Օրերս «Եվրոպական շարժում» կազմակերպությունը «Տարվա եվրոպացի» կոչումն էր շնորհել ՀՀԿ փոխնախագահ, ԱԺ նախագահ Տիգրան Թորոսյանին: Արժե նշել, որ նախորդ տարի վերոնշյալ կազմակերպության` եվրոպացու մոդելով հայ չինովնիկի փնտրտուքը կանգ էր առել Արթուր Բաղդասարյանի վրա: Ամեն դեպքում, Տիգրան Թորոսյանի հետ որոշեցինք զրուցել ոչ թե եվրոպացու իր իմիջի մասին, այլ նախընտրական զարգացումներից:
– Պարոն Թորոսյան, օրերս լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ վստահեցրիք, որ ընտրություններից հետո չեք ակնկալում էքսցեսներ: Սակայն ԱԺ նախորդ ընտրություններից հետո մասնավորապես ՀՅԴ-ն ՀՀԿ-ին մեղադրեց իր ձայները յուրացնելու, ընտրակեղծիքների մեջ: Հնչեցին փոխադարձ վիրավորանքներ, ընդհուպ՝ «Կուրտիզանուհի», «Կուրտիզանուհին ինքդ ես» կարգի: Չե՞ք կարծում, որ այս ընտրություններից հետո նման մեղադրանքներ կարող են ներկայացնել ոչ միայն ՀՅԴ-ն, ընդդիմությունը, այլեւ ԲՀԿ-ն:
– Չեմ կարծում: Այս ընտրություններին լինելու են մեծ թվով դիտորդներ, եւ շատ ավելի կարեւոր է ոչ թե այս կամ այն կուսակցության հայտարարությունը, այլ անաչառ մարմինների եզրակացությունը: Իսկ եթե կուսակցությունները որեւէ հայտարարություն են անում, ուրեմն պիտի դրանք հիմնավորեն փաստերով: Հակառակ դեպքում` դա դատարկախոսություն է: Հուսով եմ` չորս տարվա ընթացքում կուսակցությունները բավարար չափով հասունացել են, որպեսզի իրենց հարցադրումները հիմնավորեն փաստերով:
– Այդ առումով թերեւս ավելի ակտիվ է ԲՀԿ-ն, որն այս էլ որերորդ անգամ փորձում է իր իրավունքները պաշտպանել դատարանի միջոցով:
– Ինչ վերաբերում է ԲՀԿ-ին եւ Արմավիրի քաղաքապետի ընտրություններին, կարծում եմ, դա շատ լավ օրինակ էր, որը ցույց է տալիս, որ Հայաստանում կարող են լինել նորմալ ընտրություններ՝ անկախ այն բանից` ովքեր են այդ ընտրությունների ընթացքում մրցակցում: Տվյալ դեպքում, Արմավիրի քաղաքապետի պաշտոնի համար մրցակցում էին ԲՀԿ-ն ու ՀՀԿ-ն` իրենց ներկայացուցիչներով եւ ոչ թե ուղղակիորեն: Ընտրության արդյունքները հրապարակելուց հետո ԲՀԿ-ն համարեց, թե ինչ-ինչ խախտումներ են տեղի ունեցել, եւ ընտրության արդյունքները կարելի է վիճարկել դատարանում: ԲՀԿ-ն մատնանշեց, թե զգալի թվով հանգուցյալներ են քվեարկել, սակայն դատի ընթացքում պարզվեց, որ այդ, այսպես կոչված, մահացածները նստած էին դահլիճում: Իրականացվեց նաեւ մի շարք տեղամասերի քվեաթերթիկների վերահաշվարկ եւ հասկանալի դարձավ, որ որեւէ քիչ թե շատ լուրջ խախտում տեղի չի ունեցել, իսկ փոքր տարբերությունները որեւէ ձեւով չէին կարող ազդել ընտրությունների արդյունքների վրա, եւ ԲՀԿ-ն ետ վերցրեց իր հայցը: Սա ցույց է տալիս, որ կարելի է նորմալ ընտրություններ անցկացնել:
– Այսինքն, թիվ 39 ընտրատարածքի Վայոց ձորի ՀՀԿ-ական մարզպետի նախընտրական քարոզարշավը ոչ օրինական ճանաչելու հայցով դատարան դիմած ԲՀԿ թեկնածուի հայցի բավարարումը եւ՞ս արդար ընտրությունների անցկացման նախապայմաններից եք համարում, եւ չե՞ք կարծում, որ, ամեն դեպքում, ՀՀԿ-ի եւ ԲՀԿ-ի հանդիպման վայրը հիմնականում դարձել է դատարանը:
– Եթե ուզում եք ասել, որ ԲՀԿ-ի եւ ՀՀԿ-ի ներկայացուցիչների հանդիպումները նման ատյաններում ավելի շատ են, քան այլ կուսակցություններինը, ապա մի՞թե պարզ չէ, թե ինչու է այդպես: Մեծամասնական կարգով այս երկու կուսակցությունները մեծ թվով են ներկայացված, այլ կուսակցություններ գրեթե առաջադրումներ չունեն, էլ ովքե՞ր պիտի հանդիպեին այդ մի քանի դեպքում: Մինչ օրս որեւէ մեկը հավանականությունների տեսությունը չեղյալ չի համարել:
– Ես քիչ առաջ ՀՀԿ-ի գրասենյակում էի: Հնչում էր երաժշտություն, Գալուստ Սահակյանը միջանցքում ծխելով` ճեմում էր, ՀՀԿ պատգամավորներն ու թեկնածուները սենյակներում սուրճ էին խմում, մինչդեռ Սերժ Սարգսյանը շարունակում էր իր չարքաշ աշխատանքը հերթական գյուղում: Ի վերջո, այնքան էլ համոզիչ չէ հիմնավորումը, թե դերերն արդարացիորեն բաշխված են: Տպավորությունն այնպիսին է, որ ՀՀԿ-ի միակ խոշոր հռետորն ու խարիզմատիկ դեմքը Սերժ Սարգսյանն է:
– Կարծում եմ` դիտարկումները ճիշտ չեն, առավել եւս` «չարքաշ» բառի օգտագործումը: Ընտրություններ են, եւ յուրաքանչյուր կուսակցություն ունի մեկ պարզ նպատակ` այնպես կազմակերպել ընտրությունները, որ խորհրդարանում ունենա առավել թվով տեղեր: Նախընտրական պայքարի այս ձեւը մեր մարտավարությունն է` անկախ այն բանից` այն ինչ-որ մեկի դուրը գալի՞ս է, թե՞ ոչ: Եվ պնդում եմ, որ ընտրությունների արդյունքներն ամփոփելիս` այս մարտավարությունն իրեն կարդարացնի:
– ՀՀԿ-ն պաշտպանում է մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված այնպիսի թեկնածուների, որոնք միանշանակորեն չեն ընկալվում հասարակության կողմից: Մասնավորապես` Հրանտ Գրիգորյան, Սաշիկ Սարգսյան, Սեյրան Սարոյան…
– Իմ կարծիքով` խորհրդարանը հասարակության հայելին է: Ինչ վերաբերում է ձեր թվարկած պատգամավորներին (ի դեպ, կարող էիք թվարկել ավելին), նրանք ընտրվում են մեծամասնական ընտրակարգով: Այդ պատգամավորներին ընտրում է հասարակությունը, եւ հասարակությունն է ուղղակիորեն որոշում` ո՞ւմ ուղարկի խորհրդարան: Հետեւաբար պետք է ոչ թե հասարակության փոխարեն հայտարարություն անել, այլ սպասել ընտրությունների արդյունքներին, ապա նոր հետեւություններ անել, թե հասարակությունը ո՞ւմ նկատմամբ՝ ի՞նչ վերաբերմունք ունի:
– Նախընտրական հնարքներից ՀՀԿ-ն, ԲՀԿ-ն եւ ՀՅԴ-ն նախընտրում են հատկապես սոցիալական շեշտադրումները` անվճար բուժօգնություն` կարիքավորներին, անվճար ուսուցում` շնորհալի ուսանողներին: Սակայն խոստանալ այն, ինչ արդեն ամրագրված է գործող օրենքներում եւ ինչը չի կատարվում իրենց իսկ մեղքով, նշանակում է այնքան էլ լուրջ չընդունել ընտրողներին:
– Նախ վստահաբար պնդում եմ, որ ՀՀԿ-ի պարագայում նման բան չկա եւ չէր կարող լինել: Հետաքրքիր առաջարկություն ունեմ. երբ որոշ կուսակցություններ հայտարարում են, թե պատասխանատու են միայն այն ոլորտների համար, որոնց նախարարներն են իրենք, ինչպես նաեւ հայտարարում են, որ մեկ ժամում վերացնելու են կոռուպցիան, միգուցե իրե՞նց ուղղեք այդ հարցերը:
– ՀՀԿ-ի հետ կոալիցիա կազմած երկու կուսակցությունները` ՀՅԴ-ն ու ՕԵԿ-ը, հարմար առիթի դեպքում, կրկնում են, որ ժողովուրդը զզվել է իշխանությունից:
– Նախ՝ նրանք ասում են, որ այս չորս տարիներին լավ բաներ էլ են արվել, սակայն դա արվել է իրենց շնորհիվ: Բայց ամեն մի ողջամիտ մարդ հեշտությամբ կնկատի հակասությունը. եթե իրենք չեն ունեցել վճռորոշ ձայն այլ հարցեր լուծելու համար, ինչպե՞ս է, որ լավ գործերի ժամանակ կարողացել են դա անել: Ձեր նշած մի քանի ծայրահեղ պոռթկումների դեպքում էլ է հակասությունը ակնհայտ. համեմատեք նույն կուսակցության այլ ներկայացուցիչների (ՀՅԴ պարագայում` նախարարների) ելույթների հետ եւ հեշտությամբ կտեսնեք: Հետեւաբար նման «քննադատությունը» բումերանգի կարող է վերածվել:
– Հեռուստատեսությամբ հետեւո՞ւմ եք նախընտրական քարոզարշավին:
– Շատ քիչ:
– Ի՞նչ կարծիքի եք կուսակցությունների քաղաքական գովազդների գեղարվեստական արժեքի մասին: Ո՞ր կուսակցության հոլովակն է Ձեզ դուր գալիս:
– Ես բավական լավ կարծիք ունեմ մեր հասարակության մասին եւ, կարծում եմ, մեր հասարակությունն այդ ամենը համակ ուշադրությամբ չի նայում: Շատ ավելի հետաքրքիր է, երբ ինչ-որ մեկը բանավիճում է կամ տեսակետ է հայտնում, սակայն, երբ իրար հետեւից 20-ից ավելի քաղաքական ուժեր փորձում են մեկ-երկու րոպեի մեջ խցկել իրենց ողջ ասելիքը, որեւէ մեկը դա լուրջ չի ընդունի:
– Այդ դեպքում ինչո՞ւ ՀՀԿ-ն չհրաժարվեց նման անլուրջ մեթոդից:
– ՀՀԿ մեթոդն այլ է. այդ կարճ ժամանակահատվածում ներկայացվում է միայն մեկ հարց, եւ այդ գովազդից հրաժարվելն անհասկանալի կլիներ:
– ՀՀԿ-ի օգտին հանդես եկող երգիչ-երգչուհիներից ո՞ւմ արվեստի երկրպագուն եք Դուք:
– Դա, կարծում եմ, իրենց քաղաքացիական դիրքորոշման արտահայտությունն է, հետեւաբար այդ առումով նախընտրությունների մասին խոսելը կոռեկտ չի լինի:
– Դուք անկեղծորե՞ն այդպես եք կարծում:
– Այո, ես հարգում եմ ցանկացածի, այդ թվում՝ եւ երգիչների ընտրությունը:
– Ընդդիմության մեջ կա՞ն ուժեր, որոնց Դուք համակրում եք, որոնց հետ կուզեիք հանդիպել ԱԺ-ում:
– ԵԽ ԽՎ պատվիրակությունում կարճ ժամանակվա ընթացքում հաջողվեց ստեղծել հանդուրժողականության, փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտ: Վերջին մեկ տարում էլ, կարծում եմ, ընդդիմության հետ խորհրդարանում բավական արդյունավետ աշխատել ենք: Արտախորհրդարանական ընդդիմության շատ ներկայացուցիչների հետ եւս կան պատշաճ, հարգալից հարաբերություններ: Սակայն չմոռանանք, որ պատգամավորներին ընտրում է ժողովուրդը: Հետեւաբար՝ ավելի ճիշտ է մի փոքր էլ համբերել, եւ կտեսնենք, թե ընտրողներն ում կուղարկեն խորհրդարան: