– Պարոն Բաղդասարյան, կոալիցիայի անդամ կուսակցությունների միջեւ
պարբերաբար լուրջ սրացումներ են տեղի ունենում, եւ որպես կանոն, կողմերից
մեկը մշտապես «Օրինաց երկիրն» է: Ինչո՞վ եք դա բացատրում:
– «Օրինաց երկիրը» բարեփոխումներ պահանջող եւ իրականացնող քաղաքական
կազմակերպություն է իշխանության ներսում: Մենք եկել ենք իշխանության
ինչ-որ բան փոխելու, փոխելու դեպի լավը, լուսավորը եւ գործում ենք հանուն
բարեփոխումների, այլ ոչ թե` «ընդդեմ փոփոխությունների» սկզբունքով: Միշտ
չէ, որ առաջ քաշված նոր գաղափարները, ծրագրերը կամ մոտեցումներն ընկալելի
են ուրիշի համար: Արդյունքում էլ կարող են լինել որոշ տարընկալումներ:
Կոալիցիան մեկ կուսակցություն չէ, տարբեր կուսակցություններ են, որոնք
կարող են ունենալ ինչպես իրար նման, այնպես էլ` իրարից տարբերվող
տեսակետներ: Սա սովորական աշխատանքային գործընթաց է:
– Կոալիցիան մինչ օրս ներկոալիցիոն բոլոր խնդիրները բացատրում էր
գաղափարական հակասություններով: Չե՞ք գտնում, որ վերջերս տեղի ունեցած
ՀՅԴ-«Օրինաց երկիր» հրապարակային վեճը շատ ավելի լուրջ է, քանի որ Շիրակի
մարզպետ Ռոմիկ Մանուկյանը ձեր կուսակիցներին բավական լուրջ մեղադրանքներ
ներկայացրեց:
– Ոչ, չեմ գտնում եւ այդ մասին հայտարարել ենք ինչպես ես, այնպես էլ ՀՅԴ
ղեկավար Հրանտ Մարգարյանը: Խնդիրն անձնական էր, այլ ոչ քաղաքական եւ, ըստ
որում, արդեն անցած-գնացած, երկկողմանի բոլոր հարցադրումները սպառիչ
մեկնաբանվել են քանիցս:
– Դուք շարունակ պնդում եք, թե Հայաստանում լուրջ առաջընթացներ
արձագանագրելու համար ամենեւին էլ պարտադիր չէ իշխանափոխություն
իրականացնել, եւ որ դրան հնարավոր է հասնել բարեփոխումների միջոցով:
Համատարած են մեղադրանքները, եւ մարզպետ Ռ. Մանուկյանը միակը չէր, որ
ՕԵԿ-ին մեղադրեց քաղաքի ու մարզերի տարբեր գերատեսչություններում «Օրինաց
երկրացիներ» ընդգրկելու մոլուցքի մեջ: Արդյոք ՕԵԿ այս մոտեցումները
տեղավորվո՞ւմ են ձեր իսկ մատնանշած բարեփոխումների ծրագրի մեջ:
– Համատարած մեղադրանքներ երբեւիցե չեն հնչել: Մեր երկրում գործում է
պետական ծառայության համակարգ, որտեղ աշխատանքի են ընդունվում մրցութային
կարգով: Սա նշանակում է, որ մենք չենք կարող տարբեր գերատեսչություններում
մարդիկ տեղավորել, եւ, եթե կան խոսակցություններ, ապա դրանք անհիմն են:
Ինչ վերաբերում է քաղաքական եւ հայեցողական պաշտոններին, ապա այն բոլորի
աչքի առաջ է: Այո, ՕԵԿ-ը բարեփոխումների կողմնակից է, եւ բազմաթիվ
բարեփոխումներ արդեն կատարված են: Թերությունները եւ բացթողումները,
սակայն, ավելի շատ են, ինչի մասին մենք բարձրաձայնում ենք: Սակայն միայն
խոսելով առաջ չես գնա: Գործողություններն ավելի կարեւոր են, քան սոսկ
քննադատությունը: Հենց այդ պատճառով էլ մենք առաջնորդվում ենք «Լավին`
լավ, վատին` վատ» սկզբունքով, հենց այդ պատճառով էլ մենք ոչ միայն
քննադատում ենք առկա թերությունները, այլեւ լուծումներ ենք առաջարկում`
լինելով իշխանության մաս` նաեւ մեր հնարավորությունների սահմաններում
կենսագործում ենք դրանք:
– Այն բանից հետո, երբ դուք դեմ արտահայտվեցիք «Վարչական
իրավախախտումների մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին
օրինագծին, ձեր եղբայրը պրոբլեմներ ունեցավ Պետավտոտեսչության
աշխատակիցների հետ: Ասում են՝ եթե դուք «Բենիլյուքսից» չմիջամտեիք, խնդիրն
ավելի կբարդանար: Իրականում ի՞նչ էր տեղի ունեցել, քանի որ
խոսակցություններ կան, որ իշխանություններն այդ կերպ փորձում էին ձեզ
ապացուցել, որ խախտումներն առաջին հերթին իրականացնում է նաեւ ձեր
շրջապատը, եւ պետք չէ ԱԺ ամբիոնից վերացական ու պոպուլիստական
մեղադրանքներ հնչեցնել:
– Հայաստանում բոլորը բոլորին ճանաչում են եւ գիտեն բոլորի շրջապատը, շատ
ավելի լավ գիտեն, թե ով ինչի մեջ է, ում շրջապատն ինչով է զբաղված:
Մեկնաբանություններն, ինչպես ասում են, ավելորդ են: Վերացական կամ
պոպուլիստական մեղադրանքներ երբեք չեմ հնչեցնում: Ինչ վերաբերում է
կոնկրետ թեմայով իմ ունեցած ելույթին, ապա հարյուրավոր նամակներ ու
հեռախոսազանգեր ենք ստացել` ի նշան երախտագիտության:
– Ի դեպ, մամուլում այդ առթիվ մի քանի մեղադրանքներ եղան. նախ՝ որ ձեր
եղբոր BMW X5 մակնիշի մեքենան մգեցված ապակիներով է եղել, ինչն օրենքով
արգելված է, եւ, որ տուգանային հրապարակում ստուգումներ անցկացնելուց հետո
պարզվել է, որ այդ մեքենայի շարժիչի տեխնիկական համարը կեղծված է եղել:
Այս ամենն, ըստ մամուլի, նկարահանվել է «02» հաղորդաշարի համար, սակայն
դեռեւս չի ցուցադրվել: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
– Միանգամից նշեմ, որ ասվածը չի համապատասխանում իրականությանը, ավելին`
ամեն մի բամբասանք մեկնաբանելու ցանկություն չունեմ: Ինչ վերաբերում է
մամուլին, ապա մամուլում նման հրապարակման չեմ հանդիպել, եւ երկրորդ` իմ
եղբայրը BMW X5 մակնիշի մեքենա չունի:
– Դուք վստահեցնում էիք, թե եթե վերոնշյալ օրենքի նախագծում լուրջ
փոփոխություններ չլինեն, ապա ՕԵԿ-ը դեմ է արտահայտվելու դրան:
Փոփոխություններ չեղան, սակայն` դատելով ձեր ելույթներից, դուք դժգոհ չեք:
Ինչո՞վ է պայմանավորված ձեր դիրքորոշման մեղմացումը:
– Փոփոխություններ եղան եւ այն էլ` խիստ սկզբունքային, որոնց արդյունքում
ընդունվել են երկու տասնյակից ավելի առաջարկություններ: Այդ մասին
հայտարարեցին եւ հիմնական զեկուցողները` Ոստիկանության պետի առաջին
տեղակալ Արարատ Մահտեսյանը եւ արդարադատության նախարար Դավիթ
Հարությունյանը: Ի դեպ, այսօր Պետավտոտեսչությունում, այնուամենայնիվ,
բարեփոխումներ են սկսված, ինչի համար հիմք է ծառայելու մեր կողմից
ընդունված «Ճանապարհային երթեւեկության մասին» մայր օրենքը: Մենք եղել եւ
մնում ենք այն կարծիքին, որ մեզ անհրաժեշտ է եվրոպական չափանիշներին
համապատասխան Պետավտոտեսչության համակարգ, եւ համոզված եմ, որ այս օրենքը
ծառայելու է հենց այդ բարեփոխումներն իրականացնելուն: Ի վերջո, մենք
նույնպես կարող ենք լռել, մենք չենք խոսում մեր մասին, մենք խոսում ենք
շուրջ 300.000 վարորդների շահերի պաշտպանության մասին:
– Արամ Կարապետյանը հայտարարել էր, որ առաջիկայում ընդդիմությունը
միասնական հանրահավաքներ է անցկացնելու, որը ի վերջո հանգեցնելու է
իշխանափոխության: Նա վստահեցնում է, որ իշխանության գալուց հետո երկու
տարվա ընթացքում վերադարձնելու է ավանդները, ինչը՝ չնայած խոստմանը, ձեզ
չհաջողվեց: Հնարավո՞ր է այս հարցի շուրջ համագործակցեք ընդդիմության հետ
ու միանաք նրանց հանրահավաքներին:
– ՕԵԿ-ը եղել եւ մնում է այն կարծիքին, որ ժողովրդին ավանդները պետք է
վերադարձնել, եւ վկայակոչում է միջազգային փորձը: Մեկ տասնյակից ավելի
երկրներ ավանդները վերադարձրել են, եւ մենք եւս պարտավոր ենք այդ անել:
Այլ խնդիր է, որ ՕԵԿ-ը, որ այսօր իշխանության մեկ քառորդն էլ չի կազմում,
ի զորու չէ միայնակ այս հարցը լուծել, եւ անհրաժեշտ է բոլոր քաղաքական
ուժերի` դիմություն թե ընդդիմություն, միասնական աշխատանք: Ի վերջո, այդ
ավանդները ոչ ես եմ մեր տուն տանելու, ոչ ՕԵԿ-ը. ավանդները պետք է
վերադարձվեն ժողովրդին, դրա համար էլ պետք է բոլորը հետեւողական լինեն:
Այսօր որոշ մարդիկ կամ ուժեր ասում են, որ իբր ՕԵԿ-ը 1000 ռուբլուն 30
դոլար է առաջարկում, դրա համար էլ դեմ ենք: Պաշտոնապես հայտարարում եմ, որ
ոչ ՕԵԿ-ը, եւ ոչ այլ ոք նման բան չի ասել, ուրեմն եւ` հարկավոր չէ պղտոր
ջրում ձուկ որսալ: Միեւնույն է, ոչինչ պարկում չի մնալու եւ բացահայտվելու
է ամեն ինչ. թե ով ում պատվերն է կատարում, ինչու, ինչ նպատակով կամ
եղանակով:
– Խոսակցություններ կան, որ դուք իշխանափոխություն իրականացնելու
հարցում առաջիկայում համագործակցելու եք «Հանրապետություն» կուսակցության
հետ: Ի դեպ, ասում են նաեւ, որ ԱՄՆ բարձրաստիճան պաշտոնյաների
ցանկությունն է, որ դուք միանաք ընդդիմությանն ու երկրում
ժողովրդավարություն հաստատեք: Իրականությանը համապատասխանո՞ւմ են այս
լուրերը:
– ՕԵԿ-ը ժողովրդավարություն դավանող քաղաքական ուժերից մեկն է
Հայաստանում: Ինձ համար ժողովրդավարություն նշանակում է` օրենք եւ օրենքի
իշխանություն, ազատ մրցունակ տնտեսություն, կլանային դրսեւորումներից եւ
կոռուպցիայից ազատված երկիր, բաց, ազատ եւ հանդուրժող հասարակություն: Դրա
համար էլ ասում եմ, որ պետք է նախ` սիրել երկիրը, հետո` իշխանությունը:
Այն մարդիկ կամ ուժերը, ովքեր երկիր են սիրում, պետք է ամեն ինչ անեն այն
ժողովրդավար տեսնելու համար: Իսկ այդ ճանապարհը բավականին դժվարին է, եւ
բոլոր այն մարդիկ, ովքեր ցանկանում են կառուցել նման Հայրենիք, մեր
համախոհներն են:
– Տարօրինակ չէ՞, որ «բաշխիչ ցանցերի» 100% բաժնեմասը ՌԱՕ-ԵԷՍ-ին
վաճառելու վերաբերյալ այսօր ՀՀ կառավարությունից ու ՀՀ հանրային
ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովից բացատրություններ է պահանջում
ոչ թե ԱԺ-ն, քաղաքական ուժերը, այլ` ՀԲ-ն: Չե՞ք պատրաստվում որեւէ
բացատրություն դո՛ւք պահանջել համապատասխան պաշտոնյաներից, թե, ի վերջո,
ինչպե՞ս է հնարավոր առանց կառավարության իմացության վաճառել դրանք:
– Հայաստանում մասնավորեցման գործընթացի վերաբերյալ իմ հրապարակային
դիրքորոշումները հանրությանը հայտնի են: Լինելով նաեւ իշխանության մեջ,
չենք դադարել նման երեւույթների վերաբերյալ մեր դիրքորոշումն արտահայտել:
Այն, ինչ ասում եք` ես համաձայն եմ, եւ երբ նստաշրջանը կսկսվի, մենք
պաշտոնական պատճառաբանություն կստանանք եւ կհրապարակենք, թե ինչ
պայմաններում է տեղի ունեցել այդ գործարքը, ինչու հրապարակային չի եղել:
Տեղյակ եմ, որ ՕԵԿ որոշ պատգամավորներ արդեն գրավոր դիմել են
կառավարությանը:
– Իսկ հնարավո՞ր էր առանց կառավարության համաձայնության դա անել:
– Անպայման ինչ-որ տեղեկացվածություն եղել է: Եթե Վիճակագրության
ծառայությունն այդ տվյալները հրապարակել է, ուրեմն` ինչ-որ տեղից վերցրել
է: Այսինքն` առանց տեղյակ լինելու հնարավոր չէր դա անել, բայց ամբողջական
ու սպառիչ պատասխան տալու համար պետք է մանրամասն պատասխան ստանալ:
– Ամիսներ առաջ դուք ծավալուն հոդված հրապարակեցիք, որտեղ քաղաքական
ուժերին կոչ էիք անում առաջիկա ՏԻՄ ընտրություններն անցկացնել արդար ու
թափանցիկ: Այդ թեմայի շուրջ դուք նաեւ բանակցություններ էիք վարում
քաղաքական ուժերի հետ, ի՞նչ արդյունք ունեցան այդ բանակցությունները:
– Այո, ես հանդես եմ եկել «Ապագայի ընտրություններ» վերտառությամբ
ընդգրկուն հոդվածով եւ առաջարկում էի, որ մենք, իրոք, ՏԻՄ ընտրություններ
գաղափարի շուրջ համախմբվենք, որովհետեւ շատ ավելի կարեւոր է առաջընթացի
լավ հնարավորությունը, լավ հույսը, քան այն, ինչ անցյալում ունեցել ենք:
Իհարկե, անցյալը չպետք է մոռանանք, բայց կարեւոր է, որ մենք ապագայում լավ
ընտրություններ կազմակերպենք: Դրանից հետո ՕԵԿ-ը կազմակերպեց քաղաքական
կոնսուլտացիաներ, եւ կարող ենք ասել, որ չի եղել որեւէ կուսակցություն,
որի հետ հանդիպել ենք, որ դեմ լինի այս գաղափարին: Այնպես որ` այս առումով
քաղաքական կոնսուլտացիաները կարելի է համարել կայացած: Այլ խնդիր է, որ
քաղաքական դաշտում առկա հակադրությունը` դիմություն-ընդդիմություն,
դժվարացնում է բոլորին մեկ միասնական հայտարարությամբ հանդես գալ: Բայց
կարող եմ ասել, որ բոլորն այս գաղափարն անվերապահորեն ողջունել են, եւ
նրանց դիրքորոշումները դրական են եղել:
– Օրինակ, ՄԱԿ խմբակցության ղեկավարն ընդվզել էր, թե ազատ, արդար
ընտրություններ անցկացնելը ոչ թե գրելով է լինում, այլ` գործով: Որոշ
քաղաքական ուժեր անգամ հիշեցրին Եղվարդի` թիվ 44 ընտրատարածքի
խորհրդարանական ընտրությունները` վկայակոչելով ՕԵԿ-ի կողմից իրականացված
բազմաթիվ ընտրախախտումներ:
– Քննադատություն հնչել է թիվ 44 ընտրատարածքի վերաբերյալ. ես դա
ընդունում եմ: Մնացած դեպքերում ՕԵԿ-ն ինքն է դժգոհել հրապարակային
հայտարարություններով, որ 1999թ. եւ 2003թ. ընտրություններում մեր ձայները
պակասեցրել են: Իսկ ի՞նչ էր տեղի ունեցել իրականում թիվ 44
ընտրատարածքում. ամբողջ Դատախազությունը, իրավական կառույցը պաշտպանում էր
թեկնածուներից մեկին` ի դեմս «Նիգ-Ապարան» հայրենակցական միության:
Քաղաքական ուժը պայքարում էր ոչ թե քաղաքական ուժի հետ, այլ…դա պայքար
էր երկու անձերի միջեւ: Եթե մենք դա համարում ենք քաղաքական պայքար, ապա
քաղաքական պայքար էր մի կողմից՝ կուսակցության, մյուս կողմից`
Դատախազության միջեւ: Բայց մենք դա համարում ենք անձերի պայքար:
Ընտրություններից հետո բողոք չի եղել, այնպես որ` դրա հասցեատերը մենք
չենք հաստատ: Ավելին` այն մարդիկ, ովքեր իրենց քաղաքական ուժ կամ գործիչ
են համարում, պետք է աջակցեին քաղաքական ուժին, որովհետեւ, կրկնում եմ,
մենք քաղաքական ուժի դեմ չէինք պայքարում: ՕԵԿ-ը որեւէ ընտրական կեղծիք չի
կատարել: Մենք պայքարել եւ պայքարելու ենք ընտրական կեղծիքներով որեւիցե
մակարդակում իշխանություն ձեւավորելու դեմ:
– Ընդդիմությունը վստահեցնում է, որ կդադարեցնի իր բոյկոտը, եթե
իշխանությունները հայտարարեն, որ հունվար ամսին կանցկացնեն արտահերթ
խորհրդարանական, իսկ դրանից հետո` նախագահական ընտրություններ: ԵԽ-ն իր
վերջին հայտարարության մեջ դարձյալ կարեւորել էր ընդդիմության
մասնակցությունը եւ կոչ էր արել իշխանություններին՝ նոր բանակցություններ
սկսել: Ի՞նչ եք անելու:
– Սահմանադրական բարեփոխումների գործընթացին մասնակցել-չմասնակցելու
խնդիրն ընդդիմության գործն է: Ինքս՝ որպես ԱԺ նախագահ, բազմիցս փորձել եմ
նրանց հրավիրել ու քաղաքական կոնսուլտացիաներ կազմակերպել: Հիմա այդ հարցի
շուրջ ես նորից նպատակահարմար չեմ գտնում հրավիրել: Եթե հրավիրեմ` գան,
նոր բան չեն ասելու: Մանավանդ, որ ընդդիմության մեջ էլ հիմա մի հարցի
շուրջ տարբեր տեսակետներ կան: Յուրաքանչյուր քաղաքական կազմակերպություն,
իր գործունեության փիլիսոփայությունից ելնելով, ինքը կարող է որոշել իր
հետագա պայքարի տակտիկան, ու մենք այդտեղ նրանց խորհրդատու լինել չենք
կարող: Առաջնորդվել այն կարգախոսով, թե` եթե ես չեմ անում, ուրեմն
անպայման վատն է, ճիշտ չէ: Դրա համար այս հարցում արբիտրի դերը ստանձնեց
Վենետիկի հանձնաժողովը: Մենք պետք է, իրոք, գնանք այս բարեփոխումների
խորացման ճանապարհով, որովհետեւ այն մարդիկ կամ ուժերը, ովքեր խոչընդոտում
են բարեփոխումներին, նրանք, իրոք, իրենց բովանդակության մեջ առաջացնում են
հեղափոխություններ: