Հայաստանում այսօր անշարժ գույքի գները շարունակում են աճել, բայց, միեւնույն ժամանակ, ամեն քայլափոխի կարելի է ականատես լինել արագ տեմպերով կատարվող բնակելի շենքերի շինարարության: Ո՞ւմ համար են դրանք կառուցվում, եւ արդյոք կգործի՞ շուկայական առաջարկ-պահանջարկի օրենքը: Չէ՞ որ բնակարանների առաջարկի աճը պետք է հանգեցնի դրանց գների նվազմանը: Այս հարցերի պատասխանները փորձեցինք ստանալ մի քանի անշարժ գույքի գործակալություններից:
Կանխատեսումները խոսում են այն մասին, որ մինչեւ տարվա վերջ բնակարանների գները կշարունակեն աճել: Սա պայմանավորված է հիմնականում վերջիններիս նկատմամբ «խոպանչիների» խավի կողմից ձեւավորվող պահանջարկով: Պարզ ասած, արտասահմանում ողջ տարին աշխատողները փորձում են հնարավորինս շուտ բնակարան գնել, որպեսզի մինչեւ ձմեռ հասցնեն այն վերանորոգել: Հուլիս ամսվա համեմատ` այժմ անշարժ գույքի գներն աճել են մոտ 20%-ով, իսկ անցած տարվա համեմատ` դրանք մոտ կրկնակի են աճել: Իհարկե, Երեւանի տարբեր համայնքներում աճի տեմպը տարբեր է. այն միշտ ավելի նվազ է ծայրամասերում: Այնուամենայնիվ, գործակալություններից մի քանիսը կանխատեսում են գների նվազում հաջորդ տարվա առաջին ամիսներին: Այստեղից կարելի է կոպիտ եզրակացություն անել. «դրսի փողերը» տարվա սկզբին պակասում են: Սակայն, շուկայի որոշ միջնորդների կարծիքով, նույնիսկ այդ ժամանակ գների զգալի նվազումներ չեն լինի: Այս աճը վերաբերում է հիմնականում հին շենքերին եւ էժան բնակարաններին, իսկ նորակառույց շենքերի դեպքում պատկերն այլ է:
Գործակալների հետ զրույցներից կարելի է եզրակացնել, որ նորակառույց եւ հին շենքերի բնակարաններն անշարժ գույքի շուկայում գրեթե տարբեր սեգմենտներ են, այսպես ասած՝ իրար հետ «կապ չունեն»: Դրա բացատրությունը հետեւյալն է. քանի որ նոր կառույցները Երեւանում հիմնականում «էլիտար» են եւ ամեն մեկի «գրպանին հարմար» չեն, ուստի դրանց նկատմամբ պահանջարկ ձեւավորողներն էլ են ուրիշները: Նոր բնակարանների գներն ինքնըստինքյան ավելի բարձր են, քան հներինը, սակայն գործակալությունները դրանց աճ չեն կանխատեսում: Վերջիններից մեկի տվյալներով, Հյուսիսային պողոտայում կառուցվող բնակարանների գներն արդեն իջնում են:
Այսօր Երեւանում հետաքրքիր տենդենց գոյություն ունի: Կառուցվող, անգամ այն շենքերում, որոնց հիմքը նոր է դրվում, բնակարաններն արդեն վաճառվում են: Այստեղ եւս շուկայի տարբեր միջնորդական կազմակերպությունների տվյալները տարբերվում են: Ոմանց հավաստմամբ՝ բնակչության մոտ դեռ չի ձեւավորվել վստահություն «անշոշափելի» տների նկատմամբ, առավել եւս, երբ դրանց համար նրանք պարտավոր են կանխավճար մուծել եւ հիպոթեքային պայմանագիր կնքել, իսկ բնակարանն ակնկալել անորոշ ժամանակ անց: Իսկ որոշ գործակալություններ ասում են, որ քաղաքի կենտրոնում գոյություն ունեն կառուցվող այնպիսի շենքեր, որոնց բոլոր բնակարաններն արդեն տերեր ունեն:
Այժմ բնակարանների այսօրվա գների մասին: Ներկայացնում ենք գործակալություններից մեկի միջին տվյալները: Փոքր կենտրոնում 1 քմ-ի արժեքը նվազագույնը 855 ԱՄՆ դոլար է, առավելագույնը՝ 1385, միջին կենտրոնում՝ համապատասխանաբար՝ 725 եւ 970, մեծ կենտրոնում՝ 484 եւ 785, Արաբկիրի առաջին հատվածում՝ 650 եւ 825, Արաբկիրի երկրորդ հատվածում՝ 520 եւ 730, Արաբկիրի երրորդ հատվածում՝ 390 եւ 550: Այնուամենայնիվ, այս թվերը «քարացած» չեն: Դրանք կախված են նաեւ նրանից, թե քանի սենյականոց են բնակարանները կամ որ հարկում են գտնվում: Օրինակ, մեկ սենյականոցների 1 քմ-ն շատ ավելի թանկ է, քան բազմասենյականոցներինը: Կամ, Կասկադի մոտ այն բնակարանները, որոնց պատուհանները նայում են Թամանյանի արձանին հարող պուրակին, մեծ պահանջարկ ունեն, ուստի դրանց 1 քմ-ի գինը հասնում է մինչեւ 2000 դոլարի:
Իսկ ի՞նչը կարող է կանգնեցնել բնակարանների գների աճը. քաղաքական ցնցումները: 2003թ. ապրիլի 12-13-ին Բաղրամյան պողոտայի վրա տեղի ունեցած դեպքերը եւ 1999թ. հոկտեմբերի 27-ի ողբերգությունը ցույց են տվել, որ մի քանի ամիս անշարժ գույքի նկատմամբ պահանջարկը շարունակել է նվազել: Այսինքն, քաղաքականապես եւ տնտեսապես անկայուն երկրում մարդիկ խուսափում են ապրել:
Ինչեւէ, մի բան պարզ է: Տների գները Հայաստանում դժվար թե նվազեն, իսկ մեր երկրում նույնիսկ միջին աշխատավարձից բարձր գումարով վարձատրվող քաղաքացին տարիներ պետք է սպասի բնակարանի սեփականատիրոջ բերկրանքը զգալու համար (եթե, իհարկե, «Ընտանեկան լոտոյով» չի շահում):