Սահմանադրական փոփոխությունների հարցում հայրենի ընդդիմությունն ի վերջո եկել է միասնական դիրքորոշման: Եվ նրանք որոշել են բոյկոտել նոյեմբերի 27-ին կայանալիք հանրաքվեն: Այս մասին զրուցեցինք «Նոր Ժամանակներ» կուսակցության նախագահ Արամ Կարապետյանի հետ:
– Հանրաքվեից ընդամենը մեկուկես շաբաթ առաջ ընդդիմադիր բոլոր ուժերը միասնական որոշում կայացրին՝ բոյկոտելու սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեն: Արդյոք արդեն ուշացած չէ՞ այդ քայլը:
– Ոչ, ուշացած չէ: Ես էլ մինչեւ ընդհանուր որոշումը կայացնելը 18-ի ֆորմատում այդ միտքն արտահայտել եմ: Ակտիվ «ոչ»-ի պարագայում էլ ամեն ինչ շատ ավելի ճիշտ կլիներ: Բայց այդ պարագայում կա մեկ խնդիր՝ ամենամեծ պրոբլեմը վերահսկելն է: Մենք սպասեցինք մինչեւ վերջ ու երբ տեսանք, որ դիտորդական առաքելությունը չստացվեց, որոշեցինք բոյկոտել: Եթե «exit-poll» չենք անելու, միջազգային դիտորդներ չեն լինելու, «ոչ»-ը միանգամից կարող են «այո» դարձնել, ինչպես միշտ են արել՝ նախորդ նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրությունների ընթացքում: Իսկ «exit-poll» չանելու եւ միջազգային դիտորդների բացակայության պայմաններում հանրաքվեին մասնակցելով օգնում ես իշխանություններին: Գալիս ես, ընտրացուցակում անձնագրիդ տվյալները գրանցվում են, քվեաթերթիկը գցում ես, անհրաժեշտ մասնակցության թիվն ապահովում ես: Հետո իրենք շատ հանգիստ քո «ոչ»-ը «այո» են դարձնելու: Բոյկոտը հանրապետության ամբողջ տարածքում ենք անելու: Բոյկոտի տարբերակը ճիշտ է նաեւ նրանով, որ մենք տեսնում ենք, թե «այո» քարոզողների հետ հանդիպումներին «ծեծուջարդով» են մարդիկ բերում: Ու այդ պարագայում էլ, երեխաներից ու գազանանոցի կենդանիներից բացի, ոչ մեկը չի գալիս: Իրենք շատ մեծ դժվարությամբ են կարողանում մարդկանց նույնիսկ քարոզարշավի բերել: Այդ պարագայում իշխանությունները պետք է շատ մեծ ռեսուրսներ ներդնեն` մարդկանց բերելու եւ «այո» քվեարկել տալու համար, մանավանդ՝ գյուղերում: Իսկ քաղաքներում ես միանշանակ համոզված եմ, որ բոյկոտը կիրառելի է: Այնուամենայնիվ, եթե իշխանությունները մարդկանց ստիպեն, տանեն հանրաքվեի, ապա մենք ասում ենք, որ այդ պարագայում արդեն պետք է «ոչ» քվեարկեն:
– Իսկ բոյկոտն ինչպե՞ս եք վերահսկելու, քանի որ հնարավոր է՝ իշխանությունները մասնակիցների թիվն արհեստականորեն մեծացնեն:
– Մենք դիտորդների միջոցով ենք վերահսկելու: Դիտորդների մի մասը լինելու է դրսում եւ ֆիքսելու է միայն ներս մտածների թիվը: Դրանից հետո ամեն մեկ-երկու ժամը մեկ հրապարակելու է մասնակցության թվերը՝ ամբողջ հանրապետությունով մեկ: Սա ավելի հեշտ ու կիրառելի մեխանիզմ է:
– Ընդդիմության մեջ երկփեղկվածություն կա կոնկրետ հանրաքվեի օրվա անելիքների վերաբերյալ: ԱՄԿ նախագահ Արտաշես Գեղամյանը հայտարարում է, որ պետք է այդ օրը քվեներին տեր կանգնել տեղամասերում եւ հանրաքվեի հաջորդ օրը՝ նոյեմբերի 28-ին, «Ազգային Միաբանություն» կուսակցությունը կհայտարարի, թե ինչ է անելու: Իսկ «18-ի ֆորմատը» կոչ է անում` այդ օրը գալ Երեւան ու քվեներին այստեղ տեր կանգնել: Արդյոք այդ մոտեցումն ընդդիմությանը պարտության չի՞ տանի:
– Հիշո՞ւմ եք, երբ Ավանում մենք հանրահավաք էինք անցկացնում, ես ասացի, որ սեպտեմբերից գործընթացներ կգնան, իսկ հոկտեմբերին ընդդիմությունը միասնական կդառնա: Հիմա ես ասում եմ, որ այս հարցում եւս միասնական տեսակետ կլինի: Իմ անձնական կարծիքն է, որ նոյեմբերի 27-ին պետք է հավաքվենք Երեւանում: Պետք է հենց այդ օրվանից սկսենք գործընթաց, որպեսզի ամսի 28-ին թվեր հրապարակելիս իշխանությունները հասկանան՝ կա զանգված, որը համաձայն չի լինի կեղծիքներին ու չի հանդուրժի կեղծիքներ: Դրա համար նոյեմբերի 27-ի հանրահավաքը ես համարում եմ շատ կարեւոր: Այլ խնդիրներ կան, որ ընդդիմության մի մասն ասում է, թե վերահսկելուց հետո պետք է դա անել: Սա տակտիկական խնդիր է, որը ես չէի ուզենա հիմա ոչ հրապարակել, ոչ այդ մասին խոսել: Այդ մասին խոսելու ժամանակը կգա նոյեմբերի 25-ին: Առաջիկայում մեր տակտիկայի վերաբերյալ կասենք՝ ինչ անել, ինչպես անել, երբ անել, ումով անել:
– Բայց ընդդիմության հանրահավաքներին բավական քիչ մարդ է հավաքվում: Արդյոք ժողովուրդը չի՞ հոգնել այսօրվա ընդդիմությունից:
– Որպես հին հեղափոխական, առաջինը սկսեմ նրանից, որ հանրապետությունում մարդկանց թիվը խիստ նվազել է: Երկրորդը՝ ապատիան է, երբ ժողովուրդը դեռ չի տեսել գործընթացի վերջնական արդյունքը: Եվ հիմա մարդիկ չեն կարողանում հասկանալ, թե ինչի համար են ոտքի ելնելու եւ այս անգամ գոնե լուծվելո՞ւ է հարցը, թե՞ հերթական անգամ ընդդիմությունն իրեն հիասթափեցնելու է: Բայց ժողովրդի մեջ վախ չկա, քանի գնում, մարդկանց քանակն ավելանում է: Ես լիովին համոզված եմ, որ եթե կրիտիկական զանգված ունենանք, ապա հենց այդ օրն էլ լուծելու ենք հեղափոխության հարցը: Եթե կրիտիկական զանգված չունենանք եւ հանկարծ չստացվի, ապա դա ոչ մի բան չի նշանակելու: Հիշեք խոսքերս, այդ պրոցեսը շարունակական է եւ բերելու է արտահերթ իշխանափոխության:
– Իսկ Ձեր մատնանշած կրիտիկական զանգվածը ո՞րն է. որքա՞ն մարդ պետք է հավաքվի, որ իրականացնեք հեղափոխություն:
– Իմ կարծիքով` այդ կրիտիկական զանգվածը 30 հազարն է, որի պարագայում կսկսվի շատ լուրջ գործընթաց: Բայց յուրաքանչյուր գործընթացի մեջ կա ֆորս մաժոր:
– Իսկ ֆորս մաժորի դեպքում ի՞նչ եք անելու:
– Պատրաստվելու ենք նոր գործընթացների: Ես կներկայացնեմ մեր տեսակետը՝ շարունակական պրոցեսներ տանելու համար: Բայց ես մեկ րոպե անգամ կասկած չունեմ, որ Հայաստանում իշխանությունները փոխվելու են արտահերթ:
– Դուք նշում եք, որ իշխանափոխությունը կախված է կրիտիկական զանգվածի հավաքվելուց եւ, որ ընդդիմության լիդերները պատրաստ են մարդկանց առաջնորդելու: Բայց ի՞նչ երաշխիքներ կարող եք տալ, որ 2003-2004թթ. պատմությունը չի կրկնվի, եւ ընդդիմությունը, ժողովրդին մի որոշ տեղ իր ետեւից տանելուց հետո, նորից տները չի ուղարկի ու հերթական անգամ հուսախաբ չի անի:
– Ֆորմատի մեջ եղած լիդերների մեծ մասն անցել է ամեն ինչի միջով եւ չի կոտրվել: Դա ցույց է տալիս իրենց հաստատակամությունը: Եվ թող որեւէ մեկը մեր «դուխի» վրա չկասկածի: Որեւէ մի լիդեր եթե մի տեղ կանգնեց, ապա ես առաջ եմ գնալու: Ես, իհարկե, ֆորմատում նման բան չեմ տեսնում, բոլորը հաստատակամ են: Բայց կրկնում եմ, եթե հանկարծ որեւէ մեկը որեւէ մի տեղ կանգնեց, ապա մնացածը շարունակելու են առաջ գնալ: