Ո՞րն է լավ, եւ ո՞րն է վատ

02/06/2009 Լիլիթ ԱՎԱԳՅԱՆ

Կուսակցությունների, քաղաքական գործիչների անդառնալիորեն ընկած եւ Հանրային խորհրդի՝ դեռեւս ձեռք չբերած հեղինակությունը բարձրացնելու խնդիրը հանրապետության նախագահը փորձեց արհեստականորեն լուծել՝ նրանց վրա դնելով համաներման անհրաժեշտությունը հիմնավորելու եւ իրեն ներկայացնելու գործը: Եվ վերջիններիս պերճախոսությունից եւ համաներման անհրաժեշտությունը հիմնավորելու կարողությունից են կախված ազատազրկված բազմաթիվ մարդկանց ճակատագրերը: Այս դեպքում համաներման գաղափարը չարժե նեղացնել եւ կապել միայն մարտի մեկի դեպքերից հետո ազատազրկվածների հետ (հայաստանյան բանտերում անմեղ մարդիկ շատ են), թեեւ հենց քաղաքական բանտարկյալներով է պայմանավորված հասարակության ուշադրությունը ՀՀ նախագահի՝ համաներում հայտարարելու սահմանադրական իրավունքի հանդեպ:

Եվ եթե, ուշադրություն դարձնենք, եթե «արդյունքում պարզվի, որ իրոք կա այդպիսի ցանկություն հասարակության մեջ, ապա ես անմիջապես կօգտվեմ սահմանադրական իմ իրավունքից եւ կդիմեմ Ազգային ժողովին՝ օրենք ընդունելու համար»,- հայտարարեց ՀՀ նախագահը՝ Սարդարապատի հուշահամալիրի մատույցներում, Հանրապետության օրը: Հասկանալի լեզվով ասած՝ սա նշանակում է՝ եթե ցանկանում եք, որ համաներում հայտարարեմ, եկեք, խնդրեք, ձեր խնդրանքը հիմնավորեք, կտեսնենք: Թեեւ ոչ ոք չի կասկածում, որ Սերժ Սարգսյանն առանց մեկ րոպե երկմտելու՝ համաներում կհայտարարեր: Պարզապես, նրան անհրաժեշտ է, որ մեկ տարուց ավելի ազատազրկման մեջ գտնվող մարդիկ, կամ, ինչպես նախագահը այլ կերպ ձեւակերպեց, «կուսակցությունները, քաղաքական գործիչները» իրեն խնդրեն: Շատ խնդրեն: Այսինքն` համաներումը հասարակական գիտակցության մեջ պետք է ընկալվի որպես ոչ թե մեծահոգություն, բարի կամքի դրսեւորում, հումանիզմ, այլ ժողովրդական լայն զանգվածների խնդրանքին ընդառաջ գնալու ցանկություն: Հակառակ պարագայում, եւ դա հասկանալի է բոլորին, նախագահի այդ անչափ ուշացած քայլն այլեւս չի կարող ունենալ ակնկալված ռեզոնանսը: Ստացվում է, որ համաներման խնդիրն առանց Հանրային խորհրդի կամ, դիցուք, քաղաքական գործիչ Արթուր Բաղդասարյանի միջնորդության, այսինքն` առանց անազատության մեջ գտնվող մարդկանց վերջնական եւ այս դեպքում՝ գուցե անդառնալի նվաստացման, չի լուծվի: Առհասարակ, երկրի առաջին դեմքը, իր կարգավիճակից ելնելով, քաղաքական ընտրանուն, հասարակությանը որոշակիորեն պարտադրում է վարքագծի նույն կանոնները, նույն արժեքները, որոնք իր համար առաջնային են: Սերժ Սարգսյանը, երբ տակավին պաշտպանության նախարար էր, յուրաքանչյուր հրապարակային ելույթի ժամանակ հպարտորեն պատմում էր, թե որպիսի օրինակելի պաշտոնյա է, քանի որ իրեն սպասարկող մեքենաները կարմիր լույսի տակ կանգնում են: Այդպիսով նա ենթադրում էր, որ վարքի նման կանոնը պետք է օրինակ լինի նաեւ մյուս պաշտոնյաների համար: Հիմա, երբ նա արդեն նախագահ է, նրա հետաքրքրությունների շրջանակն անհամեմատ լայն է. նրա համար կարեւոր է, որ երկրում թեւածի հանդուրժողականությունը, սակայն «դրա համար պետք է արմատից մերժենք ազգային միասնությունը հյուծող ներքին թշնամությունները, անհանդուրժողականությունը դիտենք իբրեւ չարիք»: Հանրապետության օրը շնորհավորական իր ուղերձում Սերժ Սարգսյանը դառնորեն նկատեց, թե այսօր մի իրավիճակ է, երբ «պարտվում են բոլորը, պարտվում են միասնականությունը, բարությունը, հաղթանակում են չարացածությունը, անհանդուրժողականությունը, տիրապետում են կրքերը»: Եվ այս ամենի պատճառն, ըստ նրա, այն է, որ մենք այդպես էլ չենք յուրացնում անցյալի դասերը: Այնպիսի տպավորություն էր, որ շնորհավորական ուղերձի հեղինակն ամենեւին էլ երկրի նախագահը չէր, քանի որ իրավիճակը պատկերացնելուց եւ գնահատելուց հետո երկրի առաջին դեմքի քայլերի հաջորդականությունը պիտի որ այլ լիներ:

Բոլորն, անգամ ԱԺ նախագահը, Սերժ Սարգսյանից ակնկալում էին (եւ այդ մասին հրապարակայնորեն ասել էին), որ նա իր անձնական օրինակով ցույց տա, թե ինքը չարացածության, մանր կրքերի եւ անհանդուրժողականության թշնամին է: Սակայն այդպես չեղավ: Եվ այն էլ որերորդ անգամ:

Երեւանի քաղաքապետի ընտրություններից հինգ րոպե պակաս երկրի նախագահի նման ոչ վեհ քայլի ցուցադրությունը ամենեւին չի նպաստի, որ կիրակի օրն ընտրություններն անցնեն հանդուրժողականության մթնոլորտում: Քանի դեռ երկրի ղեկավարն իր անձնական օրինակով ցույց չտա, որ ինքը վեր է ամեն կարգի մանր, ցածր կրքերից, հասարակությունից, ավելի ստույգ՝ քաղաքական կուսակցություններից, օլիգարխներից եւ նրանց սպասարկող մարդկանց ցավալիորեն հոծ բազմությունից ակնկալել լինել բարոյական եւ ոչ ստոր, լուրջ չէ: Քանի դեռ երկրի առաջին դեմքերի համար ամենեւին էական չէ, որ իրենց ղեկավարած հասարակությունը լինի բարոյական, կիրթ եւ լուրջ, նրանք այդ հասարակության հետ վարվելու են այնպես, ինչպես վարվում են: Երբ երեք երեխաների մայրը՝ տնային հագուստով, հողաթափերով, փողոցներն ընկած` ձայն է հավաքում Երեւանի քաղաքապետի, ավելի վաղ՝ թաղապետի, ավելի վաղ` երկրի նախագահի, ավելի վաղ՝ ԱԺ պատգամավորի համար, դա պիտի որ մտահոգեր երկրի ղեկավարությանը: Երբ բակերում երեկոյան ժամերին երիտասարդները, ովքեր զբաղված են վերոնշյալ եւ անպատիվ գործով, իրենց աշխատանքի համար վարձատրվում են խորովածով եւ «Հայ կոլայով», նշանակում է՝ պետությունը լուրջ պրոբլեմ ունի: Սակայն հասարակության մրուրը լուրջ խնդիր է դառնում քաղաքակի՛րթ պետությունների համար: Մեզ մոտ նրանք են երկրի ապագան: Եվ նրանցն է ապագան, քանի դեռ երկրի առաջին դեմքերը ազնվությունը, մեծահոգությունը, բարեկրթությունը համարում են ոչ պիտանի, ավելորդ ծանրություն, որոնք խանգարում են Հայաստանում լիարժեք ապրելուն: