– Սահմանադրական բարեփոխումներին մասնակցել-չմասնակցելու խնդիրն այդքան
վճռորո՞շ էր ձեզ համար, որ հայտարարեցիք, թե կվերանայեք ձեր
մասնակցությունը «Արդարություն» դաշինքում, եթե դաշինքը որոշի մասնակցել
այդ քննարկումներին:
– Մենք իրականում սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացը կարեւորում
ենք, որովհետեւ, մեր կարծիքով, Հիմնական օրենքը կարելի է փոփոխել, եթե
առկա են երեք պայմաններ. օրինական իշխանություն, ընտրական ինստիտուտներ եւ
հասարակական համաձայնություն: Բայց այս երեք պայմաններից որեւէ մեկը
հանրապետությունում առկա չէ եւ դրանց բացակայության պայմաններում
մասնակցել սահմանադրական բովանդակային քննարկումներին` կնշանակի
լեգիտիմացնել Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանությունն ու թույլ տալ, որպեսզի
իշխանությունը քաղաքական համաձայնության պատրանք ստեղծի:
– Դաշինքի ձեր գործընկեր Շավարշ Քոչարյանն իր վերջին ասուլիսում
մեղադրեց «Հանրապետություն» կուսակցությանը` հայտարարելով, թե` ինչպե՞ս է
լինում, որ երբ դուք իշխանության մեջ էիք` Քոչարյանը լեգիտիմ էր, եւ հիմա,
երբ իշխանության մեջ չեք` դարձավ ոչ լեգիտիմ: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
– Այդ մեղադրանքներն այնքան անհեթեթ եմ համարում, որ չեմ էլ ուզում
անդրադառնալ: Նախ հիշեցնեմ, որ մեր կուսակցությունը ստեղծվել է 2001թ. եւ
չէր կարող 1998թ. որեւէ գնահատական տալ: Այո, մեր կուսակցության անդամները
գործադիր իշխանությունում պատասխանատու պաշտոններ զբաղեցրել են, բայց դա
եղել է 1999թ. խորհրդարանական` որեւէ մեկի կողմից չվիճարկվող
ընտրություններում Վազգեն Սարգսյան-Կարեն Դեմիրճյան տանդեմի հաղթանակի
հետեւանքով: Եվ նույն գործիչները, երբ 1999թ. հոկտեմբերի 27-ից հետո այլ
իրավիճակ ստեղծվեց` թողեցին իշխանությունն՝ ի տարբերություն Շավարշ
Քոչարյանի, որը 1999թ. մինչեւ 2003թ. ԱԺ Կրթության, գիտության եւ
մշակույթի հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ էր: Այնպես որ` երբ
դիմացինիդ մեղադրանք ես հասցեագրում, պետք է ուշադիր լինես նաեւ այդ
տարիների քո գործունեությանը: Մյուս կողմից` դա ի՞նչ կապ ունի այսօրվա մեր
բարձրացրած խնդրի հետ: Նույն Շ. Քոչարյանը եւ «Արդարություն» դաշինքի
մյուս ղեկավարները հարյուր-հազարավոր մարդկանց խոստացել են սահմանադրական
կարգի անհապաղ վերականգնում եւ ապօրինի իշխանության հեռացում: Այսինքն`
մենք կասենք՝ Քոչարյանը լեգիտիմ է, լեգիտիմ չէ կամ թե ինչ այլ որակումներ
կտանք, միեւնույն է` Քոչարյանը մնում է անօրինական նախագահ, անօրինական
իշխանություն: Ես զարմանում եմ, որ 2003թ. հանրահավաքների ելույթներից
հետո է պարոն Շավարշ Քոչարյանը նման ձեւակերպումներ անում այսօր: Քանի որ
հարց է առաջանում` իսկ 2003թ., երբ նաեւ իր ելույթների հիմնական
լեյտմոտիվը Քոչարյանի ոչ լեգիտիմությունն էր, ի՞նչ է` նա այն ժամանա՞կ
անկեղծ չէր, թե՞ հիմա:
– Այնուամենայնիվ, դաշինքը հայտարարություն տարածեց, որտեղ պնդում էր
իր դիրքորոշումը` սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացին մասնակցելու
վերաբերյալ: Ո՞րն է լինելու ձեր հաջորդ քայլը:
– Եթե իրենք մասնակցեն, ապա մենք կսահմանազատվենք նման ընդդիմությունից,
որովհետեւ մասնակցել այդ գործընթացին, առավել եւս` համաձայնության գալ
իշխանության հետ ինչ-որ նախագծի շուրջ` կնշանակի լեգիտիմացնել
իշխանությունը եւ ուղղակի որդեգրել արատավոր մի մոտեցում, թե այս երկրի
դժբախտությունների պատճառը ոչ թե ապօրինի ռեժիմն է, այլ` գործող
Սահմանադրությունը: Մենք բացարձակապես չենք կիսում այդ մոտեցումները եւ
նպատակ չունենք նշանակովի կամ, այսպես ասած, հաստիքային ընդդիմության
դերակատարություն ունենալ: Շատ կուզենայի, որ Շ. Քոչարյանը մեկ հարցի
պատասխաներ: Իր ակտիվ նախաձեռնությամբ 3 տարի առաջ «Հեռուստատեսության եւ
ռադիոյի մասին» օրենք ընդունվեց, եւ այդ «բարեփոխված» օրենքի հետեւանքը
եղավ այն, որ մենք զրկվեցինք միակ անկախ հեռուստաընկերությունից`
«Ա1+»-ից:
– Ի՞նչ եք ուզում ասել:
– Նա այսօր էլ գովերգում է սահմանադրական բարեփոխումները, եւ ուզում եմ
նրան հարցնել` սահմանադրական հանրաքվեից հետո ի՞նչ է կորցնելու Հայաստանը:
Ես գիտեմ` ինչ է կորցնելու, եթե «Արդարություն» դաշինքն այս անհեռանկար
ուղղությունը շարունակի:
– Իսկ ի՞նչ է կորցնելու Հայաստանը:
– Ռ. Քոչարյանին հեռացնելու հնարավորությունը:
– Ինչո՞ւ ձեր հարցն անձամբ Շ. Քոչարյանին չեք ուղղում:
– Կներեք, ինքն իր հարցերն ուղի՞ղ էր ուղղել մեզ: Կարծեմ ինքն ասուլիսով էր մեզ հետ հարաբերվում:
– Ասացիք, թե Շ. Քոչարյանի բարեփոխած օրենքի արդյունքում զրկվեցինք «Ա1+»-ից, ի՞նչ եք ուզում դրանով ակնարկել:
– Ուզում եմ ասել, որ ապօրինի իշխանության գոյության պայմաններում
համակարգային բարեփոխումների մասին խոսելն աչքակապություն է եւ
հասարակությանը մոլորեցնելու փորձ:
– Կարելի՞ է ասել, որ այսօր դուք էլ եք մոլորության մեջ:
– Մենք չենք մասնակցելու սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացին,
այնպես որ` դա մեզ մի հասցեագրեք: Մենք սկզբունքային մոտեցումներ ունենք,
որից չենք շեղվելու: Ի դեպ, երկու տարի առաջ այդ նույն մոտեցումները նաեւ
դաշինքինն էին: Այն է` առաջնահերթ խնդիրը գործող ապօրինի
իշխանություններին հեռացնելն է, որից հետո երկրում անպայման պետք է լինեն
համակարգային փոփոխություններ: Հիմա, երբ իշխանությունները համատարած թքած
ունեն Սահմանադրության վրա, երբ խախտում են բազմաթիվ օրենքներ, երբ
գործում է ռեժիմի կամքը, «բեսպրեդելը», այս պայմաններում խոսել
համակարգային փոփոխությունների մասին ու դա ներկայացնել որպես ընդդիմադիր
գործունեություն, կներեք, ինձ համար ծիծաղելի է:
– Պատգամավորական մանդատները վայր դնելու մասին էլ բավական կոշտ
հայտարարություններ եղան ձեր կուսակցության անդամների վերաբերյալ: Նույն
Շ. Քոչարյանը շատ հստակ ասաց` դնում եք, դրեք, ի՞նչ եք անընդհատ սպառնում:
– Մեր պատգամավորները բազմիցս հայտարարել են, որ մանդատն իրենց համար
ինքնանպատակ չէ: Մենք շարունակ հայտարարել ենք, որ եթե ընդդիմությունը
միասնական վայր դնի մանդատները, շատ էֆեկտիվ քայլ կլինի, որը կհանգեցնի
իշխանության ճգնաժամի:
– Իսկ ձեր երեք պատգամավորների դեպքում այն ի՞նչ արդյունք կունենա:
– Մենք հիմա այդ խնդիրը չենք կարեւորում, բայց նաեւ չենք բացառում նման
հեռանկարը: Իսկ ինչ վերաբերում է դաշինքի ցավագին արձագանքներին, ապա
որեւէ խնդիր չենք տեսնում` կարող են կոալիցիայի հետ համատեղ քննարկել ու
մեր պատգամավորներին մանդատից զրկել:
– Ինչո՞ւ եք նույնացնում ձեր գործընկերներին կոալիցիայի հետ:
– Չեմ նույնացնում, պարզապես ասում եմ, որ կարող են միասին նիստ հրավիրել
ու բոլորով «կողմ» քվեարկել մեր երեք պատգամավորներին մանդատից զրկելուն:
– Իսկ ինչո՞ւ եք անընդհատ նման սպառնալիքներով հանդես գալիս:
– Մենք չենք սպառնում: Մենք ասում ենք, որ այսպես շարունակվելու դեպքում
չենք բացառում սահմանազատումը: Մենք մեր քաղաքական դիրքորոշումն ենք
արտահայտել: Եթե դաշինքը վերանայի իր դիրքորոշումը՝ մենք կշարունակենք
համագործակցել նրանց հետ, քանի որ երկար ճանապարհ ենք միասին անցել, իսկ
եթե ոչ, ապա դա համարեք ոչ թե սպառնալիք, այլ՝ քաղաքական գիծ:
– Արդեն ակնհայտ է, որ դաշինքը չի վերանայում իր դիրքորոշումը:
– Հենց ակնհայտ լինի, ակնհայտ կլինի սահմանազատումը:
– Այսօր է՞լ եք պնդում, որ Հայաստանում արտահերթ ընտրություններ են լինելու:
– Այո՛: Երկրում փոփոխությունների քաղաքական պահանջ առաջադրել է ոչ թե այս
կամ այն քաղաքական ուժը, այլ` ժողովուրդը: Այսինքն` եթե որեւէ ընդդիմադիր
ուժ իր առաջնահերթությունը փոխում է, դրանից թուլանում է ոչ թե գործող
իշխանության հեռացման պահանջը, այլ՝ այդ ուժն է հեռանում
հասարակությունից: Ի վերջո, միայն «Հանրապետության» գործիչները չէին
հանրահավաքներում հայտարարում, թե այս ապօրինի իշխանությունները պետք է օր
առաջ հեռանան: Այդ մասին «Արդարություն» դաշինքի մյուս անդամներն էին նաեւ
հայտարարում: