
– Բազեյանը պաշտպանել է Քոչարյանին ու նման հայտարարություններ արել է,
բայց նա ժամանակին գիտակցել է, որ Քոչարյանը վարում է այնպիսի քաղաքական
կուրս, որի պարագայում պետք է այլ դիրքորոշում որդեգրել, ու փոխել է այն:
Սխալը ժամանակին գիտակցելը քաղաքականության մեջ ես դրական եմ համարում:
Իսկ մյուս քաղաքական գործիչը՝ Գ. Արսենյանը, իր սխալը դեռ շարունակում է
իրականացնել: Այնպես որ՝ Բազեյանի եւ Արսենյանի միջեւ համեմատություն
կատարելը կոռեկտ չէ: Ավելին, Արսենյանը հայտարարում է, որ Քոչարյանի
ծրագիրը «տորպեդահարվում» է կոալիցիայի կողմից: Արսենյանը մոռանում է, որ
կոալիցիայի չորրորդ կողմը Քոչարյանն է եւ ինքն էլ ձեւավորել է այն: Եվ չի
կարելի ընդդիմություն լինել կոալիցիայի նկատմամբ, ընդդիմություն չլինելով
Քոչարյանին: Դա պարզապես քաղաքականության տարրական այբուբենն է: Ասում են՝
դժգոհ ենք կառավարության գործունեությունից, ու մոռանում են, որ այն
նշանակում է նախագահը, թեկուզ՝ չընտրված:
– Գուցե դա՞ է կառուցողական ընդդիմությունը:
– Այո, իմ կարծիքով, կառուցողական ընդդիմությունը դա է: