«Հանրապետություն» կուսակցության քաղխորհրդի այլեւս նախկին անդամներ
Ալբերտ Բազեյանն ու Վաղարշակ Հարությունյանը կուսակցությունից դուրս գալու
իրենց որոշումը պատճառաբանեցին նրանով, թե կուսակցությունը «շեղվել է
Վազգեն Սարգսյանի որդեգրած քաղաքական ուղեգծից»` այդպես էլ
չմանրամասնելով, թե այդ ո՞ր գիծն է, որից շեղվել է Վ. Սարգսյանի եղբայր,
կուսակցության նախագահ Արամ Սարգսյանը: Թերեւս տեղին է հիշեցնել, որ
վերջին շրջանում պառակտվեցին Վ. Սարգսյանի ստեղծած երկու
կազմակերպություններ, նախ` ԵԿՄ-ն, այնուհետեւ` «Հանրապետությունը»,
որոնցում Ա. Բազեյանի մասնակցությունն անհերքելի իրողություն է: Ա.
Բազեյանը հեռացավ եւ՛ ԵԿՄ-ից (անդամակցելով նրա բեկորներից ստեղծված «Ոգու
փորձությանը»), եւ՛ «Հանրապետությունից»:
Ա. Բազեյանից փորձեցինք պարզել` ինքը դե՞մ է արդյոք «Հանրապետության»
հռչակած` օր առաջ գործող իշխանություններից ձերբազատվելու կոչերին,
այսինքն` իշխանափոխությանը, ինչին ի պատասխան նա ասաց. «Ո՛չ, մենք
արտահերթ նախագահական, խորհրդարանական ընտրությունների, իշխանափոխության,
հեղափոխության կողմնակից ենք, բայց այն ճանապարհը, որն ընտրել է
«Հանրապետությունը», մեր կարծիքով, ուշացնում է այդ խնդիրների լուծումը»:
«Իսկ ո՞րն է «Հանրապետության» նախընտրած ճանապարհը» հարցին Ա. Բազեյանը
պատասխանեց. «Քաղաքական ուժերի եւ հասարակության ամենալայն համախմբման
պարագայում է հնարավոր հասնել այդ նպատակների իրագործմանը: Այլապես,
առանձին վերցրած որեւէ քաղաքական ուժ` զուտ դեկլարատիվ
հայտարարություններով այդ նպատակներն իրագործել չի կարող»: Իսկ մեր այն
դիտարկմանը, թե «Արդարություն» դաշինքն արդեն քաղաքական ուժերի միասնական
միավորում է, որին անդամակցում է նաեւ «Հանրապետությունը», Ա. Բազեյանն
այսպես արձագանքեց. «Դաշինքի ուժերը դեռեւս բավարար չեն այդ խնդիրը
լուծելու համար: Դրա համար մենք նախորդ տարի գնացինք համագործակցության
նաեւ «Ազգային Միաբանության» ու կոմունիստների հետ, բայց էլի չկարողացանք:
Այս իրողությունները պետք է հաշվի առնենք»: Մեր հաջորդ հարցին, թե եթե
«Հանրապետությունը» նախորդ տարի` կարեւորելով համախմբման
անհրաժեշտությունը, համագործակցել է «ԱՄ»-ի ու ՀԿԿ-ի հետ, եւ արդյունքում
ոչինչ չի հաջողվել, դրանում ո՞րն է «Հանրապետության» մեղքը, Ա. Բազեյանը
պատասխանեց. «Հանրապետությունում» ենթադրում են, որ դա պետք է անի
«Հանրապետություն» կուսակցությունը` իր հեղափոխական կոչերով ու
հայտարարություններով: Ես էլ գտնում եմ, որ միայն կոչերով ու
հայտարարություններով ժողովրդին ոգեւորել ու ոտքի հանել հնարավոր չէ:
Անկախ նրանից` կլինի՞ արտաքին ուժերից աջակցություն, թե՞ ոչ»: Մեր
հիշեցմանը, թե Արամ Սարգսյանը պարբերաբար հայտարարել է, որ եթե կան ուժեր,
որոնք կարող են երկրում օր առաջ իշխանափոխություն իրականացնել, ապա իրենք
պատրաստ են միանալու նրանց, «Հանրապետության» նախկին անդամը պատասխանեց.
«Գուցե այդ հայտարարություններից մենք այլ տպավորություն ենք ստացել: Մեր
ներքին խոսակցություններում մի քիչ այլ կարգի բաներ ենք տեսել»:
Արամ Սարգսյանն, ի տարբերություն Ա. Բազեյանի, ձեռնպահ մնաց վերջինիս
հայտարարությունները մեկնաբանելուց` համարելով, որ թե Վ. Սարգսյանը, թե
ինքը Ա. Բազեյանի հետ երկար ճանապարհ են անցել, եւ «որեւէ վատ բան այդ
մարդկանց մասին ինձնից չեք լսի»: Վ. Սարգսյանի որդեգրած քաղաքական
ուղեգծից շեղվելու վերաբերյալ հայտարարություններին ի պատասխան` նա միայն
նշեց, որ կուսակցությունն իր առջեւ երկու խնդիր է ունեցել. օր առաջ
ազատվել այս իշխանություններից, եւ «բոլոր այն քաղաքական
կազմակերպությունները, կուսակցությունները, ինչու չէ` նաեւ մեր բարեկամ
երկրները, որոնք դեմ են փոփոխությունների, ովքեր կարծում են, թե ինչպես
կա` թող մնա, ովքեր ընտրում են փակուղին` իրենց անգործությունն
արդարացնելու համար, մեր հակառակորդներն են»:
Ա. Սարգսյանը նաեւ չշտապեց եզրակացություններ անել` իրենց կուսակցության
պառակտման գործում իշխանությունները դերակատարում ունեցե՞լ են, թե՞ ոչ:
«Չէի ցանկանա որեւէ բան կապել իշխանությունների հետ կամ հերքել: Պիտի
ասեմ, որ Հայաստանի Հանրապետությունում նման բաները պատահականության
հետեւանք չեն լինում: Եթե պատահական լիներ, իհարկե, մեկնաբանություններ
կանեի: Հայաստանում կուսակցությունների պառակտումն օրինաչափություն է:
Մենք առաջինը չենք, վերջինն էլ չենք: Պետք չէ դրանից ողբերգություն,
շոուներ սարքել: Առավել եւս` ես գտնում եմ, որ բամբասանքը, որպես սիրելի
զբաղմունք, կանանց է բնորոշ, եւ չէի ցանկանա այդ դաշտ մտնել»:
Լրագրողներն, այնուամենայնիվ, Ա. Սարգսյանին խնդրեցին անդրադառնալ Ա.
Բազեյանի այն մեղադրանքներին, թե «իրենք են հանդիպումներ ունենում
վարչապետի հետ ու ՕԵԿ նախագահի հետ փոխադարձ կոմպլիմենտներ անում»: Ա.
Սարգսյանն այս առնչությամբ ասաց. «Ինձ մեղադրելն իրենց իրավունքն է: Կան
մարդիկ, ովքեր կարող են այդպես մտածել. դա իրենց իրավունքն է: Գնահատողը
հասարակությունն է, որն այսօր մեր կուսակցություն է գալիս եւ բացարձակ այլ
գնահատականներ է տալիս: Իսկ ես աշխատում եմ մեղմել այդ գնահատականները,
որովհետեւ ես այդ մարդկանց հետ ճանապարհ եմ անցել»:
Վաղարշակ Հարությունյանի հայտարարությանն էլ, թե կուսակցության տարածքային
կազմակերպությունների 75 տոկոսը եւ սկզբնական կառույցների 50 տոկոսը
(այսինքն` կուսակցության 125 տոկոսը, որը ենթադրում է կուսակցության
լուծարում), դուրս են եկել կուսակցությունից, Արամ Սարգսյանն այսպես
պատասխանեց. «Նման թվերը շատ հեռու են իրականությունից: Մենք առաջիկա
շաբաթներում այցելելու ենք կուսակցության կառույցներ` պատրաստվելու համար
համագումարին: Ասեմ, որ պարոն Բազեյանն` անկախ վերջին մեկ տարվա իր
պասիվությունից, լուրջ հեղինակություն ուներ կուսակցության շարքերում ու
հասարակության մեջ, եւ շատ բնական է, որ կգտնվեին եւ կան մարդիկ, ովքեր
կիսում են պարոն Բազեյանի կատարած քայլի պատասխանատվությունը: Ես այդ
մարդկանց ամբողջովին հասկանում եմ եւ որեւէ մեղադրանք չունեմ: Բայց
ակնհայտ է նաեւ, որ քաղաքական կուսակցություններ մարդիկ մտնում են
գաղափարական հիմքերից ելնելով, նաեւ` որոշակի համակրանքով, եւ այնպես չէ,
որ մեր կուսակցությունում միայն պարոն Բազեյանին են համակրում: Քաղխորհրդի
շատ անդամների նկատմամբ կա նման համակրանք: Պիտի ասեմ նաեւ, որ
կուսակցության սկզբնական կազմակերպության նախագահի հեռանալը դեռ չի
նշանակում այդ կառույցի ամբողջական փլուզում: Բացի այդ, ինչը շատ տխուր է,
շատ կառույցների ղեկավարներ իրենց հեռացման մասին լուրերը լսել էին
հեռուստատեսությունից,- ասաց Ա. Սարգսյանը` հավելելով,- շնորհակալություն
պիտի հայտնեմ նաեւ մեր ժողովրդին. մեզ սատարելո՞ւ ցանկությունը, թե՞ մեր
գործընկերների վերջին երկու օրերի քրտնաջան հակաքարոզչությունը նաեւ
դրական լուրջ ազդեցություն է ունեցել: Այնպիսի մարդիկ, ովքեր երբեւէ
կուսակցական դառնալու մտադրություն չէին ունենա, այսօր դիմել են մեզ,
որպեսզի ընդգրկվեն մեր կուսակցության շարքերում: Իսկ դրանք հիմնականում
երիտասարդներն են»: «Հանրապետության» նախագահը նաեւ վստահեցրեց, որ
սեպտեմբերի վերջին կայանալիք կուսակցության համագումարը լինելու է եղած
անդամներից մի քանի անգամ ավելի անդամներով, եւ իրենք «անդամների պակաս
չեն ունենալու»` հավաստիացնելով, որ այդ համագումարը Հայաստանի քաղաքական
կյանքում նոր խոսք է լինելու:
Կուսակցությունից հեռացած յոթ անդամներ նաեւ հայտարարություն էին տարածել
(ի դեպ, այն կուսակցություն չեն ուղարկել), որտեղ «Հանրապետությանը»
մեղադրել էին ներքաղաքական խնդիրների լուծման համար հույսը գլխավորապես
արտաքին ուժերի աջակցության վրա դնելու, սեփական անհաջողությունների համար
քավության նոխազների փնտրտուքի եւ ընդդիմության ներսում անվստահության
մթնոլորտ սերմանելու մեջ: Մեր հարցին, թե իրականությանը համապատասխանո՞ւմ
են հնչած մեղադրանքները, Ա. Սարգսյանը պատասխանեց. «Ես միշտ ասելու եմ, որ
լույսը հաղթելու է խավարին: Ես իմ կյանքում` սկսած 30 տարեկանից (իսկ այդ
տարիքից սկսած ես իսկապես հասկացա քրիստոնեությունը), առաջնորդվել եմ երեք
հիմնական սկզբունքներով` հույս ապագայի հանդեպ, հավատ Աստծո հանդեպ եւ սեր
իմ երկրի, իմ ժողովրդի եւ իմ ընտանիքի հանդեպ: Այս դաշտից դուրս այլ հարցի
ես չեմ պատասխանելու: Սա է իմ ֆունկցիան, ով կհավատա` թող հավատա, ով` ոչ,
իր խնդիրն է: Ես նաեւ քաղաքական դաշտում եղած այն մարդկանցից եմ, որն
անհաջողությունների համար միշտ ներողություն է խնդրել: Ես միշտ հավատացել
եմ նրան, ինչ արել եմ: Ասել եմ, որ ես սրտանց եմ դիմում իմ ժողովրդին»:
Հ.Գ. Վ. Հարությունյանը նախորդ օրը լրագրողներին ասել էր, թե իրենք
իրենց պատրաստած հայտարարության տեքստը չէին հրապարակում` հույս
ունենալով, թե, այնուամենայնիվ, որեւէ փոխհամաձայնություն կլինի: Սակայն
մեզ հաջողվեց պարզել, որ իրենք ոչ միայն չեն փորձել փոխհամաձայնության
եզրեր փնտրել, այլեւ Ա. Բազեյանը կուսակցությունից դուրս գալու մասին իր
դիմումը ոչ թե անձամբ է բերել կուսակցություն, այլ ուղարկել է իր վարորդի
հետ: