Երեկ Ռոբերտ Քոչարյանը Երեւանի պետական համալսարանում հանդիպում ունեցավ բուհի ուսանողության եւ պրոֆեսորադասախոսական կազմի ներկայացուցիչների հետ: Հանդիպմանը կարող էին մասնակցել միայն նախօրոք կազմված ցուցակներում ընդգրկված անձինք:
Սկզբում Ռ. Քոչարյանը ներածական ելույթ ունեցավ, որից հետո պատասխանեց ուսանողների հարցերին: Իր ելույթում նա հիմնականում անդրադարձավ առաջիկա ընտրություններին ու հայտարարեց, թե քարոզարշավը բավականին քաղաքակիրթ եւ հանգիստ է ընթանում: Դրա պատճառն, ըստ նրա, այն է, որ ընտրությանը մասնակցող քաղաքական ուժերի հիմնական մասը «հրաժարվել է արմատական կարգախոսներից», եւ միայն 2-3 միավորներ կան, որոնք «դեռ մարգինալ են փորձում իրենց դրսեւորել այս քարոզարշավի ժամանակ»: Ըստ Ռ. Քոչարյանի, հենց այդ պատճառով էլ այդ ուժերն ընտրությունների վրա էական ազդեցություն չեն ունենալու: Նրա հավաստմամբ՝ հասարակությունն այսօր չի ընդունում ագրեսիվ դրսեւորումները: Ռ. Քոչարյանի խոսքերով՝ բոլոր ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ բնակչության ընդամենը 2%-ն է մտածում, որ Հայաստանում հնարավոր է իրականացնել նման ագրեսիվ դրսեւորումներ կամ գունավոր հեղափոխություններ: «Երբ տարբեր քաղաքական գործիչներ հնչեցնում էին իրենց ակնկալիքները, թե ինչքան տոկոս կարող են հավաքել ընտրությունների արդյունքում, փորձել եմ այդ տոկոսները գումարել, ստացվել է 380%: Ո՞նց ենք բաժանելու այդ տոկոսները՝ ես չգիտեմ»,- տարակուսանք հայտնեց Ռ. Քոչարյանը՝ թերեւս մոռանալով, որ ՀՀ Սահմանադրության համաձայն, տոկոսներ բաժանողն «իրենք» չեն, այլ ժողովուրդը: Ըստ Ռ. Քոչարյանի, ամենավտանգավոր մոտեցումը հետեւյալն է. եթե չհավաքեմ ձայների կեսից ավելին, ուրեմն՝ ընտրությունները կեղծված են: Իսկ քանի որ կեսից պակաս ոչ ոք չի ուզում, ուրեմն, ըստ ՀՀ նախագահի, շատ մեծ է հավանականությունը, որ մայիսի 12-ից հետո մի շարք մամուլի ասուլիսներ կլինեն, որոնցում ընտրությունների «չբավարարված» մասնակիցները կհայտարարեն, թե ընտրությունները կեղծված են: Նման հայտարարությունից հետո, ըստ նրա, հարց է առաջանում, որ՝ եթե ձայներդ մեկը տարել է, ապա ինչո՞ւ տեր չես կանգնում ձայներիդ եւ ինչպե՞ս պետք է տեր կանգնես ձայներիդ: «Երեւի ձեւերից մեկը եւս մեկ անգամ փորձելն է մեր երկրի ներքաղաքական կայունության պաշարը: Կարող է փորձել, բայց համարժեք պատասխան, իհարկե, այստեղ լինելու է: Որեւէ կասկած որեւէ մեկը չպետք է ունենա»,- իրական ընդդիմադիրներին բավականին թափանցիկ ակնարկներ արեց Ռ. Քոչարյանը: Վերջինս այնուհետեւ իր ելույթում հայտարարեց, որ ընտրության արդար անցկացման համար հավասարապես պատասխանատու են դրան մասնակցող կուսակցությունները, որովհետեւ իրենք են ձեւավորում հանձնաժողովները, իրենք են վերահսկում եւ այլն:
Հայաստանն ուր, Գերմանիան ուր…
Հետո Ռ. Քոչարյանը փորձում էր համոզել, որ ՀՀ իշխանությունները պարտավոր չէին դիտորդներ հրավիրել ԱԺ ընտրության գործընթացը վերահսկելու համար, որովհետեւ դիտորդներին հրավիրելը երկրի իրավունքն է, ոչ թե պարտականությունը: Դիտորդներն, ըստ նրա, հրահանգիչներ չեն, որ գան ու մեզ հրահանգներ տան, թե ով ինչ պետք է անի: «Ես մի փոքր ժամանակ հենց հրահանգիչ աշխատել եմ, դրա համար գիտեմ: Քաղկոմի հրահանգիչ եղել եմ եւ գիտեմ, թե դա ինչ է»,- ասաց նա: Միաժամանակ, ըստ Ռ. Քոչարյանի, դիտորդների ներկայությունը գուցե ավելի կարեւոր է իշխանության, քան ընդդիմության համար: «Մենք տրամադրված էինք դիտորդներ հրավիրել, ուղղակի ուզում էինք բանակցել եւ հասնել նրան, որ դիտորդական առաքելությունն ինքը լինի ազատ տարբեր քաղաքական ճնշումներից եւ տարբեր քաղաքական շահեր իրականացնելուց, գործիք չդառնա ընտրությունների ժամանակ»,- նշեց նա: Եվ որպեսզի հիմնավորի, որ դիտորդական առաքելության ներկայությունն ընտրություններին պարտադիր չէ, Ռ. Քոչարյանն օրինակներ բերեց. «Օրինակ, երբեք դիտորդական առաքելություններ չի եղել, ընտրությունների մոնիտորինգ չի եղել Ավստրիայում, Կիպրոսում, Դանիայում, Գերմանիայում, Հունաստանում, Իռլանդիայում, Իսլանդիայում, Լիխտենշտեյնում: Շարունակե՞մ. Շվեյցարիայում, Շվեդիայում, Սլովենիայում: Չի՛ եղել»: Սակայն պետք է փաստել, որ նշված երկրների հետ համեմատվելը, այն էլ՝ ընտրություններ անցկացնելու հարցում, մեղմ ասած, այնքան էլ տեղին չէ: Գերմանիայում կամ Շվեյցարիայում ընտրությունները չեն կեղծվում, ընտրության մասնակիցների մտքով չի էլ անցնում, որ դրանք կարող են կեղծվել, իսկ մեզ մոտ հակառակն է. ընտրության մասնակիցների չնչին մասն է կարծում, որ ընտրությունները կարող է եւ չկեղծվեն: Ինչեւէ, քանի որ, ըստ Ռ. Քոչարյանի, այն երկրների ցանկը, որտեղ երբեւէ ընտրությունների մոնիտորինգ չի եղել, շատ մեծ է ստացվում, որ մեր իշխանությունները գնացել են աշխարհում գրեթե նախադեպը չունեցող քայլի՝ դիտորդներ են հրավիրել, իսկ դա էլ արել են, որ բավարարեն հասարակության մի մասի պահանջը: «Որովհետեւ, ցավոք, բայց մեր հասարակության մի զանգվածի մոտ, մեր քաղաքական էլիտայի մի մասի մոտ, այսպես, դրսից մեկը պետք է գա եւ ասի, որ սա լավ էր, սա վատ էր, ապրեք տղերք, այսպես մի քիչ էլ շոյի, որ մարդիկ հանգստանան»,- բացատրեց նա: Իր խոսքում Ռ. Քոչարյանը նաեւ անդրադարձավ ԵԱՀԿ դիտորդական առաքելության երկրորդ միջանկյալ զեկույցի այն հատվածին, որտեղ դիտորդները բացասական են գնահատել, որ ընտրական հանձնաժողովների ղեկավարներն իշխանական կուսակցությունների ներկայացուցիչներ են: «Այո, դա ճիշտ է: Ես փորձեմ պարզաբանել, թե ինչու է այդպես: Առաջինը՝ օրենքը դա չի արգելում: Եվ ամենից կարեւորը՝ մենք ունենալով հանրաքվեի բոյկոտի բացասական փորձը, իհարկե մտահոգված ենք, որ եթե հանկարծ հանձնաժողովի նախագահը, որի իրավունքներն առանձնապես չեն տարբերվում շարքային անդամից՝ զուտ նիստ հրավիրող եւ կազմակերպողն է, հանկարծ հետ կանչվի կուսակցության կողմից, եւ մենք այդ կրիտիկական պահի տեսանկյունից ուղղակի լրջագույն պրոբլեմ կունենանք զուտ կազմակերպչական տեսանկյունից: Եվ ապահովագրելու համար ընտրական գործընթացը՝ այդպիսի պատկեր ենք ստացել»,- բացատրեց նա:
Արթուր Բաղդասարյանը՝ դավաճան
Ռ. Քոչարյանը երեկ պատասխանեց նաեւ ուսանողներից մեկի այն հարցին, որը վերաբերում էր ՕԵԿ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի եւ ՀՀ-ում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատան աշխատակցի արդեն հայտնի առանձնազրույցին, որի ձայնագրությունն օրերս հրապարակել էր «Գոլոս Արմենիի» թերթը: Նախագահը հայտարարեց, թե երբ այդ մասին ինքն իմացել է, առաջին հերթին մտածել է, որ դա չի համապատասխանում իրականությանը, եւ, որ նման բան լինել չի կարող: Սակայն Ազգային անվտանգության ծառայությունը Ռ. Քոչարյանի հանձնարարությամբ պարզել է, որ նման խոսակցություն, իրոք, եղել է: «Ցավով եմ ասում, բայց այն, ինչ տպագրվել է 1-ին հոդվածում, 2-րդ հոդվածում, ամբողջությամբ համապատասխանում է իրականությանը: Դա այդպես եղել է: Եվ այդ փաստն անժխտելի է,- հայտարարեց Ռ. Քոչարյանն ու հավելեց,- Նույնիսկ ուսումնասիրման պահին նոր բաներ են պարզվել: «Նոր Ժամանակներ» կուսակցության ղեկավարը հայտարարել է ԱԼՄ-ի ուղիղ եթերով, որ ինքն ուներ այդ ձայնագրությունը»: Ըստ Ռ. Քոչարյանի, մեր երկրի հատուկ ծառայությունները, ուղղակի զուտ մտածելով, որ Ա. Կարապետյանը սովորաբար սիրում է ցույց տալ, որ ինքն ամեն ինչից տեղյակ է, նրան հրավիրել են զրույցի, անլուրջ ընդունելով նաեւ այդ հայտարարությունը, սակայն ՆԺԿ ղեկավարը, Ռ. Քոչարյանի խոսքերով, անժխտելի փաստեր է ներկայացրել, որ իրականում ինքը մեկուկես ամիս առաջ այդ ձայնագրությունն ունեցել է, ու այն ինչ-որ մեկը «դրել է իր դռան փալասի տակ»: Անդրադառնալով ձայնագրության բովանդակությանը, Ռ. Քոչարյանը նշեց, որ դժվար է պատկերացնել, որ ԱԺ նախկին նախագահը կարող է այդքան ցած իջնել: «Ինձ համար սա իսկապես դավաճանության դրսեւորում է,- հայտարարեց Ռ. Քոչարյանը՝ հավելելով,- Նույնիսկ այդ դրսեւորումն ավելի այլանդակ տեսք ունի այն պատճառով, որ սեփական նախաձեռնությամբ է դա արվում, ոչ թե բռնեցին, խոշտանգեցին, չգիտեմ ինչ առաջարկեցին, եւ այլն, եւ այլն, այլ սեփական նախաձեռնությամբ դու համոզում ես օտարերկրյա դիվանագետին, դեռ 3 ամիս մնացած ընտրություններին, որ պետք է ամեն ինչ անել, որպեսզի ընտրությունները վատ գնահատական ստանան»: Նրա հավաստմամբ՝ 100-ավոր զանգեր են եղել (չնշեց, թե ում կողմից) այդ հարցի հետ կապված, «թե ինչպես կարող է այդպիսի քաղաքական գործիչը մասնակցել ընտրության»: Բայց Ռ. Քոչարյանը չի կարծում, որ պետական մարմինների համար ճիշտ ճանապարհը կլինի ինչ-որ կոշտ դրսեւորումներով հանդես գալը: «Ընտրությունների ենք գնում, եւ ամեն մի ընտրող թող ինքը որոշի իր քվեարկությամբ, արդյո՞ք այդ ընտրողի համար հայրենասիրությունը եւ արժանապատվությունն արժեք ունի, թե՞ չունի: Եթե չունի, խնդրեմ, քվեարկեք, ում համար ուզում եք՝ քվեարկեք: Մտածեք, որ կա Ղարաբաղի հարց, կա ցեղասպանության ճանաչման հարց: Մեկ անգամ դավաճանողն ընդունակ է դա անել երկրորդ, երրորդ, չորրորդ անգամ: Եվ նման կարգի դրսեւորումներն ավելի շատ մարդու խառնվածքն են բնութագրում»,- նշեց Ռ. Քոչարյանը:
«Ասեչկա» ԱՄՆ Պետդեպում
Երեկ Ռ. Քոչարյանը, պատասխանելով ուսանողներից մեկի հարցին, անդրադարձավ նաեւ ԱՄՆ Պետքարտուղարության մարդու իրավունքի տարեկան զեկույցի՝ ԼՂ-ի մասին հատվածին, որտեղ նշվել է, թե «Հայաստանը շարունակում է օկուպացրած պահել Ադրբեջանի տարածքները՝ ԼՂ-ն ու շրջակա տարածքները»: Ուսանողը հարցնում էր, թե ինչո՞ւ է հայկական լոբբին արտասահմանում զբաղվում միմիայն ցեղասպանության ճանաչման հարցով, եւ անտեսում է ԼՂ հարցը: Ռ. Քոչարյանը նշեց, թե հայկական լոբբին զբաղվում է ոչ միայն ցեղասպանության, այլեւ ԼՂ հարցով եւ տվյալ երկրի հետ Հայաստանի երկկողմ կապով: Պարզապես, ըստ Ռ. Քոչարյանի, ԼՂ հարցն ավելի շատ ոչ թե հրապարակային գործունեություն է պահանջում, «այլ միգուցե ավելի շատ գործունեություն, որը թերթերում այդքան շատ չի երեւում, բայց որը հետեւողական կատարվում է»: Դառնալով Պետդեպի զեկույցին՝ նա նշեց. «Չենք կարող թե՛ մենք, թե՛ լոբբիստական կազմակերպությունները երաշխավորել, որ նման երեւույթներ չեն լինելու: Բայց ակնհայտ է, որ նաեւ ԱՄՆ Պետքարտուղարությունը 2-3 անգամ փոխելով այդ ձեւակերպումը, ընդունել է, որ ինչ-որ բան այն չարեցին: Բայց գիտեք, մեկ-մեկ դժվար է ինչ-որ բան նաեւ ուղղել այդ պահին: Մենք ենք բողոքում, հետո Ադրբեջանն է բողոքում, հետո մենք ենք բողոքելու, հետո Ադրբեջանը պետք է բողոքի: Սա ավելի շատ լոբբիստական կազմակերպությունների թերությունը չէ, կարծում եմ, եւ այն հանգամանքը, որ սկսեցին իրենք փոխել, ավելի շատ հենց իրենց ներսում ինչ-որ «ասեչկա» եղավ, էլի, չգիտեմ»: