Շարունակվող գործադուլ

23/02/2010 Հրայր ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Երեկ կառավարության շենքի դիմաց կրկին հավաքվել էին գործադուլ հայտարարած «Վաղարշ եւ Որդիներ» (Ոսկու շուկա), «Տաշիր» եւ «Մալաթիա» տոնավաճառների անհատ ձեռներեցները, որոնք դժգոհում էին հարկային փոփոխություններից ու ՊԵԿ աշխատակիցների գործունեությունից:

Օրենսդրական փոփոխությունների համաձայն, 2010թ. հունվարի 1-ից տոնավաճառների առեւտրականները դադարել են համարվել հաստատագրված հարկ վճարողներ եւ տեղափոխվել են ընդհանուր հարկման դաշտ: Եվ եթե նախկինում նրանք վճարում էին ամսական միայն 14.000-18.000 դրամ հաստատագրված վճար եւ 5000 դրամ սոցվճար (եթե նրանց կողմից տրամադրված ՀԴՄ-ների շրջանառությունը չէր գերազանցում 58.8 մլն դրամը), ապա այժմ գանձվելու է 2%` տարեկան շրջանառությունից եւ 1% էլ տարեվերջին հաշվարկված եկամուտներից: Բացի այդ, ինչպես նշում էին տոնավաճառի աշխատակիցները, նախատեսվում է իրականացնել գույքագրում եւ գույքագրված ապրանքի (ոսկեղենի) ողջ արժեքից 11%-ի չափով միանվագ գանձում: Տոնավաճառի աշխատակիցները նախ եւ առաջ դեմ են այդ գույքագրմանն ու 11% վճարին: «Ապրանքի արժեքը հայտնի չէ նույնիսկ մեզ, եթե վրան գրված է, ասենք, 50 հազար, դա չի նշանակում, թե ես 50 հազարով կվաճառեմ: Բացի այդ, ոսկեղենը հիմնականում հավաքվել է տարբեր տարիների ընթացքում, ու այդ ժամանակ ոչ ոք մեզանից թուղթ չէր ուզում, այդ ոսկեղենը կտրոն չունի: Շատ հաճախ տարբեր մարդիկ կարիքից դրդված` բերում-հանձնում են իրենց ոսկեղենը մեզ, որպեսզի վաճառենք: Մենք նրանցից ի՞նչ փաստաթուղթ ուզենք»,- ասում էր «Վաղարշ եւ Որդիներ» տոնավաճառի աշխատակից Մարտին Միսաքյանը: «Սեղանի վրա դրված ապրանքի համար ես հարկ տվել եմ, այդ ապրանքների մեծ մասը 5-6 տարվա հնության են: Բայց հիմա նորից գալիս-ասում են` գույքագրում անենք, 11% են վերցնում, տարվա վերջում էլ կգան-կասեն` այդքան շրջանառություն ես ունեցել, էսքան պտի վճարես: Դուրս է գալիս, որ նույն ապրանքը 2-3 անգամ հարկում են»,- նշեց նույն տոնավաճառի մեկ այլ աշխատակից` Լյովան: Ըստ նրա՝ նոր օրենսդրական փոփոխությունը ՊԵԿ-ի աշխատակիցների համար ստվերային եկամուտներ ապահովելու նպատակ է հետապնդում: «Գալիս ստիպում են մեզ, որ մենք հարկային դաշտից դուրս գանք, դառնանք ավազակ ու գող: Բայց մենք չենք ուզում այդպես, ուզում ենք հանգիստ քնել ու հարկերն էլ պետությանը մուծել, որ գնա բյուջե, ոչ հարկայինի անձնական գրպանը»,- ասում էր Լյովան: Ի դեպ, ՊԵԿ տեսուչներից շատերը, ըստ տոնավաճառի աշխատակիցների, սովորաբար կաշառքի առաջարկ են անում: Մեծ գումարի տուգանքներ գրելու փոխարեն՝ առաջարկում են, ասենք, դրա կեսի չափով կաշառք տալ: Ինչպես պատմում էին աշխատակիցները` ամեն ստուգման ժամանակ ՊԵԿ որոշ ներկայացուցիչներ մի քանիսին անպայման տուգանում են, մի քանիսից էլ չափազանց մեծ գումարի տուգանքի սպառնալիքի տակ կաշառք են վերցնում: Իսկ ՊԵԿ ներկայացուցիչներից ոմանք, ըստ տոնավաճառների աշխատակիցների, սովորաբար մոտ 20 հոգով մտնում են շուկա, համոզում-խնդրում են վաճառողներին՝ վաճառել ապրանքը առանց ՀԴՄ-ի ու արտարժույթով, հետո գալիս ու տուգանում են: «Ասում են` ժամանակ չկա, որ գնամ դոլարը սարքեմ դրամ, կամ ասում են` տո ես էդ ՀԴՄ-ն ի՞նչ եմ անելու: Հասնելով իրենց նպատակին՝ գնում են, հետո երկու ժամից գալիս է տեսուչն ու սկսում տեռորը բառիս բուն իմաստով»,- պատմում էր Մ. Միսաքյանը: Ըստ նրա, իրենք համաձայն են ավելի շատ հաստատագրված վճար մուծել: «Եթե հաստատագրված գումարի չափը իրենց չի հերիքում, շատ նորմալ ձեւ կա` թող կազմեն իրենց հանձնաժողովը, մեր ներկայացուցիչները գնան նստեն բանավիճեն, գան ընդհանուր հայտարարի»,- ասաց նա: Գործադուլավորները որոշել են դիմել նաեւ ՀՀ Նախագահին եւ ԱԺ-ին: «Խնդրում ենք կատարել բազմակողմանի ուսումնասիրություն, ստեղծել աշխատանքային խումբ` ներգրավելով համապատասխան գերատեսչությունների մասնագետների, ինչպես նաեւ շուկաների ներկայացուցիչների` օգնելու մեզ այս ճգնաժամային վիճակից դուրս գալու եւ գործազուրկների շարքերը չհամալրելու համար»,- նշված է դիմումում: Դիմումատուները պահանջում են նաեւ մի քանի միջոցառումների իրականացում, մասնավորապես` հարկային օրենսդրության վերանայում՝ «վերադառնալով հաստատագրված հարկային վճարի», գույքագրման դադարեցում` «կասեցնելով 11% ԱԱՀ-ի վճարումը», եւ հարկային տեսուչների կողմից իրականացվող օրինախախտումների հետաքննում` «կանոնակարգելով ստուգումների գործընթացը, կանխելով բոլոր տեսակի կոռուպցիոն վտանգները»: Դիմումատուները նաեւ հայտնում են, որ մինչեւ նշված հարցերի կարգավորումը իրենք շարունակելու են անժամկետ գործադուլը` հրաժարվելով հարկեր վճարելուց, եւ որ պատրաստ են նաեւ հրաժարվել ԱՁ իրենց կարգավիճակից: Վաղը ժամը 11:00-ից նրանք դարձյալ հավաքվելու են ՀՀ Կառավարության շենքի դիմաց:

Հ.Գ. Ի դեպ, երեկ ՀՀ Պետեկամուտների կոմիտեն տեղեկանք էր հրապարակել, որում ասվում էր, որ 2009թ. առաջին կիսամյակի ընթացքում «Վաղարշ եւ Որդիներ» առեւտրի կազմակերպման վայրում տեղադրված 751 ՀԴՄ-ներից 63.2%-ի մոտ կամ 472 ՀԴՄ-ով ստացվել է զրոյական ֆիսկալային հասույթ: 2009թ. երկրորդ կիսամյակում «Վաղարշ եւ Որդիներ» առեւտրի կազմակերպման վայրում գործող հարկ վճարողների հասույթները կազմել են շուրջ 505.1մլն դրամ` առաջին կիսամյակում արձանագրված 31.3մլն դրամի դիմաց: Իսկ զրոյական ֆիսկալային հասույթներ ներկայացնողների թիվը, ըստ ՊԵԿ-ի` վերը նշված տեղեկանքի, նվազել է մինչեւ 127: Վճարված հարկերի ամփոփումից պարզվել է, որ «Վաղարշ եւ Որդիներ» առեւտրի կազմակերպման վայրում գործունեություն իրականացնողների` 2009թ. ամսական միջին մուտքերը կազմել են 12.9մլն դրամ, կամ մեկ ՀԴՄ-ի համար` միջինը 17.3 հազար դրամ` մեկ ամսվա համար: 2010թ. հունվարի 1-ից գործող հարկային օրենսդրության մեջ կատարված փոփոխությունների արդյունքում առեւտրի իրականացման վայրերում գործունեություն իրականացնող տնտեսվարող սուբյեկտները դադարել են համարվել հաստատագրված հարկ վճարողներ եւ տեղափոխվել են ընդհանուր հարկման դաշտ: Արդյունքում «Վաղարշ եւ Որդիներ» առեւտրի կազմակերպման վայրում գործունեություն իրականացնող տնտեսվարող սուբյեկտներից 214-ը 2010թ. հունվար ամսվա ընթացքում չեն ներկայացրել զրոյական ֆիսկալային տեղեկություններ»: