Բողկը ոչ միայն ճաշատեսակների մեջ օգտագործվող բանջարեղեն է, այլեւ հրաշալի դեղամիջոց է: Ըստ հին լեգենդի` երբ Ապոլոնին հարցրել են սեւ բողկի արժանիքների մասին, նա պատասխանել է, որ այդ արմատապտուղն իր քաշին հավասար ոսկի արժե:
Հին Հունաստանում բողկը մեծ հարգանք էր վայելում: Ապոլոն աստծո մեծարման ժամանակ սեւ բողկը լվացել են ոսկու մեջ եւ տաճարում մատուցել են ոսկյա սկուտեղի վրա: Հույն բժիշկ Դիոսկորիդը սեւ բողկը խորհուրդ էր տալիս օգտագործել մարսողականության կարգավորման, տեսողության եւ հազի համար: Իսկ հռոմեացիները սեւ բողկն օգտագործել են որպես հակազդող միջոց սնկային թունավորումների դեմ: Բողկի հյութը` լիզոցիմի պարունակությամբ, հակաբակտերիալ հատկությամբ է օժտված, որն օրգանիզմում կանխում է բացիլների, սնկային հիվանդությունների ներթափանցումը եւ զարգացումը: Բողկի մեջ մեծ քանակությամբ հանքային եւ կալիումային աղեր կան, որոնք անհրաժեշտ են մեր օրգանիզմին: Բողկի մեջ միջինը` 1,8% շաքար եւ 1,9% սպիտակուցներ են պարունակվում, հարուստ բջջանյութ ունի, վիտամիններ C, B, B1, PP, եթերայուղեր, կալիում, յոդ, կալցիում, մագնիում, երկաթ, ֆոսֆոր, ֆտոր, կարոտին եւ ֆիտոցիդներ, եւ այլն: Հատկապես հարուստ է սեւ բողկը:
Կալիումի եւ հանքային աղերի պարունակությամբ բանջարեղենի մեջ առաջին տեղում սեւ բողկն է, որը բնական դեղատուն է նաեւ իր մեջ եղած յոդի, բրոմի, յուղերի քանակությամբ: Բողկը միզամուղ հատկություն ունի եւ օրգանիզմից հեռացնում է նաեւ կուտակված լեղին, մաղձը: Բողկի հյութը նաեւ խորհուրդ է տրվում նյարդային հիվանդություններով, ռեւմատիզմով, իշիասով, ռադիկուլիտով, հոդատապով տառապող մարդկանց: Բողկը խորհուրդ է տրվում նաեւ ցածր արտազատումներով սուր եւ քրոնիկ գաստրիտի, քրոնիկ հեպատիտի եւ լյարդի ցիռոզի, աղիքային հիվանդությունների դեպքում: Նվազեցնում է արյան մեջ խոլեստերինի քանակը: Բողկի արմատը անփոխարինելի պրոֆիլակտիկ միջոց է սրտանոթների եւ գլխուղեղի աթերոսկլերոզի համար: Կալիումային աղերի շնորհիվ այն օգտագործում են սիրտ-անոթային անբավարարության դեպքում: Բողկը հարուստ է յոդով, որը մասնակցում է վահանագեղձի հորմոնի առաջացմանը: Ժողովրդական բժշկության մեջ խորհուրդ են տալիս սեւ բողկի հյութը խմել գազարի եւ բազուկի հյութերի հետ միասին, քանի որ բողկի հյութը սուր ազդեցություն ունի: Սեւ բողկի եւ մեղրի օգտագործումը երիկամներում եւ միզապարկում քարերի դեմ պրոֆիլակտիկ միջոց է համարվում, ավելին, նպաստում է քարերի քայքայմանը: Վիտամին B1-ի շնորհիվ , որը, բացի բողկից, պարունակվում է նաեւ բրնձի, վարսակաձավարի (օվսյանկա), հնդկաձավարի (գրեչկա), սիսեռի, արախիսի մեջ, հրաշալի միջոց է աճող օրգանիզմի ամրացման համար: B1-ը օգտակար է ճարպերի փոխանակմանը, նյարդային համակարգին, սիրտ-անոթային համակարգի աշխատանքին: Այդ իսկ պատճառով հաճախ պետք է օգտագործել բողկը սննդակարգում, հատկապես այն մարդկանց, ովքեր ծանր ֆիզիկական աշխատանք են կատարում, շինարարության մեջ են ընդգրկված: Հատկապես շոգ եղանակին ծանր ֆիզիկական աշխատանք կատարելիս վիտամին B1-ի անհրաժշտությունն օրգանիզմում մեծանում է: Իհարկե, պետք է նաեւ չմոռանալ բողկի հակացուցումների մասին. այն խորհուրդ չի տրվում շատ եւ հաճախակի օգտագործել սիրտ-անոթային ծանր հիվանդությունների, խոցային հիվանդությունների, լյարդի, աղեստամոքսային տրակտի, տասներկումատնյա աղիի այնպիսի հիվանդությունների դեպքում, որոնք ուղեկցվում են լորձաթաղանթի բորբոքային սուր պրոցեսներով:
Սեւ բողկը օգտագործվել է դեռեւս միջնադարում` հատկապես որպես միզամուղ եւ օրգանիզմից լեղին հեռացնող միջոց: Այն հրաշալի միջոց է նաեւ նյութափոխանակության եւ մարսողական համակարգի կարգավորման համար: Եթերայուղերի շնորհիվ այն խթանում է աղեստամոքսային տրակտի աշխատանքը` ոչնչացնելով ստամոքսի պատերին գոյացած արգելակող տարրերը: Շատ օգտակար է նաեւ փորկապության դեպքում: Սակայն, քանի որ փորկապությունը կարող է պայմանավորված լինել խոցային հիվանդությամբ, մինչ բողկով բուժումը պետք է ճշտել, թե որն է փորկապության առաջացման բուն պատճառը: Ինչպես արդեն նշել ենք` խոցային բորբոքված հիվանդությունների, սուր կոլիտների դեպքում խորհուրդ չի տրվում բողկը չարաշահել: Հին ժամանակներում սեւ բողկի հյութը նախքան օգտագործելը փոքր-ինչ տաքացրել են եւ օրը 4-5 անգամ 1 ճ/գ չափով օգտագործել են: Կարող եք խմել նաեւ կաղամբի հյութի հետ միասին:
Բողկը նաեւ օգտագործվում է կոսմետիկայի, դիմակների, լոսյոնների պատրաստման մեջ: Պեպենների եւ պիգմենտային հետքերի հեռացման համար բողկի սերմերից կամ արմատից եւ օղուց պատրաստված լոսյոնն է խորհուրդ տրվում: Հնում բողկի մրգախյուսը, հյութը եւ մանրացված սերմերն օգտագործել են թարախակալված վերքերի, էկզեմայի, երկար ժամանակ չլավացող վերքերի, դեմքի պզուկների բուժման համար: Քերիչով անցկացված թարմ բողկի խյուսով եւ մեղրով պատրաստված դիմակը բուժում է մաշկի վրա գոյացած թարախակալած պզուկները (նաեւ պատանեկան), մաքրում է բորբոքված եւ նորմալ մաշկը: Դիմակը կարող եք պահպանել սառնարանում եւ մի քանի օր շարունակ օգտագործել:
Ճապոնական ազգային խոհանոցում բողկն անփոխարինելի բանջարեղեն է, որն օգտագործվում է աղցանների, կծու սոուսների պատրաստման մեջ:
Սեւ բողկի մեջ, բացի վիտամիններից, նաեւ հակաբացիլային ուժեղ նյութեր են պարունակվում: Բողկի հյութը մեղրով օգտագործվում է բրոնխիտի, շնչուղիների համար: Պատրաստման 2 ձեւ կա. 1) Բողկը կեղեւով լվացվում է, միջուկը փոքր-ինչ հեռացվում է եւ լցվում է մեղրով: 2-3 ժամ հետո հյութը պատրաստ է: Օրը 3 անգամ 1ճ/գ չափով կարող եք խմել: 2) Սեւ բողկի կեղեւը մաքրում եք, լվանում-կտրատում եք պտուղը, տեղադրում եք էմալապատ տարայի մեջ եւ վրան բնական մեղր եք լցնում: Այդպիսով ավելի շատ հյութ կստացվի: 2-3 ժամ հետո հյութը պատրաստ է, եւ կարող եք օրը 3 անգամ 1ճ/գ չափով խմել:
Սեւ բողկից, օղուց կամ աղից պատրաստված զանգվածը օգտագործում են մկանային ցավերի դեպքում: Բողկի ճզմած սերմերը քիչ քանակությամբ օղու կամ պարզապես ջրի հետ խառնած վիճակում լավ միջոց է թարախակալված պզուկների, վերքերի, մաշկի բորբոքումների, պեպենների համար:
Սեւ բողկի հյութը անոթների, միզափամփուշտի, երիկամի ավազանների մեջ գոյացած աղերը շատ արագ քայքայում-հեռացնում է: Դրա համար 10կգ սեւ բողկ եք վերցնում, լավ լվանում եք, կեղեւը չեք հեռացնում, սակայն կեղեւի վրա բարակ շերտը նրբորեն մաքրում եք, եւ դրանից հյութ եք պատրաստում: Մոտ 3 լիտր մաքուր հյութ է ստացվում: Լավ փակված վիճակում պահում եք սառնարանում, իսկ հյութից առանձնացված կոպիտ զանգվածը խառնում եք 300 գրամ մեղրի հետ` պահպանելով փակ ապակե տարայի մեջ: Հյութը պետք է խմել ուտելուց 1 ժամ հետո` 1 թեյի գդալ: Եթե լյարդի շրջանում ցավեր չեն նկատվում, ապա կարող եք շարունակել 1 ճ/գ չափով` աստիճանաբար հասցնելով կես թեյի բաժակի: Հիշեք, որ բողկի հյութը լեղին հեռացնող շատ ուժեղ միջոց է: Եթե մաղձային ծորանների մեջ շատ աղեր (հանքային) են կուտակված, ապա մաղձի հեռացումը փոքր-ինչ դժվարությամբ է տեղի ունենում, ինչի պատճառով մարդը լյարդի շրջանում ցավեր է նկատում: Ցավերը կանխելու համար լյարդը կարող եք տաքացնել ջրային ջերմակով (գրելկա): Սովորաբար ցավեր նկատվում են առաջին օրերին, հետո կարգավորվում է, եւ աղերն աննկատ եւ շատ արագ են հեռացվում: Պետք է խմել 3 ամիս շարունակ: Այս դիետայի ընթացքում պետք է խուսափեք կծու-թթու, յուղոտ, շատ մսային սնունդից, իսկ հենց հյութը վերջանա, պետք է սկսեք գործածել բողկի կոպիտ զանգվածը մեղրի հետ խառնած վիճակում, որը մինչ այդ պահվում էր սառնարանում: 1-3 ճ/գ չափով այն ուտում եք ճաշելու ընթացքում: Այս պրոցեդուրան շատ օգտակար է օրգանիզմի ամրացման, սրտանոթային հիվանդությունների համար: Ի դեպ, օրգանիզմի աղերը լուծվում են նաեւ մաղադանոսի (պետրուշկա), մանանեխի հյութերի միջոցով: Սեւ բողկը օրգանիզմը, անոթները, երակները, հյուսվածքները, հոդերը մաքրում է թունավոր նյութերից, աղերից, մաքրում է շլակները: Իսկ հիվանդությունների մեծ մասը օրգանիզմի աղտոտվածության հետեւանք են: Երիկամները, լյարդը, աղիները, ստամոքսը եւ այլ օրգաններ, որոնք պատասխանատու են օրգանիզմի մաքրման համար, ծանրաբեռնված են գործում: Ժամանակին օրգանիզմից չհեռացված թունավոր նյութերը կարող են վնասել ամբողջ համակարգը: Արյունը եւս աղտոտվում է, խախտվում է թթվայնության-ալկալիականության ներդաշնակությունը: Օրգանիզմը մաքրող լավագույն եւ անփոխարինելի միջոցը սեւ բողկն է, որը, բացի իր բոլոր հատկություններից եւ վիտամիններից, նաեւ մասնակցում է արյան մակարդելիությանը: Ռադիկուլիտի, ռեւմատիզմի, հոդատապի դեպքում սեւ բողկի հյութը պետք է քսել ցավող հատվածներին: 3 բաժին սեւ բողկի հյութը խառնում եք 3 բաժին բազուկի հյութի, 2 բաժին բնական մեղրի, 1 բաժին օղու հետ, ավելացնում եք մի փոքր կերակրի աղ եւ 12 օր պահում եք փակ տարայի մեջ` սառնարանում: Առավոտյան եւ երեկոյան քսում եք հիվանդ հատվածներին:
Առհասարակ, սեւ բողկը օրգանիզմի լավագույն սանիտարն է համարվում: Օրգանիզմը թունավոր նյութերից մաքրելու, ինֆեկցիոն հնարավոր երեւույթները կանխելու համար խորհուրդ է տրվում ժամանակ առ ժամանակ սեւ բողկի հյութով ինքնամաքրում կատարել: Սեւ բողկի հյութը քամում եք, խառնում եք ջրի հետ` 1:3 համադրությամբ, եւ ճաշից առաջ կես թեյի բաժակով խմում եք: Կամաց-կամաց ավելացնում եք չափը` կես բաժակից հասցնելով օրը 2 թեյի բաժակի: Բողկի հյութը պետք է խմել թարմ վիճակում, կամ պետք է պարտադիր պահպանել սառնարանում, որպեսզի չկորցնի օգտակար հատկությունները: Երիկամների քարերի եւ լեղիի կուտակման դեպքում սեւ բողկի հյութը պետք է խմել ուտելուց 1 ժամ հետո` սկսելով 1 ճ/գ չափից` 4-5 շաբաթ տեւողությամբ: Եթե լյարդը չի ցավում, ապա կարող եք ավելացնել քանակը` 2 ճ/գ:
Սեւ բողկով դիմակները կանխում են մազաթափությունը, ամրացնում են մազարմատները: Դեմքի մաշկի համար պատրաստեք հետեւյալ լոսյոնը. 100 գրամ մանրացված սեւ բողկի վրա լցնել 100 մլ օղի, 10 օր պահել փակ վիճակում` ժամանակ առ ժամանակ խառնելով: 10 օր հետո լոսյոնով մաքրեք դեմքը եւ պարանոցը: Կամ 1 ճ/գ քերած բողկի վրա ավելացնել 1 ճ/գ թթվասեր եւ 1 թ/գ մեղր, հաստ շերտով քսել դեմքին, 5 րոպե անց կրկին քսել, պահել 15 րոպե եւ լվանալ տաք ջրով:
Լեղապարկի քարերի հեռացման համար առաջարկվում է հետեւյալ դեղատոմսը. առավոտյան պատրաստել 1 ճ/գ կարմիր բազուկի հյութը, խառնել 1 թ/գ բնական մեղրի հետ եւ խմել: 2 ժամ հետո ուտել 2 ճ/գ քերիչով անցկացված սեւ բողկը: 30-40 րոպե անց կարող եք նախաճաշել: Պետք է կրկնել 2 ամիս շարունակ` 10 օր անընդմեջ անել, 10 օր հանգստանալ: 2 ամիս անց կարող եք կես տարի հանգիստ տալ օրգանիզմին: Պրոֆիլակտիկայի համար այս դեղատոմսը կարող եք օգտագործել տարին 1 անգամ: Սեւ բողկը կանանց խորհուրդ է տրվում դաշտանի ուշացումների, անեմիայի դեպքում. այդ ընթացքում պետք է խմել հավասար քանակությամբ բողկի եւ գազարի հյութը միասին: Սեւ բողկի սերմը մանրացրեք, խառնեք քիչ քանակությամբ ջրի հետ եւ ամեն օր` գոնե առավոտյան եւ երեկոյան քսեք էկզեմայի վերքի վրա:
Սեւ բողկը խորհուրդ է տրվում նաեւ սակավարյունության, մաշկի քորի, իշիասի, չոր հազի, ջղաձգումների, ալերգիայի, դեղնախտի, ասթմայի, կարիեսի պրոֆիլակտիկայի, ոսկրերի ամրացման դեպքերում: Նույնիսկ խորհուրդ է տրվում դեղնախտի ժամանակ առավոտյան, քաղցած ստամոքսին բողկ ուտել: Սեւ բողկը մեծ քանակությամբ ինսուլին է պարունակում, այդ պատճառով բժիշկները շաքարախտով հիվանդներին խորհուրդ են տալիս օգտագործել այն` արյան մեջ շաքարի քանակությունը նվազեցնելու համար: Բողկը գազամղիչ հատկություն ունի, ինչպես նաեւ արագացնում է մարսողականությունը: Բողկի արմատապտուղի քերած զանգվածը ցորենի ալյուրի հետ խառնելով` կարող եք բուժել թարախակալված, անբուժելի վերքերը: Մեղրով սեւ բողկի հյութը օգնում է ազատվել աչքերի տակի կապույտներից, տարբեր հետքերից եւ կնճիռների դեմ է պայքարում: Ռուսական ժողովրդական բժշկության մեջ բողկը նաեւ օգտագործվել է մալարիայի դեմ: Հազի եւ բրոնխիտի դեպքում սեւ բողկի միջուկը հեռացրել են, բնական մեղր են լցրել, 2 ժամ պահել են մութ տեղում եւ օրը 2 անգամ 1-ական ճ/գ չափով խմել են: Ժողովրդական բժշկությունը արյան ճնշման իջեցման, օրգանիզմում քարերի առաջացման եւ ուռուցքների դեմ նաեւ խորհուրդ է տալիս պարզապես բողկի թարմ հյութը խմել` օրական 3 անգամ` 1 ճ/գ:
Երեխաների մոտ հաճախ հանդիպող դիաթեզից ազատվելու համար կերակրելուց 20 րոպե առաջ կարող եք որեւէ հյութի կամ ջրի մեջ 1 կաթիլ (հետզհետե ավելացնելով կաթիլների քանակը) բողկի հյութ ավելացնել եւ խմեցնել երեխային: Սեւ բողկի եւ սերմերի հյութից արված թրջոցները նաեւ օգտագործել են կարիճի, օձի, թունավոր միջատների խայթոցների դեմ:
Բրոնխիտի դեպքում բողկի 250 գրամ հյութի վրա ավելացրեք 100 գրամ մեղր, եւ ամեն օր ճաշելուց առաջ (նաեւ քնելուց առաջ) 2 ճ/գ խմեք այն: Երեխաներին հազի համար կարելի է տալ օրը 3-5 անգամ` 1-2 թ/գ չափով:
Հայմորիտի դեպքում լավ լվացված եւ չկլպված, մարմնի ջերմաստիճանի տաքությամբ սեւ բողկը քերիչով անցկացրեք, 1-2 ճ/գ չափով լցրեք կտորի մեջ, փաթաթեք եւ դրեք ցավող հատվածին` նախապես այդ մասերը բուսական յուղով մաքրելով: Այնուհետեւ փաթաթեք տաք կտորով: Նման պրոցեդուրան կատարում են քնելուց առաջ` 15 րոպեով: Սկզբում կարող է տհաճ թվալ, սակայն 4-5 անգամ կրկնելուց հետո հայմորիտն ամբողջությամբ կանցնի: Բազմիցս փորձված միջոց է:
Ռադիկուլիտի համար խորհուրդ է տրվում 1 ճ/գ սեւ բողկի քամած հյութի վրա ավելացնել 1-2 կաթիլ լավանդայի յուղ, հիվանդ հատվածների վրա հաստ շերտով քսել, ապա կապել տաք բրդյա կտորով: 5-6 անգամ կրկնելուց հետո ցավը կանցնի, ձեր շարժունակությունը կվերականգնվի: Փորձված միջոց է:
Սեւ բողկի միջուկը որոշ չափով հեռացնում եք, բուսական յուղ եք ավելացնում, քափքաշի միջոցով տաքացնում եք դանդաղ կրակի վրա, որպեսզի յուղը եռա: Սառեցնելուց հետո ստացված կաթիլներն օգտագործում եք ականջացավի համար: Որպես միզամուղ, մաղձը եւ լեղին հեռացնող, օրգանիզմը ամրացնող միջոց՝ թարմ բողկի հյութը պետք է խմել օրը 3 անգամ` կես թեյի բաժակի չափով: Այն նաեւ ամրացնում է լնդերը, իսկ քլորոֆիլի պարունակությունը մաքրում է արյունը: Օրգանիզմն անպետք աղերից մաքրելու համար անպայման օգտագործեք նաեւ այս դեղատոմսը. 10 կգ սեւ բողկը լավ լվացեք տաք ջրով եւ հատուկ խոզանակով: Կեղեւը չկլպեք: Դրանից քամեք մոտ 3 լիտր հյութ, լցրեք լավ փակված ապակե տարայի մեջ, պահեք սառնարանում եւ օրը 1 թ/գ խմեք ճաշից 1 ժամ հետո: Եթե լյարդը չցավի, ապա ավելացրեք չափը` 1-2 ճ/գ հասցնելով: Հրաշալի մաքրում է օրգանիզմը:
Սեւ բողկը, եւ առհասարակ բողկը մեր կողքին է, սակայն մենք ծանոթ չենք նրա հրաշագործ հատկանիշներին: Եվ, ամենակարեւորը, այն մատչելի է բոլորիս համար: Առողջ եղեք: