Շաքեի հեռախոսազանգերն, արդեն 6-7 ամիս է, ինձ հանգիստ չեն տալիս: Հեռաձայնում է ու ասելիքը կոկորդին սեղմած՝ անօգնական վիճակից սկսում է լաց լինել: Անդադար կրկնում է` «Ուզում եմ քեզ տեսնել, ախր ուրիշ ոչ մեկը չունեմ, օգնի ինձ, է՛լի»: Շաքեին բացատրում եմ, որ մենք խուսափում ենք ներընտանեկան խնդիրները թերթում լուսաբանել: Ասում է` «Բա ի՞նչ անեմ, ո՞ւմ դիմեմ: Ինձ մենակ դուք եք օգնում, ուրիշ մարդ չունեմ», ու հեկեկալով լսափողը ցած է նետում: Շաքեին հրավիրեցինք խմբագրություն, որովհետեւ Շաքեն, մեզնից բացի, իրեն լսող ուրիշ հարազատ չունի եւ 6-7 ամիս անդադար ինձ զանգահարելով՝ մշտապես հույսեր է փայփայել, որ մի օր իրեն հրավիրելու եմ խմբագրություն ու համբերատար լսելու եմ իր պատմությունը:
Շնչահեղձ լինելով, 6 տարեկան աղջկա հետ մտնում է խմբագրություն ու ընկնելով աթոռին՝ սկսում է բարձրաձայն լաց լինել, ասես էդ 6-7 ամսվա սպասումները թոթափում է: Նյարդերն այնքան լարված են, սրտում այնքան բողոք կա, որ ի զորու չէ բառեր արտաբերել, անխնա լաց է լինում: Մոր վիճակը տեսնելով՝ փոքրիկ Եղիսաբեթը բերանը ծռմռելով ուզում է լաց լինել, բայց իրեն զսպում է` հասկանալով, որ իրավիճակը կարող է ինքը փրկել: Ասում է` «Ես որբ եմ մնալու»: «Ի՞նչ»,- զարմանալով հարցնում եմ` կասկածելով, որ 6 տարեկան երեխան հասկանում է «որբ» բառի իմաստը: Ասում է` «Հա՛, հա՛, ճիշտ եմ ասում, ես որբ եմ մնում, այսինքն` անտեր»: Եղիսաբեթն աչքերը ճպճպացնելով՝ մեկ նայում է մորը, մեկ էլ ինձ` հասկանալու համար, թե կարո՞ղ է արդյոք մանկական իր պատկերացումներով մի քիչ կիսվել: Հետո տեսնելով, որ Շաքեին պետք է երկար լաց լինել ու թեթեւանալ, սկսում է ինքը պատմել. «Մենք մենակ ենք, ես ու մաման, բայց հես ա մաման էլ ինձ կթողի, ես չեմ դիմանա առանց իրա: Ես կմեռնեմ»: Հարցնում եմ` «Բայց մաման քեզ ինչի՞ պիտի թողի»: Պատասխանում է` «Դե՛, ես մանկապարտեզ էի գնում, բայց էլ չեմ գնում, որովհետեւ պիտի դպրոց գնայի: Շոր չունեմ, նայի՛, կոշիկս պոկված ա, ոտքս լրիվ վերք ա արել, ցավացնում, լացացնում ա: Մաման ինձ դպրոց չընդունեց, փող չկար: Ուզում ա ինձ ուրիշ դպրոց տանի, որ մենակ շաբաթ-կիրակի գամ` գիշերօթիկ, բայց ես չեմ դիմանա, ես կմեռնեմ»: Եղիսաբեթն էնքան սրտաճմլիկ ու անկեղծ է խոսում, որ նրա կիսատ-պռատ բառերն ավելի անտանելի ու ցավոտ են, քան Շաքեի բարձրաձայն լացը:
35 տարեկան Շաքե Դիլբոյանն ապրում է Վարդաշեն 8-րդ փողոցի 44 տանը, որտեղից ծնողները վռնդում են, քանի որ Շաքեի քրոջ տղան ամուսնացել է, եւ նրանք` ամուսիններով, հանգրվանել են այդ տանը: Ծնողներն ամեն օր վիճաբանություն են սարքում, պահանջում են դուրս գալ այդ տանից` նույնիսկ բանը հասցնելով ծեծկռտուքի: Շաքեն ասում է, որ ժամանակին հարբեցող ամուսինն է իրեն ծեծել, ջարդել, իսկ հիմա դա անում են ծնողները, որովհետեւ` «Ամուսնուս հետ ծնողներիս տանն էինք ապրում, անտանելի մթնոլորտ էր, ամբողջ օրը՝ կռիվ, ծեծ, իսկ հիմա ծնողներս ինձնից են մուռը հանում, բայց էլ չեմ դիմանում»:
Եղիսաբեթն ինձ ասում է, որ մեր խմբագրությունում իրեն լավ է զգում, չի ցանկանում տուն վերադառնալ: Հարցնում եմ` «Ինչո՞ւ»: Պատասխանում է` «Բոլորը կռվում են, ու իմ գլուխը խառնվում, ցավում ա: Ականջներս էլ են ցավում: Տատիկը դուռն այ սենց ուժեղ չխկացնում ա ու ես ա՛յ սենց վախենում, վեր եմ թռնում: Չեմ ուզում տուն գնամ, ինձ չեն թողնում մուլտիկ նայեմ, ինձ անընդհատ նեղացնում, լացացնում են: Էն ժամանակ էլ պապան էր մեզ նեղացնում, ինձ ու մամային ծեծում էր»: Հետո այս փոքրիկը կանգնում է պատուհանի մոտ ու նկարագրում է, թե ինքն ինչպես էր պատուհանի այս կողմից հետեւում մորն ուղղված հոր բռունցքների ծանր հարվածներին: Ասում է, որ հայրն իրեն էլ է ծեծել, ու չի ուզում այլեւս հորը տեսնել, ով, ի դեպ, իրենց լքել ու Հայաստանից հեռացել է: Ասում եմ` «Ախր չեմ հասկանում, ինչո՞վ կարող ենք քեզ օգնել»: Շաքեն պատասխանում է` «Ինձ աշխատանք ա պետք, որ կարողանամ երեխայիս դպրոց ընդունել: Սեպտեմբերի 1-ն ա, բայց մի շոր անգամ չունի, որ ընդունեմ: Եթե կարողանայիք մի բանով օգնել… Կամ գոնե մի խորհուրդ տուր, էլի, դու միշտ ինձ լսել ես, ես քո ասածը կանեմ, էս պահին ինձ մեկի խորհուրդն ա պետք»: Ասում եմ` «Մի քիչ չեմ հավատում, որ աշխատանք չկա: Էս պահին էն վիճակում ես, որ պիտի պատրաստ լինես նույնիսկ հավաքարար աշխատելու: Երեխայիդ կյանքի հարցն է»: Շաքեն իմ կասկածամտությունից խիստ վիրավորված՝ մի պահ լռում, ապա հերթով թվարկում է այն գործարանների, խանութների, հաստատությունների, աշխատանքի տեղավորման գործակալությունների անունները, որտեղ դիմել է աշխատանքի ընդունելու խնդրանքով, սակայն բոլորի կողմից մերժվել է գրեթե նույն պատճառաբանությամբ` «մեզ ջահել` մի 25 տարեկան է պետք»: Պայուսակից հանում է այն թուղթը, որտեղ գրել է շատերի հեռախոսահամարները, եւ ինձ խնդրում է զանգահարել-ստուգել. «Բոլորն անուն-ազգանունս անգիր են արել: Էնքան եմ զանգել, զզվացրել եմ, անունս տալիս եմ թե չէ` ասում են` էլի դո՞ւ ես: Էրեբունիում ինչքան խանութ կա` դիմել եմ: Ես ծանր աշխատանքից չեմ վախենում, պատրաստ եմ ամենադժվար աշխատանքին»: Շաքեն, եթե պատահի, ուրիշների տներն է մաքրում, վերմակներ է կարում, բուրդ լվանում, բայց ներկայումս անգամ երեխայի համար հաց գնելու գումար չունի: Ասում է` օրերով քաղցած են գիշերում: Եղիսաբեթին հարցնում եմ` «Էսօր հաց կերե՞լ ես»: Գլուխն օրորում է` հասկացնելով, որ` ոչ: Մի պահ լռելուց հետո Եղիսաբեթը անսպասելի պտտվում է մոր կողմն ու գլուխը խոնարհելով սկսում է ինչ-որ երգ երգել. Շուշան Պետրոսյանի «Դու ինձ ներիր, մայրիկ…» երգն է, որի բառերն էնքան բարդ են 6 տարեկան երեխայի երգելու համար ու, որի բառերն էնքան ծանր են 6 տարեկան երեխայի շուրթերից լսելու համար: «Պապաս էլ փախել ա, բայց իրան չեմ կարոտել, մամայիս շատ ա ծեծել: Վախենում եմ, որ մամաս էլ կփախնի ու ինձ որբ կթողնի: Ես մամայիս չեմ պաշտպանել, փախել եմ, որովհետեւ, եթե պաշտպանեի, իրան էլի կծեծեր ու ինձ էլ կծեծեր: Բոլորը փախնում են ու ինձ կթողնեն: Մամաս ինձ կտանի գիշերօթիկ ու կփախնի, ինձ կթողնի: Կլացեմ, որբ կմնամ»:
Շաքեն վիրավորված է, որովհետեւ թե՛ որպես մայր, թե՛ որպես աղջիկ ու որպես կին՝ ստորացված է իրեն զգում: Իր անօգնական վիճակից կռվում է էս աշխարհի հետ: Ասում է` «Էն օրը մի խանութի տիրոջ հետ վիճեցի, ներվերս չդիմացավ: Ոտքից գլուխ ինձ նայեց, ասեց` ինձ քեզ նման աղջիկ պետք չի, ինձ 18-25 տարեկան աղջիկ ա պետք: Ես էլ կատաղեցի, ասեցի` դու էդ 25 տարեկանին դնելու ես վաճառե՞ս, միանգամից հասարակաց տնից աշխատող բեր, համ իրան կվաճառես, համ էլ ապրանքդ կվաճառես: Անպատվեցի ու դուրս եկա»: