– Վահագն, վերջերս Ձեր հարցազրույցներում «Եվրատեսիլ 2012» երգի մրցույթին «Դորիանսի» մասնակցության մասին նշել էիք, թե, եթե վստահ լինեք, որ նախապես ընտրություն չի արվել, կմասնակցեք: Ձեր մտահոգությունը հաղթահարվա՞ծ է:
– Նախ ասեմ, որ խոսքն այն մասին էր, որ եթե մրցույթի նախընտրական փուլ լինի, մենք կմասնակցե՞նք, թե՞ ոչ, ինչին պատասխանել էի, որ եթե այդ նախընտրական փուլը ֆիկտիվ չէ, ապա կմասնակցենք: Իսկ քանի որ այժմ նախընտրական փուլ չկա, եւ Հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհուրդը ներկայացնելու է որոշումը, որոշեցինք մասնակցել: Որեւէ մեկը երգի հայտ չի ներկայացրել, պարզապես կան մարդիկ, ովքեր պատրաստակամություն են հայտնել մասնակցելու: Իսկ այդ մարդկանց մասին մենք բոլորս գիտենք:
– Գոռ, ինչո՞ւ որոշեցիք մասնակցել: Ո՞րն է դրդապատճառը:
– Մինչ Ադրբեջանի թեման, մենք մտադրություն չունեինք մասնակցել «Եվրատեսիլին», չնայած 2009թ. «Եվրատեսիլի» նախընտրական փուլին մասնակցության հայտ ներկայացրել էինք, բայց այդ ժամանակ մեր խումբը դեռ հայտնի չէր: Այդ ժամանակ, այսպես ասած` անդերգրաունդում էինք, եւ մեր նպատակը միայն հանրության շրջանում ճանաչում ձեռք բերելն էր: 2009թ. մրցույթի նախընտրական փուլին մասնակցության շնորհիվ` «Դորիանսին» ճանաչեցին Հայաստանում: Իսկ այսօր Ադրբեջանի թեման առավել, քան ռիսկի եւ պատասխանատվության խնդիր է, եւ, թերեւս, հենց դա էլ գրավել է մեզ: Մենք ունենք մեր մեսիջը երգի տեսքով, որ կուղղենք աշխարհին, եւ, ինչո՞ւ չէ, նաեւ Ադրբեջանին:
– Այսինքն` եթե «Եվրատեսիլը» տեղի չունենար Ադրբեջանում, ապա մրցույթին մասնակցության ցանկություն չէի՞ք ունենա:
Գ. Ս. – Ո՛չ, չէինք մասնակցի:
Վ.Գ. – Մոտեցումը հետեւյալն է` Ադրբեջանում մրցույթի մասնակցելը բավական բարդ ու պատասխանատու է, ինչի պատճառով մենք մեր մասնակցության պատրաստակամություն ենք ներկայացրել: Մենք որեւէ մեկի հետ չենք մրցում, մրցավազքի մեջ չենք: Մենք տվել ենք երգի մեր տարբերակն` առանց որեւէ ակնկալիքի` չխախտելով «Եվրատեսիլի» կանոնները: Իսկ թե դա Հայաստանին պե՞տք կլինի, թե՞ ոչ` կերեւա առաջիկայում:
– Այնուամենայնիվ, նախապես խոսվում էր Բաքվում Հայաստանի մասնակցության ռիսկերի մասին: Ձեր պատկերացմամբ` ի՞նչ վտանգներ կարող են առաջ գալ Հայաստանի մասնակցության դեպքում:
Գ.Ս. – Եթե որոշվել է, որ Հայաստանը գնալու է «Եվրատեսիլին», ինչի համար նաեւ փաստաթուղթ է ստորագրվել, չեմ կարծում, թե ֆիզիկական իմաստով ինչ-որ վտանգ է սպառնում: Միգուցե հոգեպես ճնշվածությո՞ւն լինի, կամ վատ բառեր ասեն ելույթի ժամանակ, սուլոցներ լինեն, հնարավոր է` թուղթ էլ նետեն, բայց չեմ կարծում, թե ֆիզիկական իմաստով վտանգ է սպառնում: Իհարկե, Բաքվում վախ կլինի, որ հանկարծ բան չնետեն բեմ, բայց ռիսկը միշտ էլ հաճելի է:
Վ.Գ. – Եթե Հայաստանը մասնակցում է «Եվրատեսիլին», ուրեմն մեր Կառավարությունն ունի բավականաչափ անվտանգության երաշխիքներ: Համենայնդեպս, հուսով եմ, որ այդպես է, եւ չեմ հավատում, թե կգնանք` «ինչ կլինի` կլինի» վիճակով: Դա բացառում եմ:
– Բայց խոսքը նաեւ քաղաքականացված մրցույթի մասին է, երկրների քաղաքական տրամադրությունների մասին, ինչքան էլ բացառում ենք այդ հանգամանքը:
Գ.Ս. – Հարցը մրցույթում տեղ վերցնելը չէ, իսկ քաղաքականությունը կապված է հենց այդ տեղերով, թե որ երկիրը հաղթանակ կտանի, եւ այլն: Մենք ունենք մեր ասելիքը, եւ մեզ չի հետաքրքրում, թե որ տեղը կզբաղեցնենք: Մարդիկ, ովքեր ունեն մեր կարիքը եւ չգիտեն մեր մասին, «Եվրատեսիլի» միջոցով կիմանան: Միգուցե կարողանանք փոխե՞լ ինչ-որ բան, «Եվրատեսիլի» ֆորմատ ասվածը ջարդել: Մենք ուզում ենք այդ ֆորմատից դուրս ներկայանալ:
– Ֆորմատ ասելով` նկատի ունեք երգերի պարզունակությո՞ւնը:
Վ.Գ. – Այո՛, հենց դա նկատի ունենք, եւ փորձում ենք փոխել այդ մոտեցումը:
Գ.Ս. – Երգը կարող է պարզ լինել, եթե հնարավոր է նման հանճարեղ բան անել, բայց ոչ պարզունակ: «Եվրատեսիլի» հաղթող երգերը հիմնականում եղել են պարզունակ: Չնայած հաղթող երկրների շարքում եղել են բացառություններ, ինչպես, օրինակ, Սերբիայի ներկայացուցչի «Մոլիտվա» երգը: Դա ֆորմատից դուրս էր, եւ լսելիս փշաքաղվում էի:
Վ.Գ. – Բայց մենք միշտ հիշում ենք այդ բացառությունները, իսկ հաղթած մյուս երգերը չենք հիշում: «Եվրատեսիլին» ներկայացվող երգը պետք է հիթային լինի, հիշվող:
Գ.Ս. – Հիթ հասկացությունը կա նույնիսկ դասական երաժշտության մեջ: Գուցե Բեթհովենի «Յոթերորդ սիմֆոնիան» դժվար է հիշելը, բայց նույնը չենք կարող ասել նրա «Լուսնի սոնատի» մասին կամ Բախի հիթի` «Տոկադա ֆուգային»-ի մասին:
– «Եվրատեսիլի» մասնակցության համար գրված երգը` «Սա է մեր աշխարհը», հստակ ենթատեքստ ունի: Ըստ Ձեզ` ինչպիսի՞ն կլինի Ադրբեջանի վերաբերմունքը, երբ աշխարհին խաղաղասիրական կոչ արվի հենց իրենց բեմից:
Վ.Գ. – Այդ երգը երգվում է ամբողջ աշխարհի համար, որտեղ բոլոր մարդիկ գտնվում են նույն վիճակում: Ցանկացած նորմալ մարդ ուզում է առողջություն եւ խաղաղություն, քանի որ ցանկանում է երջանիկ լինել: Իսկ հիվանդություններն ու պատերազմը մարդկանց խանգարում են ապրել: Ու եթե հիվանդությունը մարդուց կախված չէ, ապա պատերազմը մարդուց է կախված: Իհարկե, հասկանում ենք նաեւ այն, որ պատերազմները մեծ գումարներ են բերում մարդկանց, այլ կերպ ասած` բիզնես է: Համացանցում մեր հայրենակիցները մեր ներկայացրած երգի տակ այնպիսի՜ մեկնաբանություններ են թողել… Օրինակ, ասում են` «Ի՞նչ է նշանակում կանգնեցնել պատերազմները, կտրել փշալարերը, մի հատ էլ եկեք խնդրեք մեր հողերը հետ տան»: Սա մի հիվանդ մոտեցում է: Երկրորդ հիվանդ մոտեցումն այն է, երբ գրում են, թե` «իմ որդին կամ եղբայրը ծառայում է բանակում, իսկ դուք ուզում եք գնալ Ադրբեջան` ազգի դավաճան դառնալ»: Մենք պատասխանել ենք այդ հիվանդ մոտեցումներին: Կարծում եմ` եթե մենք մեզ հաղթած ազգ ենք համարում Ղարաբաղյան պատերազմում, ապա ավելի վեհ է հաղթած ազգի կողմից խաղաղասիրական կոչեր անելու մոտեցումը: Չգիտեմ, չեմ հասկանում, թե ո՞րն է պատճառը, երբ փոքր ազգ լինելով` երբեւէ չենք եղել միասնական:
Գ.Ս. – Մինչ «Եվրատեսիլին» մասնակցելը մեր հասցեին չէինք լսել վատ խոսքեր, բայց հենց որոշեցինք մասնակցել, մարդիկ, կարծես, անհամբեր սպասում էին դրան, որ քարկոծեն:
Վ.Գ. – Ու գիտե՞ք` եթե «Դորիանսը» հրաժարվեր մասնակցել, ապա այդ նույն մարդկանց կատեգորիան սկսելու էր քարկոծել, դժգոհել, թե ինչո՞ւ «Դորիանսը» չի մասնակցել: Ամեն դեպքում ես գոհ եմ արդյունքից: Քանակական իմաստով ավելի շատ բացասական կարծիքներ էի սպասում: Տոկոսային հարաբերությամբ այդ բացասական կարծիքները կազմում են 8%, բայց եթե հիշենք, թե նախորդ մրցույթներին մարդիկ ոնց էին, այսպես ասած` իրար «միս» ուտում, ապա դժգոհելու առիթ չունենք:
– Ամեն անգամ, երբ Հայաստանը հայտ է ներկայացնում նշյալ մրցույթին մասնակցելու, սկսում են թմբկահարել, որ համացանցում ամենաշատը մեր երկրի ներկայացրած երգն են լսել: Ավելին` վստահեցնում են, թե Հայաստանը հաղթելու է, մինչդեռ ամեն տարի արդյունքը մնում է անփոփոխ` թույլ ու կաշկանդված ելույթներ: Ինչո՞ւ չենք կարողանում մեր պարտությունը տանելի դարձնել եւ այլեւս չառաջնորդվել «մասնակցությունն ամենակարեւորն է» դատարկ լոզունգով:
Վ.Գ. – Ոչ ոք երբեք չգիտի` կհաղթի՞ «Եվրատեսիլին», թե՞ ոչ: Եթե դու նախապես հայտարարություններ ես անում, թե հաղթելու ես, ուրեմն` արդեն պայմանավորվել ես հաղթանակի համար: Թե ինչո՞ւ ենք անհաջողություններ կրում «Եվրատեսիլի» բեմում, չեմ կարող ասել: Հավատացե՛ք, «Եվրատեսիլում» հաղթանակը միայն երգից չէ կախված: Հաղթանակի 50%-ը կախված է պրոմոտուրերից, PR-ից, իսկ եթե մարդը երգն առաջին անգամ լսելու է բեմից, ապա հաղթելու շանսերը շատ քիչ են: Այդ իմաստով Սիրուշոյի օրինակը շատ լավ օրինակ է, քանի որ նա շատ ճիշտ PR խմբով աշխատեց:
– Իսկ չէ՞ որ բոլոր տարիներին էլ պատասխանատվությունը կրում է Հանրային հեռուստատեսությունը: Ինչպե՞ս հասկանալ Ձեր նշած դեպքում: Միգուցե Սիրուշոյի դեպքում ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գործոնն է՞լ կար:
Վ.Գ. – Չեմ կարող ասել, եւ կարծում եմ` էականն արդյունքն է:
– Գոռ, 2010թ. Օսլոյում Եվա Ռիվասի հետ մասնակցում էիր «Եվրատեսիլ» երգի մրցույթին: Ինչպիսի՞ն էր եվրատեսիլյան բեմը քեզ համար:
Գ.Ս. – «Եվրատեսիլի» ներքին խոհանոցի մասին տեղյակ չեմ: Ամեն դեպքում, բեմում գտնվելն ինձ համար շատ հաճելի էր: Ընդհանուր աղմուկ ես լսում, որը քեզ ուժ է տալիս, եւ չկա ժյուրիի կազմ:
– Հայաստանի գրեթե բոլոր մասնակիցների վատ ելույթները, այլ կերպ ասած` ֆալշ տոնայնության մեջ երգելը, կապում էին դահլիճի ակուստիկայի հետ: Ինչպիսի՞ն էր դահլիճի ակուստիկան:
Գ.Ս. – Ակուստիկայի խնդիր գուցե լինի, բայց ամենամեծ խնդիրը հուզվածությունն է: Ձայնը կարող է շատ լավ լսվել ականջում, բայց հուզմունքի պատճառով լարվես: Կարծում եմ` ուղղակի պետք է մոռանաս ամեն ինչ: Համերգ է, որտեղ պետք է շատ հանգիստ լինես: Դա նաեւ փորձի ու ներքին վստահության խնդիր է:
Վ.Գ. – Այդ ամենի հետ մեկտեղ` խանգարում է մեր ազգային մոտեցումը «Եվրատեսիլին»: Ոնց էլ լինի` ելույթ ունեցող արտիստը ենթագիտակցաբար մտածում է, որ հեռուստաէկրանի առջեւ հայ ժողովուրդը ուշադիր հետեւում է իրեն, եւ իր ամեն «կիքսիկը» գրանցում է իր մոտ: Իսկ դա լարում է առաջացնում: Մինչդեռ մնացած երկրներում մարդիկ շատ հանգիստ նայում են մրցույթը, վայելում են այն, ու իրենց համար «Եվրատեսիլն» ուղղակի տոն է, շոու: Այնինչ մենք դրան նայում ենք` որպես մրցակցություն:
Գ.Ս. – Մենք ջախջախելու չենք գնում: «Եվրատեսիլն» ընդամենը մրցույթ է: Ամբողջ աշխարհում ջազ փառատոներ են անցկացվում, որտեղ մթնոլորտն ավելի հանգիստ է, քանի որ այն «Եվրատեսիլի» պես բիզնեսի չի վերածվել, իսկ մասնակիցներն էլ հոգեկան տրավմաներ չեն ունենում: Իսկ իրականում «Եվրատեսիլից» հետո տրավման մեծ է:
Վ.Գ. – Մենք ունենք փաստեր, երբ մարդու տարիների կատարած աշխատանքը մի քանի րոպեում ջուրն է ընկնում: Էմմին շատ լավ երգչուհի է, եւ տարիներ շարունակ նա պահել է իր ոճը, տեսակը, դեմքը, եւ նրա այդ ամբողջ աշխատանքը 3 րոպեի ընթացքում մոռացանք եւ սկսեցինք խոսել այդ 3 րոպեի մասին, որը մեզ բերեց անհաջողություն:
– Իսկ ի՞նչն էր այդ անհաջողության պատճառը:
Վ.Գ. – Չգիտեմ, միգուցե մարդիկ չսիրեցի՞ն այդ երգը: Ընդհանրապես, «Եվրատեսիլին» մեր ներկայացրած երգերն իմ ճաշակով չէին, թեեւ շատերը կարող են դրանք հավանել եւ սիրել: Ամեն դեպքում կարելի է գոնե մեկ անգամ դուրս գալ այդ ստանդարտից: Կարեւոր չէ` մե՞նք կգնանք, թե՞ մեկ ուրիշը, այլ կարեւորն այն է, որ գոնե այս անգամ դուրս գանք հաշվարկներից ու այլեւս չմտածենք, թե երգի մեջ ինչքա՞ն տակտի հաշվարկ կանեն, մարդիկ կպարե՞ն, եւ այլն:
– Ի դեպ, այս պահին խոսվում է Լուիսա Մունի, Թաթա Սիմոնյանի մասնակցությունների մասին: Ինքներդ ինչպե՞ս եք գնահատում նրանց մասնակցությունը:
Գ.Ս. – Ճիշտ կլինի չխոսել այդ մասին, որովհետեւ շատ բան չեմ կարող ասել:
– Հայաստանում նախընտրական թեժ տարի է սպասվում, եւ առաջիկայում կուսակցություններն իրենց «սատար» կանգնելու առաջարկներով կդիմեն նաեւ երգիչ-երգչուհիներին: Որեւէ առաջարկ ստացե՞լ եք:
Վ.Գ. – Մենք ոչ մի կուսակցության սատար չենք կանգնի: «Դորիանսը» ոչ մի կուսակցության չի քարոզելու: Միգուցե մի օր լինի՞ այնպիսի կուսակցություն, որի համար հանդես կգանք քարոզությամբ:
Գ.Ս. – Մենք ոչ մեկին ո՛չ դեմ ենք, ո՛չ կողմ: Ունենք մեր առանձին աշխարհը, որտեղ ապրում ենք: Հայաստանում դժոգոհությունը շատ է, ժպիտը` քիչ, եւ մեզանում, կարծես, գերակշռում է «մուննաթը»: Մենք սիրում ենք նստել թախտին` սպասել բախտին, այնինչ պետք է գործել, աշխատել ու հասկանալ, թե ո՞րն է քո կյանքի նպատակը: